დღიური-29 - 1928 წელი
არიფის შენიშვნები
21 აგვისტო: მ. ჯავახიშვილი, ლევან მეტრეველი, სანდრო შანშიაშვილი, ლეო ქიაჩელი, შალვა დადიანი, პეტრე ქავთარაძე, ილა მოსაშვილი, დავით სულიაშვილი, კონსტანტინე კაპანელი, გერონტი ქიქოძე, ვასო გორგაძე, გალაკტიონ ტაბიძე, იოსებ ტატიშვილი.
ანბანის „ჲ“-ს ხელახლა შემოღების შესახებ ლაპარაკობდა მ. ჯავახიშვილი; იგი საზოგადოთ ლაპარაკობდა ერთი მთლიანი ქართული მართლწერის შესახებ, არიფიონისათვის მისი დაკანონების შესახებ („მ“ სიტყვის წინ, და სხვ.). ხმები გაიყო ორად: მ. ჯავახიშვილი, პეტრე ქავთარაძე, ი. ტატიშვილი, ილა მოსაშვილი, ვ. გორგაძე, ლეო ქიაჩელი - გერონტი ქიქოძე, სანდრო შანშიაშვილი, ლევან მეტრეველი, დავით სულიაშვილი, კ. კაპანელი, შალვა დადიანი. მე თავი დავიჭირე.
შემდეგ მთელი რიგი საკითხების. და მეტად საინტერესო კამათი. „მტრედი“, მ„იოსებ“, „ღმერთის მიერ“, „გიცნობდი 907-ში, მერე რა დაგემართა?“ „ღმერთო შეგცოდე - იქნება ჩემზედაც ისე ფიქრობ, როგორც უნივ. პროფესორებზე“. ჯავახიშვილი ხმელი კაცია, მაგრამ ენერგიული გამომეტყველება. უფრო უკეთესი იყო ბანკეტი: მე, შალვა დადიანი, პეტრე ქავთარაძე, სანდრო, ლეო, იოსებ ტატიშვილი, ილა (ილო) მოსაშვილი, ვ. გორგაძე. 1. როგორი იქნება ჟურნალი. 2. შეიქნება თუ არა ერთმანეთში მტკიცე დამოკიდებულება. 3. ითამაშებს თუ არა როლს ჩვენი ერთი მთლიანი ფრონტით გამოსვლა - აი საკითხები.
შემდეგი ჩვენი კრება იქნება ორიგინალურ გარემოებაში. გადავწყვიტეთ, ზეგ ვიყვეთ კახეთში.
23 აგვისტოს 12 არიფი: მე, ჯავახიშვილი, გერონტი, ლეო, პეტია ქავთარაძე და სხვ. ვიყავით კახეთში. ჩვენთან იყო მუშიშვილი; ბანკეტზე მან სთქვა: არიფი ძლიერი მოვლენაა საქართველოში. არიფიონისთანა ჯგუფი საქართველოში არ არისო. მან კიდევა სთქვა: ეს არ არის ჯგუფი მსგავსი ძველი მწერლობისა, ახსენა მიწიშვილი, მივაო ცენტრალურ კომიტეტში და მწერლები მოითხოვენო, ამბობს. მივა მწერლებთან და ცეკა მოითხოვსო, ამბობს. პეტია ქავთარაძე იყო თამადათ. ვიცინეთ, ვიმხიარულეთ, ვიმღერეთ, ვსვით მაჭარი. ყველაფერი ილა მოსაშვილის სახლში. ვინ და ვინ ვიყავით? ჰო, გამახსენდა: მე, ჯავახიშვილი, გერონტი ქიქოძე, ლეო ქიაჩელი, პეტრე ქავთარაძე, სანდრო შანშიაშვილი, დ. ლიხელი, ვასო გორგაძე და სხვ. არ უნდა დავივიწყოთ ჯავახიშვილის სიტყვები: მწერლები ქეიფობენ... ვისთანო? აღარ მახსოვს.
24 აგვისტო. ტფილისში ვართ. ლეო ქიაჩელი შემხვდა: „კარგი იქნება არიფს ჰქონდეს გაზეთი, ყოველკვირეული“ - ვთქვი მე. „დიდებული იქნება“. გამოიარა შანშიაშვილმა, გავუზიარეთ ეს აზრი: მეც ხომ მაგას ვამბობო, სთქვა მან. გადავწყვიტეთ, მომავალ კრებაზე დავსვათ ეს საკითხი.
*
პრემია ლიტ. ნაწარმოებზე. კომ. №34. იცემა. 1928.
*
ინდუსტრიალიზმი - Преобладание промышленной формы труда, промышленности.
Промышленность. Промышленный.
ინჟინერია. მაშინები. არქიტეკტორები.
ელექტრონი, რადიო, ინჟინერია.
მშენებლები: 1. სახლების, 2. გემების, 3. ბაღების.
ბროლი. კერამიკა. ქსოვილები. ცილინდრები. საათები. მელანი, კალამი, კარანდაში. საკერავი მანქანები. შრიფტი. ყუთები.
რადიუსი. რადიოსი.
დასასრული. არასრული.
1. ნოსტალგია ჯვარის მონასტრის.
„Искренности“.
*
[თუ] რა ბუდობის მინერალი
არის ჩვენი გინერალი?
*
ქაღალდი, ფანტასტიური სივრცე. მშენებლები რატაციონის. მოტორი. [ასაფეთქებელი მასალები.] სულიერი არსებანი, გაზეთები. [რკინა და ფოლადი.] რკინისგზები. კოლასალური იმპორტის გენია. სადაა რუქაზე ინდია? კუბებს და სამკუთხ. [ინჟენერი. ქვანახშირი.] დახეხილი, ქვის მტეხელები. მოღებია, ნოხებია. ტყავეული. კონტინენტი. მინგრეულ-მონგრეული ტრანსპორტის ფილები. მანჩესტერი. დაძველებული მანქანების ორიენტაცია. წისქვილი. რა მინერალია ძველი გინერალი? ჯერ არსმენილი მუსიკა. პრასი, პრესსი, და პრესსა. ავგაროზი, მაღაროს მთხრელი. გაუტია, მაუდია. ლექსის ქიმიური შემადგენ.; მიურია, შამპანიური. აბრეშუმი. ალმასები. არბიტრი. [პაოლოსაც პრესსა ზურგზე ადენ...] არქიტეკტორი. ასფალტი. ატლეტი. ნაბიჯები, აფიშები. აეროპლანი. ბანკი. თრთიან დარაბანი, ბარაბანი. ხავერდი. კოშკის საათი. უმავთულო ტელეგრ.; ბენზინი. უნეკტრონი, ელექტრონი. ფილმა. წიგნთსაცავები. დურბინდი. და მართებს, სამართებელი. ბრინჯაო, თუჯი. ქინძისთავები. ბურღი. ვერცხლის წყალი. აგონდები, ვაგონები. ბამბა. ველოსიპეტი. ვენტილიატორი. ბაწრები. ვაქსი. პროპელლერი. ვაზის მტევანი. ღვინო. წყალი. სანთლის ქაღალდი. ტრიალა კარები. გამოფენები. სასწორი. საყელო. გარაჟი. ალებასტრი. საბერველი. სასტუმროები. გრავიურა. მეხის ამცილებელი. დამტვირთველი გემების. ავტომობილი. ძრავი. დეკორატორი. დისკო. დოკი. ძვ. ქვები. ხე-ტყე. სალესავები. დროშები. ნახშირი. კვამლი და ბოლი. რკ. გზ. ბორბლები და ღერძები. ტრამვაი. კარეტა. რკინის სახურავები. რკინის სახლები. წისქვილის ქვები. ჟურნალები. რკინის ღობე. კოშკები. სარკეები. ოქრო და ვერცხლი. ფერადი ქოლგა. რკინის კბილები. კირი. ცემენტი. ხელოვნური თეატრი. ხელოვნური ყვავილები. კაკაო. ბუხარი. კანკელი. ქარტები (რუქა). კინემატოგრაფი. აგური. სპილოს ძვალი. წიგნები. კოკაინი. ოქროს ბეჭედი. კომპასი. კონვერტი. კოოპერატივი. ქვაბები. ცელი და ნამგალი. მილები. საღებავები. კაჟი. მილები. ფოსფორი. კრემატორია. ლაუნ-ტენისი. ლიტოგრაფია. ლიტი. ნავები. ლომბარდი. ცხენები. კიბეები. მანუფაკტურა. შავი ქვა. ანძები. მატერია. მექანიკა. ზღვები. მორფი. მარმარილო. მუსიკა. სპილენძი. ცარცი. ადამიანებით სავსე ტომრები. სასწორი. კანის ავადმ.; დანები. განცხად. რეკლამა. ცეცხლის მქრობელი. დარაბები. საბნები. ორანჟერეა. ოხრა. ომნიბუსი. ორნამენტი. განათება. გათბობა. სათვალეები. უთო. ქინაქინა. პანამის ქუდი. პაპიროსი. პერგამენტი. პარიკები. პარომი. მინის სახურავს. ხელთათმანები. პილოტი. რემინგტონისა. პიანინო. პლაკატი. რკინის ნალი. მეხანძრეთა კიბე. ნავთსადგურები. პროჟეკტორი. რადიო. რევოლვერი. რეზინა. ბაღები. სანიტარები. ტყვია. სიგარა. ლილა. სკრიპკები. მოქანდაკენი. მარილი. წყ. გაქ. დამხსნ. რგოლი. დაზგა ფოლადის. სტენოგრაფისტი. არტისტები. პოეტები. თუთუნი. თეატრები. ტელეგრაფის ბოძები. ტერმომეტრი. სტამბა. ფაიფური. ქირურგი.
*
მნათობი. [ნობათი.]
კონუსი.
და რუსთველის ქუდის კონუსი.
პირეული.
გული მეპობა. მეფობა.
ფართობი. გასართობი.
სქემა და გრაფიკა ლიტერატურაში
ილია ერენბურგ - „Трубка Коммунара“
კომუნარები. ვერსალელები.
1. Как вороненок он молча ждал, ибо у его отца Жан Ру не было хлеба.
2. Отец Жан Ру был каменщиком и каменщиком стал Луи Ру. Он строил чудные дома, а сам днем стоял на лесах, ночью же лежал в зловонной камор. на улице Черной вдовы.
3. Луи Ру как многие тысячи каменщиков, плотников и кузнецов стал защищать прекрасный из городов – Париж от злых пруссаков.
4. Но у блузников было мало пушек и мало ядер и самих блузников было мало. Каменщик теперь сам подкативал ядра, сам заряжал пушку.
5. Луи понял, что парижская комун. живет где-то недалеко от улицы Черной вдовы.
6. На бульваре смеялись женщины, под каштанами франты пили рубиновые настойки, и тысячи огней роились в аспиде зеркального тротуара.
7. „Вы ведь их всех убьете вместе с детьми“ – прощебетала Габриэла. Женщина сказала: „Застрелите и щенка“.
8. Но франт пивший рубиновую настойку, возразил: „кто-же тогда будет работать“ и Луи остался.
9. Люди же „республики“ пор. звали и кот. были франтами или беспеч. женщинами, впустили злых прусс. в прекрасн. Париж… И снова ядра стали разруш. дома. Теперь их слали не злые пруссаки, а добрые завсегдатаи кофеен.
10. Франсуа-де-Еминьен велел выкинуть белый флаг и Луи Ру перестал стрелять. Франт велел 3-м лучш. стрелкам Савои убить трех мятежников.
ლუი რუს პიროვნება.
ლუი რუსა და მისი შვილის ბრძოლა და დაღუპვა.
სქემა და გრაფიკა ლიტერატურაში
ალ. ბლოკი - „Двенадцать“
От здания к зданию
Протянут канат.
На канате плакат:
„Вся власть Учредительному собранию!“
И буржуй на перекрестке
В воротник упрятал нос:
- Ох, матушка-заступница!
- Ох, большевики загонят в гроб!
Черный вечер, белый снег,
..............................................
Отмыкайте погреба:
Гуляет нынче голытьба.
Гуляет ветер, порхает снег.
Идут двенадцать человек.
Революционный держите шаг.
Неугомонный не дремлет враг.
Мы на горе всем буржуям
Мировой пожар раздуем.
(ხუთი ნაწილი მსოფლიოისა)
სქემა და გრაფიკა ლიტერატურაში
კიბე პროლეტარიატის კლასიური თვითშეგნების ზრდისა
1928 წელი. 14 იანვარი.
1. „Кто-же ему поможет
Не хозяева ли да подрядчики?“
(„Среди ночи“ Серафимовича)
2. „Порою в толпе раздавалось...
.....................................................
„Вы убили царя“.
(9-е янв. М. Горького)
3. „Держись, ребята,
Держись кум за кума!“
(„К широкой дороге“ Бибикова)
4. Мы, разнося грозу и пламень,
Зовем к восстанью, мятежам...
В грозе и буре наши звенья
Сковал могучий коллектив.
(„Воля колект.“ Арского)
5. „В жилы льется новая кровь,
...................................................
Победим мы!“
(„Мы растем из железа“ Гастева)
6. „Весь мир насилья мы разроем,
........................................................
Мы наш, мы новый мир построим“.
(„Интернационал“)
7. „На темных могилах из щели былого
Мы строим рабочий дворец“.
(„Раб. дворец“ Поморского)
სქემა და გრაფიკა ლიტერატურაში
თვითმპყრობელობა
ბიუროკრატიზმი: „Горе от ума“, „Ревизор“, „Шинель“, „Человек в футляре“.
კაპიტალიზმი: სავაჭრო - „Гроза“ Островского, „В овраге“ Чехова; სამრეწველო - „Случай из практики“ Чехова; ფინანსიური - „Банкир“ Верх.
მილიტარიზმი: „Четыре дня“ Гаршина, „Дознание“ Куприна.
რევოლიუცია: „Двенадцать“ Блока, „Главная улица“, „Тяфута Мудрый“ - Д. Бедного, „Железный поток“ Серафимовича.
თანამედროვეობა (კომ.): „Бабья деревня“, „Навстречу грядущему“.
ზალატარიოვის აზრები თანამედროვე
ლიტერატურის შესწავლისათვის
1. ჩვეულებრივად ასე ისმის საკითხი: „რის შესახებ“ და „როგორ?“ თანამედროვეობაში პირველი ადგილი დაიჭირა უსათუოდ პირველმა: „რის შესახებ“ და არა „როგორ“.
2. თანამედროვე მწერალთა კოლეკტივი, ცოცხალნი და ზოგი გარდაცვლილნიც, რომელთაც არ დაუკარგავთ ღირებულება ახლანდელ მიმდინარეობათათვის, შესდგება დაახლოვებით 180 ავტორისაგან, რომელნიც ასე თუ ისე უფრო სჩანან თანამედროვე ლიტერატურის ფონზე. ამ რიცხვიდან ცოტათი ნაკლები ათზე დაბადებულია 1873 წლამდე, მათ რიცხვში ბუნინი, მემკვიდრე და მატარებელი ძველი თავადაზნაურ. კულტ.; ნეჩაევი პიონერი და ინვალიდი გაწვალებული ქარხნის კულტურის პოეზიისა, კაპიტალიზმის ეპოხაში; მაქსიმ გორკი „ამაყი ქარიშხლის წინამორბედი“ პირველი რევოლიუციისა და ლიდერი მრავალრიცხოვანი ოჯახის უმცროსი მუშათა და გლეხთა მწერლობისა. 1873-1877 დაიბადა 25 თანამედროვე მწერალი; 1878 -1882, რევოლიუციონერთა და მთავრობის ტერორის გამძაფრებულ შეხლის ხანაში - ცოტათი ნაკლები - 19; 1883-1887 - 36. 1888-1892 - 39კ. 1893-1897 ეცემა ცოტათი - 33 კ.-მდი; [1893] შემდეგი ათი წლის განმავლობაში კი დღემდე მხოლოდ 20 კაცი სჩანს სალიტ. ასპარეზზე გამოსული.
ზოლოტარიოვი ამბობს: „მე არ მეეჭვება, რომ არსებობს ობიექტიური ჯერ კიდევ სუსტად შესწავლილი ბიო-სოციოლოგიური ფაკტორები, რომლებიც განსაზღვრავენ შედარებით ნიჭიერებას (одаренность) ამა თუ იმ თაობისას“. საშუალოთ, რუსი მწერალი თვითერკვევა (самоопределяется) 21 წლისა (მაგალ. ბრიუსოვი დაიბადა 1873 და ბეჭდვა დაიწყო 1894 წ.).
1894 -1873 = 21.
*
ქართული ხუცური ანბანი.
Любовь – первых стихотворений.
ღვინო, კაპიტალიზმის ყურმოჭრილი ყმა და მისი ერთგული [მოსამსახურე] მოკავშირე.
ბეჭდვითი განყოფ.: თოდრია, ასრიბეკოვი, კანდელაკი დ., ორახელაშვილი მარიამ, მამულია, ფანცხავა ვ. (ჯანსახკომი), სოსიანი, ლუარსამიძე, ბიბინეიშვილი, მუშიშვილი, კიკნაძე, სიხარულიძე, რახმანი, ახობაძე, ვოლსკი, მელიქიანი, ბუაჩიძე, ეული და ცხაკაია.
საგნების კლასიფიკაცია
სასწავლო ნივთები - წიგნი, რვეული, ასპიდის დაფა, საწერკალამი, კარანდაში, გრიფელი, სახაზავი, სამელნე.
სათამაშოები - ბურთი, დედოფალა, ბზრიალა, კეგლი, ქაღალდის გველი.
ნათესავები - მამამთილი, დედამთილი, სიმაური, სიმაურის ცოლი, სიძე, ცოლისდა, ცოლისძმა, რძალი, დედინაცვალი, გერი.
ჭურჭელი - საინი (თეფში), ლამბაქი, გრაფინი, ჭიქა (სტაქ.), რიუმკა (პატარა ჭიქა), ბლიუდი? ბოთლი, ქვაბი, ქოთანი, ყურიანი ქოთანი, ჩაიდანი, სამოვარი, კოკა, დოქი, ლიტრა, ვედრო, კობი.
დგამი - მაგიდა, სკამი, შკაფი, დივანი, კამოდი, საწოლი ტახტი, კრესლო, ეტაჟერკა.
შენობა - სახლი, შკოლა, ფაბრიკა, ბეღელი, საჯინიბე, წისქვილი, ბაკი.
წყალზე - ნავი, [ორთქლის] გემი, Барка, ხომალდი, Шлюпка.
ეტლები - ურემი, კარეტა, ომნიბუსი, დელეჟანსი, ფაეტონი, მარხილი, ვაგონი, ავტომობილი, ავტობუსი, ტრამვაის ვაგონი, ტროლეიბუსი.
მგზავრობა - ცხენით, ჯორით, ვირით, აქლემით, ძაღლებით.
იარაღები - ზარბაზანი, თოფი, რევოლვერი, დამბაჩა, ხმალი, ხანჯალი, შტიკი.
სამოსი - სერთუკი, შუბა, ჩოხა, ახალოხი, პალტო, ჟილეტი, შალვარი, სათბური, ფრაკი, შინელი, კოფტა, ხალათი, ქუდი (ნაბდის, ყალმუხის).
შინაური - ცხენი, ხარი, კამეჩი, ძროხა, ცხვარი, ღორი, კატა, ძაღლი, თხა, ვირი, აქლემი.
გარეული - დათვი, მელია, ლომი, ვეფხი, კურდღელი, მგელი, ტურა და სხვ.
მტაც. ფრინ. - არწივი, ქორი, ჭოტი, ბუ, მიკიოტი, მიმინო, ავაზა, ყვავი.
მგალობ. - ბულბული, ტოროლა.
ჭაობის - წერო, ბეკასი (журавль), ყარყატი (Аист), ღალღა (кулик).
თევზები - ორაგული...
ხეები - მუხა, ფიჭვი, ნაძვი, თეთრი ვერხვი (გრაკლი), ტირიფი, ძეწნა (Ива), არყის ხე (Береза), ვერხვი (Осина), თხმელა-მურყანი (Ольха), ნეკერჩხალი (Клен), ჭნავი (Рябина), ვაშლის ხე, მსხალი, ალუბალი, ბალი, კახამბალი, ქლიავი, ატმის ხე, ბჟოლა (თუთა), ბია (კომში), ალვის ხე, კოპიტი, ვარდის ხე, ლაფანი, ცაცხვის ხე, ჭადარი, ბზა, წიფელა, რცხილა, ხურმა, კაკლის ხე, წაბლი, ურთხმელა, თხილები, ტყემლის ხე, ალუჩა, კორკიმელა, ძელქვა, ეკლის ხე (აკაცია) და სხვ.
რუსული ჟურნალები 1928 წლისთვის
1. „Роман-Газета“. 2 р. в мес., в кажд. № законченный роман - 5 р.
2. Кино. Моск. газ. еженед. (2 р. 40).
3. Мужские Моды. 1928, сез. 2 р., 50. 4. Панор. М. М. 2 р.
4. Архив Суд. Медицины и уголовной техники. Харьков. 5.
5. Б-ка Истор. Романов. Москва. Лит. Худ. 52 №. 9 р.
6. Б-ка Нев-ий Рус. Худ. Лит. 37 м. 46 р.
7. Б-ка Совр. Пис. д. №.
8. Бюлетень ГУС-а. 10 №. 250.
9. Вестник Знания. 6 р.
10. Вопросы Стенографии. 12 кн. 4 р.
11. Галлерея Совр. Р. Писат. 25 р.
12. Гравюра и Книга. 4 №. 10 р.
13. Жизнь Искусства. 52 №. 12 р.
14. Забой Лит. Илл. 12 №. 3 р. 60.
15. Звезда. 12 №. 9 р.
16. Кому Куда. 52. 2,25 к. (прогр. Г.).
17. Кр. Слово. 12 №. 4 р.
18. Курортное Дело (научн.). 12 №. 18 р.
19. Литература и Марксизм. 6 №. 5 р.
20. Литерат. Енциклопедия. 25 р. 6 №.
21. „Минувшие Дни“. 12 №. 7 р.
22. На Лит. Посту. 24. 10 р.
23. На Подъеме. 12. 6 р.
24. Наука и Техн. 3 тома. 30 р. (Москва).
25. Наук. Техн. 12.
26. Новый Зритель. 8.
27. Новый Леф. 12. 5 р.
28. Октябрь. Лит. Худ.
29. Печать и Революция. 12-12.
30. Программа Гос. Ак. Театр. 52. 9 р.
31. Прожектор. 52. 3 р.
32. Революция и Культура. 24 кн. 8. 50.
33. Резец. Лит. Худ. 52 [650-12-2]. 3 პ., 25.
34. Сегодня. 3-4 кн. 150 кп.
35. Сибирские Огни. 6 д. 60.
36. Советск. Кино. 12 кн. 4. 25.
37. Сов. Искусство. 12. 8. 50.
38. Сов. Фото. 12. 4. 75. С прил. фотоал. 5. 75.
39. Сов. Архитектура. 6. 10 р.
40. Совр. Музыка. 24. 7 р.
41. Сов. Экр. и Кино. 120. 16 р.
42. Совр. Театр. 12. 10 р.
43. Суд Идет. Лит. Худ. 24. 5 р.
44. Вопросы Лит. и Языка. 6 сб. 10 р.
45. Род. Язык и Литер. в трудах. 5 кн.
46. Полигр. Произв. 12 кн. 12 р.
16 изданий – 140 р.
*
[ტუბა ტუბანიერი. ტობა ტობანიერი.]
ბობა ტობანიერი. [ტობანიერი. რაიონი. ჰერე-ტობა-ტობა.] გალაკტიონი. [ტობა-ტობანიერი. გუგუ-ტობ.]
1. ტობა-ტობანიერი. 2. გეო-გეომეტრია.
სიცივეები ევროპაში
ოცდა თერთმეტი გრადუსი ყინვა
და უცნაური, მძლავრი ქარბუქი.
და ზღვაზე მძლავრი ქარიშხალია,
შეწყვეტილია მიმოსვლა გემთა,
იგვიანებენ მატარებლები.
სატელეფონო დაწყდა ხაზები.
იქ დაიღუპა
და მეთევზეთა მრავალი ნავი.
გათხრები ბერკულანუმში.
აღმოჩენილი
სახლი მდიდარი რომაელისა.
*
[[Скобки]] ;;; §§1 №№№ - А.В.С.Д. “ “ “ “ А-В.
Перпендикуляр. კვადრატი. Равняется. 000,000,0000.
ტობა ტობანიერი
- როგორ დამოკიდებულებაში ხარ, პოეტო, ეხლანდელ მთავრობასთან..
- სრულიად არავითარში.
- როგორ თუ არავითარში.
[ორი რაჭველის ამბავი ნაქერალაზე - ღვინო] და შაური.
[მოლა მასრადინა: შავი და თეთრი თხა, ხოლერა, ასი ათასი. ერთი თხა რომ გაიქცა, მეორეს სცემა, „ესეცა გაიქცეოდაო“.]
I. ეხლა საპაიჭოში ხალხი შეიყარა კანცელარიაზე: ჩიჟავაძის კაცი ჩამოსულა და რაღაცა გამოსაცხადებელი აქვსო. კანცელიარიის აივანზე გამოვიდა ჩიჯავაძის კაცი და გამოაცხადა: ვინც კოზოლ-კოზოლი კაცები ხართ, კანცელარიაში შემოდითო.. „მე კოზოლი ვარ“ - და შევიდა ერთი. მეც „კოზოლი ვარ“ - მიჰყვა მეორე, მესამე, მეოთხე და ასე. ბოლოს მიდის ერთი კოჭლი, დაგლახებული გარეგნულად, საპაიჭოელი. „შენ რაღა გინდა?“ - ეკითხებიან. „მეც კოზოლი ვარ“ - განაცხადა მან და შეუშვეს ისიც. „ჩიჯავაძემ შემოგითვალათო, ვინც კოზოლ-კოზოლი კაცები ხართო, ისე, გასახსენებლადო, სამეზობლოთო, რომ არ დაგვავიწყდეს ერთმანეთიო, თითო-თითო ბურვაკი და სხვა რამ ასეთები უნდა გამომიგზავნოთო“ - განუცხადა „კოზოლებს“ ჩიჯავაძის კაცმა. ამის გაგონებისთანავე, - „მე არა ვარ კოზოლი“, განაცხადა ერთმა და კარებისაკენ გაეშურა; „მე არა ვარ კოზოლი“ - სთქვა მეორემ, მესამემ.. ის გლახაც კარებისკენ მიდის. „არც მე ვარ კოზოლი“ - [განაც.] ამბობდა იგი. მას ჩიჯავაძის კაცმა მაგარი პანღური ამოჰკრა და კიბიდან გამოაგდო. „მაი რაია მერე? - შეურაცხყოფილი ამბობდა - მაი, კი არა, ფშაფშაკში“.
II. - სტუკნემ, ბრატეც...
- სტუკნიმ რაია, რუსო, ეს ჭიქა კი არ გამიტეხო და.
III. საპაიჭოელს ჩაი ღვინის მსგავსად დასალევი რამ ეგონა, კაი სადღეგრძელო რომ წარმოსთქვა, მოემზადა ერთბაშად გადასაკრავად, დაეწვა პირი.
IV. - გურულო, მაგ თოფი გავარდება.
- ბუ!!
V. 12 გურულმა რომ თოფი იყიდა.
VI. ერთ ოჯახს ერთი ცოტა მოსულელო ქალი ჰყავდა გასათხოვარი. ერთხელ, როცა მის სანახავად უნდა მოსულიყვენ, ოჯახის წევრებმა ეს ქალი დაარიგეს: არამც და არამც ხმა არ ამოიღო, ერთი სიტყვაც არა სთქვა, როდესაც აქ იქნებიან. ისე, გარეგნულად თურმე არაუშავდა. მოვიდენ ქალის სანახავად, სხედან, ქალი ხმას არ იღებს, გარეგნულად ლამაზია, შეიძლება მოეწონოსთ და თან წაიყვანონ. ქალის ბედი და იღბალი სიჩუმეზეა დამოკიდებული. ამ დროს დვიროზე კატა გამოჩნდა: აჰა, დაიძახა ქალმა, თუ სთქვი რამე, გადარეულიაო, იტყვიან, თუ არა და ეს ორიათას მანეთიანი კატა ხომ ჩამოვარდა და დაგვემტვრაო.
VII. ერთ ქვრივს სამი გასათხოვარი ქალი ჰყავდა: ერთი ჩიყვიანი, მეორე ენაბლუ და მესამე ენატიკტიკა. გარეგნულად ყველანი ლამაზები იყვენ. ერთხელ საქმეზე წასვლის წინ დედამ ისინი დაარიგა: „შეიძლება სახლში თქვენს სანახავად მოვიდენ, ყველანი ჩუმად დაჰხვდით, ხმა არ ამოიღოთ, არავინ რამე არ შეგამჩნიოსთ, აჰა, ძაფი დასართავად“. დედა წავიდა და დაუტოვა ძაფი სართავად: მართლაც მოვიდენ მნახველები. მოსწონთ ქალები. უეცრად ერთს ქალთაგან სართავი ძაფი გაუწყდა. „გაპტა“ - დაიძახა ჩიყვიანმა, „მიაპიე“ (მიაბნიე) - უპასუხა ენაბლუმ, მაგრამ [ენატ.] მესამე გაცხარდა: „გაჩუმდით! განა დედამ დაგიბარათ, იტიკტიკეთ და იტიკტიკეთ, იტიკტიკეთ და იტიკტიკეთო!“
VIII. „ძალიან ღარიბათ ვიყავი. ხუთი შვილი ყველა ზედიზედ მომდევნო მყვანდა. სამი მათგანი ყველა ტიტლიკანა ჩემთან იწვა და სანთელს არ ვანთებდი მომჭირნეობისათვის. „მამა, მეკუკება“ - დაიძახა პატარამ. მე ავდექი სანთელის ასანთებათ. „ნუ ეძებ, მამა, მე მოვკუკე“ - სთქვა ბავშმა. სწორედ გული გადამიტრიალდა; „შვილო, ეხლა უნდა ავანთო სანთელი, დავღუპულვარ და ეს არის-მეთქი“.
IX. მეგრელი ტრაბახობდა: ასი კაცი რომ დამესიოს, ნიფხავს ვერ გამხდისო; თურმე არაფერი არ ეცვა, რას გახდიდენ.
X. „ჩვენში ერთი მეგრელი იყო ჩამოსახლებული, სახელად ბახვა, ცოლი არ ჰყავდა, ქვრივი იყო. როცა სოფელში ბურთის თამაში შეიქნებოდა, ორ ჯგუფად გაიყოფებოდენ: ცოლიანები და უცოლოები. საწყალმა ბახვამ არ იცოდა, ვის მიმხრობოდა: ცოლიანებს მიმხრობოდა - ცოლი ხომ არ ჰყავდა, [ახალ] უცოლოებს - არც ისე ახალგაზრდა იყო. დაბურსალობდა ბახვა ბურთის თამაშში. როცა უცოლოები გაიმარჯვებდენ - დაიძახებდა „ლელო, ბაბაია“, და როდესაც ცოლიანები, კიდევ - „ლელო, ბაბაია“.
XI. ორი რაჭველი ნაქერალაზე გადმოვიდა: კოკებით ღვინო მოაქვთ გასასყიდათ. ნაქერალაზე რომ მოვიდენ, სთქვეს: ქვე რაღა ქალაქში მიგვაქვს ღვინო, ქვე აგერ დავჯდეთ. ერთმანეთში ნაღდზე ვივაჭროთ და კარგი დროც გავატაროთო. - ქვე ჩამომისხი ერთი შაურის ღვინო. ერთმა მეორეს ჩამოუსხა. - ეხლა ქვე შენ ჩამომისხი ამ ერთი შაურის ღვინო. დაბოლოს, როდესაც შეზარხოშდენ: ქვე რაშია საქმე, ქვე დოქები დაიცალა და ქვე ერთი შაურის მეტი ვერ ვივაჭრეთ?
XII. მოლა თურმე გზად მიმავალ ხოლერას შეხვდა: - სად მიდიხარ? - ისპაჰან ქალაქში ხალხი უნდა ამოვწყვიტოვო. მოლა შეეხვეწა: ასი კაცის მეტს ნუ მოჰკლავო. ხოლერამ პირობა მისცა. როდესაც ხოლერა ქალაქში შევიდა, ასი ათასი კაცი მოკვდა. „ეგ რა გიქნიაო, პირობა დაგირღვევია“ - შეხვედრისთანავე უთხრა მოლამ. „არაო, - ფიცულობდა ხოლერა, - ასი კაცის მეტი არ მომიკლავს, დანარჩენი სულ შიშით ამოწყდაო“.
XIII. მოლას შავი და თეთრი თხა გაექცა. როდესაც დაიჭირა, მოლამ შავ თხას არა უთხრა რა, ხოლო თეთრს უჭირა სახრეები: ეგ შავი თხაა, შენ სიბერისგან გათეთრებულხარ და ჭკუა სად დაკარგეო.
XIV. ერთი თხა გაიქცა, მეორე კი ვერა, რადგან დაბმული იყო. მოლამ დაბმულ თხას დაუწყო ცემა: [შენ] რომ დაბმული არ ჰყოფილიყავი, შენაც ხომ გაიქცევოდიო?
XV. თავწაღმა რომ დამარხო, თავუკუღმა მიწიდან ამოვა (ს. ტ.).
და ტობაზე ამბობდენ,
[ისე ბუკუდამოა] კაცი სამუდამოა,
დღეს თავწაღმა რომ დამარხო,
ხვალ თავუკუღმა ამოვა.
*
„რად არის აქ ასეთი განუწყვეტელი ზენა ქარები“.
[ჩემი შანსები არიფიონში.]
1. პირველი არიფის სახელი ილო მოსაშვილი.
2. პირველი არიფის სახელი მუშიშვილი.
3. პირველი არიფის სახელი.
ავ-ხმიანობა (Кокофония).
ანაგები - აგებულება - Телосложение.
აპკი - Перепонка.
არაარსი - Ничто, несущ.
არიგი - Нетождественный.
„უელსის გიპერბოლები“.
მოსწრებულ სიტყვათა ლექსიკონი.
„ტარტარენი“.
სერიოზულობა უმაღლესი საზომია მოწყენილობისა! - სთქვა უაილდმა.
*
Тихо, неуютно, холодно, как в номере гостиницы, предназначенном не для жильца, а для проезжающих.
Темная мебель тихой фабричной работы, но с претензией, но модный фасон.
Стакан дребезжал у графина с водой.
В промежутках, на гром барабана в оркестре, слышался прибой вол.
Сквозь стекло как бы голубела занавеска. Он знал, что это море.
Глаз не получал впечатления перспективы: подымалось отвесно как стена, а не горизонтально (море в окне).
Чахлые цветочки Иван да Мария, бледножелтые как от голода.
Слегка волнующиеся как флаг.
Море было похоже на большие, открытые, спокойные и верные голубые глаза.
Буй напоминал сургучную печать на письме.
Сельдь редка и дорога, но за то она нипочем, когда сельдей много.
Борг снова почувствовал себя свободным, одиноким, как космическое тело, плывующее в мировом море, подчиненное лишь одному закону тяготения.
Стена, разделенная на колонки, как транспарант.
Енциклопедии, откликающиеся, как телеграф при нажатии извест. буквы. Книги тянулись целой процессией, как напр. Британская Енциклопедия. Журналы были в разноцветных, веселых, светлых летних платьях. Розовый Revue, лимонно-желтый Contemporain, темно-зеленый Fort…цвета травы Morgaine… С корешков глядели имена великих людей, и казалось, что они сами зашли к нему в комнату, как знакомые.
Книги, игравшие всю жизнь роль органов чувств, органов более сильных и тонких, чем те, которые ему дала природа.
Она шла, распространяя вокруг себя слабое мерцание утренней зари.
Рыба – окунь, немного философ и отчасти пират.
В борьбе он погиб из-за деликатности в выборе средств.
І
1. ავგაროს. ესაა [გრძელი] სიგრძით დაჭრილი და გადაწებებული დიდი ზომის ძველი ხელნაწერი. შიგ მოთავსებულია აგრეთვე ფერადებით ნახატი მოციქულებისა და სხვა წმინდანების სურათები. დასასრულ ჩამოთვლილია, წმ. გიორგის სახელობის რაც კი ეკლესიებია საქართველოში, დაახლოებით 83. ამ ხელნაწერს დიდი ისტორიული მნიშვნელობა აქვს. ხელნაწერი იწყება ასე: „ავგაროს მთავარი ქალაქისა ედესისა იესოს მაცხოვარსა სახიერსა მეუფესა გამოჩინებულსა იერუსალიმსა ქალაქსა. გაიხარენ“. მხედრული ხელია. წინ წამძღვარებული დავით წინასწარმეტყველის სურათს გარდა ყველა სურათები ფერადებითაა: დავით წინასწარმეტყველი (მეორე სურ.), უცნობი წმინდანის, იესო ქრისტესი, მათე მახარობელის, მარკოზ, ლუკა და იოანე მახარობლების, წმ. იოანე ნათლისმცემლის, წმ. დიდი ვასილის, იოანე ოქროპირის და გრიგოლ ღვთისმეტყველისა. სულ 12 სურათია. თვალით სიგანე ავგაროსისა იქნება 3 სანტიმეტრი, ხოლო სიგრძე 2 1/2 -3-4 მეტრი.. ქაღალდი ძველია. აკლია ზოგიერთ ადგილს დასაწყისი ანბანები სიტყვებისა: დატოვებულია, ალბად, კინოვარებისათვის (საინტერესოა, რითი განირჩევა იგი მუზეუმებში დაცულ სხვა ავგაროზებისაგან, თუ კი ასეთები მოიპოება).
2. წერილი 1884 წ. 12 იანვრის. „აღუთქვამთ შენთვის პეტრე-პავლობის სწორს გამოგითხოვ ქალსო. ეს მე ეხლა შევიტყვე და კიდევაც ძლიერ შევფიქრიანდი, რანაირ დროზე იქნება, შენც კარგად იფიქრე, ჩემო. საფიქრალიც არის. შეუჩვეველი ისე უცბათ კვირიკობ-მარიობისთვეში იქ დამაყენებ, რომ დამხაშმოს და მოვკვდე, კარგი იქნება? არა თუ რომ წამიყვანთ ისევე უნდა მოვცილდე იმ ადგილს. თქვენც იფიქრეთ კარგად, თუ რომ სჯობდეს ნამარიობევს მოხდეს წაყვანა“ (აი, ნამდვილი შიში ჩვენი სოფლის მალჲარიის). „დედა თქვენს მისწერე შენობით ორი ქსანი გულათ ამოღებული აბრეშუმი შეგინახოს და მე გაგიკეთებ დარაიათ“ (აბრეშუმის შესახებ). „კალენიკეს არ უნახავარ; შენ რომ დამპირდი, მამაჩემი მოგიტანსო, ის კი ტყუილი დაგირჩა, მაგრამ შენ იყავი კარგად და ის არაფერია“ (შინაური ქრონიკისათვის). წერილის მისამართია: Квирилы, духанщику Порфирию Гвалия, прошу передать уч. мухр. шк. В. Т.
3. წერილი, დატა აღნიშნული არაა. „სიცოცხლეო, დაო მაკრინე, პ-დ და სხვ. შენი ჭირიმე, დაია მაკრინე, აბა, შენ იცი, რავალ კაი გოჭს გამომიგზავნი“ (ალბად დეიდა გვიტიას წერილია).
4. 1883 წ. 16 მარტს. ძვირფასო დეიდა, გურიიდან დვალიშვილებში ამოვედი, [თქვენი ნახვა] ვერ გნახეთ. შენ დარწმუნებული უნდა იყო, რომ თქვენისთანა საყვარელი მე ამქვეყნიერად არავინა მყავს და ვთხოვ ღმერთს და სხვ. თქვენი ერთგული დისწული ვასილ მახარაძე...
5. წერილი უდატოა. ძლიერ საინტერესო ოჯახური ქრონიკისათვის. „სამართლით მოჭრილი თავი კაცს არ შეაწუხებსო“. „წელიწადში ხუთასი და ექვსასი მანეთი მეხარჯება“ და სხვ. კოზმ. [უთუოდ 1889 -1892 (?)] არის დატა „ბზვანიდან, 1887, ივლისის 2“ (ოჯახური ქრონიკისთვის).
6. ცალიერი კონვერტი. „ჭყვიშიდან საპაიჭაოს, მიერთვას მქვრივს ეფემია ბერიძის ასულს“. დედაჩემის ხელია.
7. 1887, აგვისტოს 6 რიცხვი. „ბაღდათს წასვლამდის“ (ბაღდათში იყო სამოსამართლო პუნკტი). „იმისთანა წერილი გამომიგზავნა, რომ არც მკვდარი ვარ და არც ცოცხალი“. „ყოველ დღე რომ იყიდონ ხალიათი, მარტო მისთვის ის უნდათ“. „ეხლა რას ჩამომიტან შენებურათ, რომ გამიხარდეს იმისთანას? ნურაფერზე შეიწუხებ თავს, თუ გაგახსენდეს, გლიცერინა, ქაღალდი და კალამი, მატერია შენთვის, დაგჭირდება, შეგიკერავ და გაგატან“ და სხვ. (საინტერესოა ოჯახ. ქრონიკისთვის).
8. 1886, მკათათვის 14. „ცივმა ჟრუანტელმა დამიარა, რა წავიკითხე „ბნელი სამეფოს“ განკარგულება! ეგ მაიმუნები რასა სჩადიან. კარგა ბლომად დაურიცხამთ, როგორც დუშეთის მაზრის კანცელიარიაში უთქომთ მამიჩემისათვის, სადაც მიუწერიათ, რომ არა სამსახურში არ მიიღონ და „ყურადღება არ მოაკლონ“ (საუბარია ტფილისის სემინარიიდან გამორიცხულების შესახებ). ადრესები. „იმედი მაქვს, როგორმე ჩამოხვალ ტბილისში, სადაც გულს გული იცნობს და მეგობარს შენი მეგობარი გ. მრევლიშვილი“.
9. ჩყპე-სა (1885?). „სულ, საზოგადოთ, ამ ზემოთში კარგი მშვიდობაა. „ქუთაისში ერთად პარახოდით წამოვედით“(?) „ბავშვი ავად გაგვიხდა. უწინ გვეგონა ყვავილი, არც ყვავილი გამოდგა, რაღაცა ფერდას ეტყვიან აქ, იმით იყო ავათ“.. „გავიგე, ვითომ ევგენია კლასიდან გამოერიცხოსთ“, „სახლი გადაყავრე, ან თუ გამოკირე?“ „ფულების ბოჭვა დაიწყეს მასწავლებლისთვის და როცა დაასრულებენ, წერილით გაცნობებ“. „მწერალი გამოცვალეს, საყვარელიძე“.
Г-ну Шорапанскому уездному начальнику для перед. В. Т.
„წააკითხე ეს წერილი „სმოტრ“ და დააწერს.. გერმანე ეპისკოპოსთან მღვდლობას თხოულობს“.
10. წერილი უდატოა. „იქნება ცოტა პიტნის წვეთები დაგირჩეს? ეს ჯანჯუხები აბესალომს გაუგზავნე“.
11. 1880 წ. 3 ოკტომბ. „ნაშობევს ჩემგან წერილს მიიღებთ სახელმწიფო ხარჯის მიღებაზე, და ის ბიჭი ეგზამენს დაიჭერს და ამით განთავისუფლდებით, აბა, ეხლა შენ რომ ჯავრი დაიწყო, იმას რვა თუ ცხრა თუმანი დავახარჯეო, იგი ქუთაისში უნდა ვარჩინოო“ (მამაჩემზეა ლაპარაკი). ბიძაჩემის წერილია. საუბარია თბილისის სემინარიაში სახ. ხარჯის შესახებ.
12. წერილი ტფილისიდან 188... „კალინიკეს შესახებ გაცნობებთ, რომ სანამ არ გვექნება: 1. მოწმობა ქორწინებისა, 2. მოწმობა იოსების გარდაცვლისა, 3. მოწმობა კალინიკეს დაბადებისა, მანამდის საქმე არ ხერხდება“.
13. 1883. 2/6. „ჩვენი რეკტორი ეპისკოპოსად გაუშვეს რუსეთში. მის მაგიერად ვიღაც დეკანოზს მოელიან რუსეთიდან; ამ დეკანოზს, როგორც ამბობენ, ექვსი ქალიშვილი ჰყოლია და ოთხი ვაჟი. ჩვენი ეგსარხოსის განკარგულებით გურიიდან ვიღაც ორი მგალობელი მოგვიყვანეს. გალობას გვასწავლიან იმისთანას, რომ, რა გინდა შენ, უკეთესი არ მოხერხდება. წირვის წესები გავათავეთ და ეხლა ძილისპირებს გვასწავლის. ხელმწიფის კურთხევა ეხლა ნამდვილათ გამოაცხადეს, რომ მაისში იქნებაო. რადგანაც რომ ხელმწიფის კურთხევის დროს სასწავლებლები და სასამართლოები დაიხურებიან, ამისთვის ჩვენ მაისში სახლში ვიქნებით...“ „ხელმწიფის კურთხევისათვის ძალიან დიდი ამბავია; სულ ყოველ დღეს მოლებნიას იხდიან თბილისში ეგზარხოსი და სხვა არხიმანდრიტები და მღვდლები, რომ ხელმწიფეს არაფერი გაუჭირდეს კურთხევის დროსო, რადგანაც მტრები ბევრი ჰყავს“. ისტორია ბლაღოჩინის შვილის სოფრომას მოკვლის შესახებ სასტუმროში ჩიჩუას მიერ. „დეკემბერი ისე გავიდა, რომ თუმცა კი ცივოდა, მარა თოვლი მაინც არ მოსულა; ეხლა კი გადაუღებლად თოვს“. საინტერესო დეტალი: „სხვა, დასტურა, ჩვენს სემენარიასთან მოიყვანეს სტანციიდან კინის გზა, რომელზედაც ისე მოწყობილია დროგები, რომ ცხენები უმბია და ისე მიდიან, რომ ვერ გადაუხვ-გადმოუხვევენ. როგორც პარახოდისთვის, ისე უნდა აიღო ბილეთი და შეხვიდე შით. ბილეთები ჩვენ სემენარიიდან სტანციამდი არის ორი შაური. ამდეხანს ფაიტონში ორი შაურის მაგივრად მანეთს ვიხდიდით“ (იმ დროს „პარახოდს“ ალბად მატარებელს უწოდებდენ. ეს პირველი ტრამვაის ამბავებია).
14. ჩყოთ-სა წ. აპრილს ა-ს. სიმონი, თადეოზის მამა, მოითხოვს გათავებული იქნას ეკატერინეს საქმე. საინტერესოა. 1879 წ.
*
[„გალაკტიონისტები“].
„თეორია“. წიავ.
Борьба с националистическим уклоном.
ბავშის ენის შესახებ.
კარლო კალაძის ლექსი ფერეიდანელ ქართველებზე.
პაოლო იაშვილი, ფილ. მახარაძის შესახებ.
ერთი ფრაზა: პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით. Пролетарии всех стран, соединяйтесь.
Бальмонт, პოეტი, რომელიც 14 ენაზე ლაპარაკობს.
მონარქისტებს გული გაუსკდებათ, რა თქმა უნდა.
სტალინის აზრ.
1870. 1895. 25 лет.
პოლიტიკური მოსაზრებითაც არ შეიძლება დიდი სახელმწიფოს ენის გამეფება მომავალ სოციალიზმში, რადგან ეს ხომ იგივე იმპერიალისტური მადაგახსნილობა იქნებოდა?
Проф. Н. М. Соколов: „Устное и письменное слово учащихся“. Госиздат. 1927.
Дом
1. Рубка стен из бревен. 2. Оконопатка.
3. Обтеска бревен на балки и укладка их.
4. Настилка черных полов.
5. Установление переборок.
6. Установка и обрешетка стропил.
7. Покрытие крыши досками и дранкой или железом.
8. Обшивка стен досками. Изготовление дверных полотен. Изготовление оконного преплета.
9. Изгот. дверей с навеской. Штукатурка, перетирка, побелка, окраска крыши и полов.
*
ვინ არის უელსი? უელსის წინააღმდეგ.
„უელსის ერთი გიპერბოლის“ შესახებ
1. საერთოდ უელსის გიპერბოლები.
2. ტროცკი უელსის შესახებ (Ленин).
3. უელსის აზრი: რა ენაზე ლაპარაკობენ მარსზე?
4. მოცულობა მარსის, ტერიტორია, სიგრძე და სხვ.
5. თანამედროვე ენები და მათი ნაკლულევანებანი.
6. მომავალი ენა.
7. ჯგუფი „არიფიონი“. აზრი ენის შესახებ.
8. ეს პოლიტიკური არაა, ესაა სოციალისტური და მეცნიერული.
9. მარქსიზმი მომავალი ენის შესახებ.
10. ლენინი და სტალინი.
11. პოეტები ჩემს მხარეზე იქნება.
12. პლეხანოვი.
13. თავისთავად ცხადია, სულერთია, რომელი ენის გეგემონია იქნება სოციალური.
14. ქართული ენის პრივილეგიები.
15. ეს საკითხი არ უნდა დაისვას ნაციონალისტური თვალსაზრისით.
16. სოციალიზმის ხანა, სრულებით არაა შორს.
რუსი ემიგრანტები.
რა თქმა უნდა, ყველას თავისი ენა მოსწონს.
აკად. პროფ. მარრი.
პოეზია იქნება ქართული. როგორ შეითვისებს ქართული ენა სხვა ენებს.
რაა ესპერანტო? ეს შესაქმნელი ენაა.
მართლა იქნება თუ არა ერთი ენა?
თანაბარ პირობებში ჩაყენებული.
როგორ ესმისთ ეროვნული კულტურა ეხლა? (სტალინი).
მამა ჩემი იყო ასეთი:
*
ნაჭარმაგევი - ეხლანდელი კარალეთი.. გორის ახლო. აქ გახდა ავად თამარ მეფე (შემოდგომა, 1212). ის დაასვენეს ტახტზე და ხელით ჩამოიყვანეს ტფილისში, სადაც გარდაიცვალა (18 იანვარს, 1213 წ.). ლიახვი (ქ. ცხ.).
* * *
ის მთვარე რომ მთვარეა:
ხან ანათებს, ხან არა,
ის ქალი ხომ ქალია,
ხან უყვარხარ, ხან არა.
[ქვეყანამაც გაიგო]
სოფლის ყბაში ჩავარდა,
ცუდი ხმა დაუვარდა,
რომ უსირცხვოს [გოგონას]
ორი ვაჟი უყვარდა.
შერცხვა მაშინ გოგონას
და დაიწყო ტირილი...
*
ნონპარელი. ნოტა - ცოტა. ნეგატივი. პერიფერია. ლეოპარდი.
Лисициан.
„დამშეულები“.
გალაკტიონი[სტები].
სოსელო.
უელსის გიპერბოლები.
*
1927 г.
სამტრედია გაიზარდა 114 %!!! ეხლა აქ არის - 13,749. ბორჯომი საუკეთესო აგარაკია და იქ მხოლოდ 5.000 მცხოვრებია, გორი სამაზრო ცენტრია და მხოლოდ 10,326. მცხ. დუშეთიც სამაზრო ქალაქია - 2.093. თელავიც, მგონია, სამაზროა - 8766! სიღნაღი - 4082. ოზურგეთი - 5524. ფოთი ნავთსადგურიანია - 12,907.
საქართველოს ოცდაექვს ქალაქში სამტრედიას მოსახლეობით უჭირავს - ადგილი.
1. ტფილისი - 279,565. 2. ბათუმს - 45,100. 3. სოხუმს - 14,800. 4. სამტრედიას - 13,794. 5. ქუთაისს - 44,379.
*
[ეჰა, გაფრინდა, გაფრინდა
ახალგაზრდობის]
ისე გაფრინდა [მაისი] უმზეო,
ყრმობა რომ ვერ შევიფერე..
ისე მოვიდა სიბერე,
როგორც ზამთარი უმზეო.
*
მე არ ველი ამოხეთქვას,
მე არ ველი მადანს,
როცა მცირე...
ფოშტა
დარიალის ხეობაში
მიმავალო შარავ,
[შენს ნახვაზე გულში რამდენ
მწუხარებას ვფარავ.]
[ვინ გაიგოს, გულში რამდენ]
შენ არ იცი, ჩემთვის რამდენ
[გამოცანას] საიდუმლოს ჰფარავ.
შენს კლდეებში მშვენიერი
ჰყვავის ბზა და ბაო,
დარიალის ხეობაში
მიმავალო გზაო.
შენს ფენილზე მიდი-მოდის
ათასგვარი მგზავრი -
[ზოგი ეტლით, ზოგი ფეხით]
(მიაქვს ღვინო, სიყვარული,
ოცნება და ჯავრი)
მიაქვს თავის სიყვარული,
ან ფიქრი და ჯავრი.
ყოველნაირ რეკვას იტანს
შენი გული ლოდის -
ზოგი ეტლით, ზოგი ფეხით
[შენით] ფოსტა მიდი-მოდის.
მიაქვს, მოაქვს [წერილები] ბარათები,
შენს [რიდეებს] სივრცეებს მარადს,
ყველა [ხარობს] და მხოლოდ მე
ვერ ვეღირსე ბარათს.
ველი, როგორც [განახლებას] ამოხეთქვას,
ველი, როგორც მადანს,
[სულ უბრალო] მაგრამ მცირე რამე ცნობაც
ჩემამდე ვერ ატანს.
[რად] [შენ] დამაშორებ საყვარლის გულს,
და ჩემს გულსაც ბზარავ,
დარიალის ხეობაში
მიმავალო შარავ!
*
რუსი პოეტები: 1. Печалин, 2. Шебуев, 3. Богдановский, 4. Е. Шервашидзе.
სახელგამი: [ბ. ბიბინეიშვილი, ნ. მიწიშვილი, დ. ბაგრატიონი, დ. მესხი, დ. თაბუკაშვილი.]
„მნათობი“: [მუშიშვილი, გოგიბერიძე.]
ხელოვნებ. სას.: [პლ. კეშელავა, იოსები.]
ქართველი მწერლები: [ვ. ბარნოვი, შ. მღვიმელი, ვ. გუნია, შ. დადიანი, დ. კლდიაშვილი, განდეგილი, ზ. ჭიჭინაძე, თ. ბეგიაშვილი, ვ. მალაქიაშვილი, ი. გომელაური, ქუჩიშვილი, შანშიაშვილი, ნარკანი, გრანელი, ძიძიგური.]
მუზეუმები: ს. გორგაძე, ჩიტო შარაშიძე.
*
მედეა ჰეზიოდიდან (გვ. 243).
392. აეტის ასული კი, ზევესის მიერ აღზრდილი მეფის ეზონიდების, მარად მცხოვრები ღმერთების სურვილით გაიტაცა აეტისაგან (აფროდიტამ).
*
შავწარბა, შავთვალა, შავქუდა, შავკაბა.
*
[თეთრმა თოვლმა, ნაზმა თოვლმა,
მოდის, მიწა დაჰფარა.]
ველი ნასიმინდარი -
თე...
მხოლოდ ერთი მინდორი
ვერასგზით ვერ დაფარა.
*
1. Ученик становится перед классом, декламируя как можно тише, но при этом так расчленяет каждый слог слова, что его речь усваивается товарищами скорее по движению губ чем по звукам.
2. Громкое чтение есть верный залог успеха для создания в классе того бодрящего, жизнерадостного настроения, которое служит одним из верных залогов успеха, но надо иметь в виду, что громкое произношение никогда не должно переходить в крикливое: это физиологически вредно для органов речи и кроме того действует раздражающим образом на нервную систему, которая под влиянием этого быстро утомляется.
3. Подавленное состояние духа всегда сопровождается вялостью произношения (пример требовательности учителя).
Разведчик, вор, убийца, трус, шпион, заговорщики, нелегальные, сплетники.
*
მოდის, მოდის? მოდის! მოდის?! მოდის!!! მოდის... მოდის: მოდის; მოდის -
„მოდის“. ზამთარი მოდის.
ქუთაისს რომ ჰკითხო: გალაკტიონი.
*
„Зайти к заведывающему школой и взять разрешение послушать урок груз. языка или другого предмета. Нужно зайти вместе с учителем“.
*
ხუთშ. 5 იანვარი. №4. „მნათობის“ გარჩ.
„მადიარ, იყავ უცვლელად“.
„ყინვა და პატარა მოწაფე“.
გაერთიანებულ საქართველოს
იყავი ამ დროშის ერთგული უცვლელად.
შენ მასთან ხარ დაბადებული, თუ საჭიროება მოითხოვს, მასთან უნდა მოკვდე.
მან უნდა გაზარდოს, მან უნდა მოუყაროს, მან უნდა უპატრონოს მასსებს.
სიკვდილის შემდგომ ამ დროშით უნდა გაყვეს...
ვერსად მთელ ხმელეთზე, ვერ იპოვი უკეთეს ტალისმანს.
იგი მებრძოლთა გმირულად დაღვრილი სისხლის სიმბოლოა.
აუარებელნი არიან ამ დროშის ქვეშ დარაზმული მებრძოლნი.
იგი ბევრჯერ გამოგვიტანია ცხარე ბრძოლიდან უვნებელი.
იყავი ამ დროშის ერთგული, ვაგლახად არ დაუთმო მტერს გზაზე.
მიუტანე როგორმე ამ კუთხიდან მეორე მხარეში, რომ იქ იქნას შენახული,
ძლიერ ძნელი გზაა, მაგრამ თუ გადასვლა მოახერხე, იქ სამშვიდობოზე იქნები.
*
მიდის ცხენით ბნელ გზაზე. სოფლები განადგურებულია, ცეცხლი ეკიდება სახლებს, მთვრალი დამსჯელი რაზმი გამხეცებულია. შიმშილი. სიცივე. ყინვა. დღით იმალებიან ხევებში და ტყეებში.
[ბნელი ღამით მივქრივართ.]
გზაზე: სახლი, ბეღელი [ნალია] და სოფლები სრულიად,
გამხეცებულ [ცეცხლისგან] ალისგან განადგურებულია.
Должность Генсека.
*
გალაკტიონი. ტობა ტობანიერი.
პოემიდან:
დროშა
ცხრაას ხუთ წელში მანიფესტანტებმა ძლივსძლივობით გადაარჩინეს დროშა; ეს დროშა ჩააბარეს ბავშს, რომ მიუტანოს ც. კ.; ბავში მიდის ცხენით და გზაში დიდი გაჭირვება ხვდება. ბოლოს მაინც მიაღწევს მიზანს და დროშას გადასცემს დანიშნულებისამებრ.
ტობა ტობანიერი...
[იყო ქარი, იყო გრგვინვა. იყო ცხრაას ხუთი.
საუკუნეს რომ უდრიდა თვითეული წუთი
ცეცხლში იყო გახვეული...]
ეხლაც [ისევ ჩემს] თვალწინ იგივე ათას ცხრაას ხუთია,
მახსოვს: როცა ქალაქებს ცეცხლმა შემოუტია,
და დამარცხდა დროებით დროშა სისხლით [ნანთები] ნაღები,
დასცხრა რევოლჲუცია, დასცხრენ ბარიკადები.
[ერთმა მძიმედ დაჭრილმა დროშა გამოიტანა.]
[მახსოვს] [ჩვენ გადმოგვეცა]
[იმ ცეცხლის [იმ განწირულ] და ვაების, [დაუნდობელ] იმ განწირულ გზიდანა,
ერთმა მძიმედ დაჭრილმა დროშა გამოიტანა.]
მაგრამ გმირმა დაჭრილმა [ჩასაფრებულ] თავდადებულ გზიდანა
დროშა მტერს არ დაუთმო და ჩვენ გამოგვიტანა.
[მახსოვს [გახსოვთ?] გმირი ამბობდა:] [იგი გვეუბნებოდა:]
და ის კვნესით ამბობდა: აბა, ჩქარა, ცხენები.
ჰი, მთას იქით, ტყეს იქით, რომ არიან ჩვენები.
დროშა გადაუტანეთ მრავალ [ბრძოლა] ნახული,
[იქით მხარეს] საიდუმლოთ, დროისთვის ჰქონდესთ გადანახული.
გადაეცით: იყავით ერთგული ამ დროშისა.
მასთან დავბადებულვართ...
მის ქვეშ უნდა გაიწრთვნას [შემდეგ მთელი თაობა] შვილის შვილის შვილი.
[მასთან სიკვდილს შემდეგაც...]
და ჩვენ [სამი პოეტი] ორი ტაბიძე [გამალებით] ღამის ფრთხილი ფიქრივით
[დროშის გადასატანად] ძვირფას დროშის ამარა ბნელი ღამით მივქრივართ...
ბნელი ღამით მივდივართ: მწარე სურათებია,
ყველგან [პროვოკატორებს] დამსჯელ რაზმებსა დაუყურადებია:
„ჩუ, ვინ მოდის? ესროლეთ, ისინია?“ - ისინი!
ყურთან, თავზე, გარშემო ისმის ტყვიის სისინი.
ჩვენ მივუშვით სადავე, [გადვიხარე] მოვიხარე, აი-და -
ამ ტრიალო მინდვრებში ჰაიდა, ჰაიდა, ჰაიდა!
*
Омнибус.
ჰაიდაა, ჰაიდაა, ჰაიდა.
რა ეცა. დაეცა.
[სამშვიდობოს გავედით].
*
„Во мне поднялся какой то непонятный страх“.
„Невольно мне вспомнился рассказ Эдгара По „Падение дома Умеров“. Меня нисколько не удивило-бы, если бы я вдруг стояла сейчас среди зеленого поля, а дом рухнул бы на моих глазах, погребая обоих этих людей под своими обломками.
Все, что приходилось читать и слышать про поступки людей, казалось мне обыденным в сравнении с тем, что я видела и слышала тут, ничего не понимая. Я знала произведения Эдгара По, как благочестивые люди знают Библию, я любила и высоко чтила его искусство, но не верила до сих пор в правдоподобность его описаний.
По казался мне водолазом, спустившимся с опасностью для своего рассудка в неизмеримые глубины фантазии, и доставшим оттуда сокровища, на которые весь мир еще долго времени спустя, смотрит с изумлением и благоговением“.
„Мой мозг лихорадочно работал, перебирая самые фантастические возможности, как работает отмычка вора над замком денежного шкафа“.
ვინ როგორ ზის თეატრში
მიდის პიესა „ჰამლეტი“. ვინ როგორ ზის ამ დროს თეატრში, როდესაც მონოლოგია: „ყოფნა, არ ყოფნა“. არტისტები - სხვადასხვა შკოლის - პროფესიონალური პატრიოტიზმით სხედან დაფიქრებულნი, ისინი არ აჩვენებენ საზოგადოებას იმ გულისწყრომას, რომელსაც შემდეგ, ერთმანეთს შორის, კულისებში გააღრმავებს შური, იმნაირადვე პროფესიონალური. „მეჩექმეა, - იტყვის ერთი, - პროფანი“, და სხვ.
*
აყვავებულა მდელო,
აყვავებულა მთები,
მამულო საყვარელო,
შენ როსღა აჰყვავდები.
აყვავებულა მდელო,
აყვავებულა მთები.
*
1. ბარიკადებზე იბრძოდა ქ.
2. ჩან-კაი-ში (შვილი მამის წინააღმდეგ).
3. და-ძმა (ერთი კომ., მეორე თეთრი).
4. თავადის გამოღვიძება (ახ. სოფ.).
ენაბლუ.
ვასილ ბარნოვი
ეხლავე ვიცი, რა გაიფიქრეს ჩემმა კოლლეგებმა - პოეტებმა, როდესაც გაიგეს ვასილ ბარნოვი. „ძველი ქართველი ფრესკა“! არც მეტი და არც ნაკლები! ისტორიული რომანების ავტორი, უკეთილშობილესი ადამიანი, „თავისებური მანერა და სტილი“. უფრო ღრმად დაფასებისთვის ჩვენში, შეიძლება, ხალისიც არ იყოს? მართლაც, რა შესანიშნავი თანამედროვე ადამიანია იგი, უუძველესი ისტორიული ამბების ავტორი. არც ერთი ადამიანი ჩემში პატივისცემის გრძნობას არ იწვევს, თუ მის ნაწარმოებს თავდადებული, ძლიერი, ხალისიანი, აკტიური შრომის ბეჭედი არ აზის, რა თქმა უნდა, პროფესიონალისთვის. მასსისთვის იგი ყოველთვის...
*
პროლეტარული მწერლობა აშკარა ხულიგნურ გზას ადგია: ფაკტები: 1. სანდრო ეულის ფიქრები ოპერის თეატრის შესახებ. 2. მაშაშვილის უზრდელი სიტყვები ბარათაშვილის შესახებ. 3. სამსონიძე გაგარიბალდდა. 4. ლორთქიფანიძე აბაშელს უღრენს. 5. ვიღაც კ. ბობოხია „უკანასკნელ გაფრთხილება“-ს იძლევა.
*
წყარონი. ნანუნი. კანონი. სავერანონი. ჟღარუნი. დასახანონი.
ვოდელია, ვოდელია,
ვოდელია რანუნი,
გულის დასაკოდელია,
[გზაზე ეტლის ჟღარუნი.]
ოდელია, რანუნი.
*
1892 - წელი დაბადებისა. 1897-98 - სოფლის შკოლა. 1898-99 - ქუთაისში ნადიას შკოლა. 1899-900 - I მოსამზადებელი. 1900-901 - II მოსამზადებელი. 901-902 - III მოსამზადებელი. 903-904 - I კლასი. 904-905 - II კლასი. 905-906 - III კლასი. 906-907 - IV კლასი. 907-908 - სემინარია. 908-909 - სემინარია. 909-910 - სემინარია.
910-11 - ფარცხნალი.
NB. აქედან არა. 11-12 - ქუთაისი. 12-13 - სოც. დემ.; 14 - პირველი წიგნი. 14-15 - ომი. 15-16 - მოსკოვი. 16-17 - მოსკოვი. 17-18 - მოსკოვი. 18-19 - ტფილისი. მეორე წიგნი. საღამოები. ტრიუმფი. 19-20 - მწერალთა კავშირი. 20-21 - მწერალთა კავშირი. 21-23 - მწერალთა კავშირი. 23-24 - მნათობი. ჯონ რიდი. და სხვ. და სხვ.
*
ჩვენი დიდი, უზარმაზარი ოდა შარაგზის პირდაპირ, იქვე ძირდადგმული სახლი და სამი სასიმინდე. აღმოსავლეთით ეკლესიის ეზო და სენაკი, იქით კიდევ სავაჭრო დუქანი ნანაძის: იგი ვაჭრობდა სიმინდით, საოჯახო საჭიროების ნივთებით: მარილით, ნავთით. ზამთრობით დაინთებდა ცეცხლს, იჯდა და ელოდა მუშტარს, იატაკი ნავთით იყო გაჟღენთილი, მთელი პური კი შემოდგომის სუსხითა და სიცივით. შეშინებული უცებ წამოვარდა. ცეცხლის ნუგუზალი დასცემოდა იატაკს. მალე მთელი დუქანი ცეცხლში გაეხვია. რადგან საშინელი ქარი იყო ცეცხლი დიდის სისწრაფით გაძლიერდა. ქარმა ცეცხლი ეკლესიის ეზოში გადაიტანა სენაკზე და უცებ გადაბუგა, იქიდან თითონ ეკლესიას მოედო. ბაბუაჩემი გადავარდა, დარეკა ზარები და მთელი სოფელი შეიკრიბა: გადაარჩინეთ ეკლესია, ამბობდა ბაბუაჩემი, თორემ მეც შიგ უნდა დავიწვეო. ნახევრად დამწვარი ეკლესია გადაარჩინეს, მაგრამ ქარმა ცეცხლი ჩვენს სახლებზე გადაიტანა: სწრაფად დაიწვა დიდი ოდა, ძირდადგმული სახლი და სამი სასიმინდე, ცეცხლი იქიდან გადავიდა ჩვენი მეზობლის - გიგოს ოდაზე და პატარა სახლზე, და ისიც გადაწვა, იქიდან ისიდორეს მამის სახლზე და ისიც შთანთქა. გამძვინვარებული სტიქია აქ დასცხრა, რადგან ამას იქით სახლები შორს იდგენ. ამ დღეს დაიწვა სულ 14 შენობა. ჩვენები მეზობლებს შეეფარნენ: ჯერ სისო ბახტაძეს, მერე ექვთიმე ნანაძეს (სისოსას ყვავილ-ბატონები გაჩნდა). ბაბუაჩემი თურმე ხშირად ეტყოდა ახალგაზრდა დედაჩემს: არასდროს არ უნდა დაივიწყოთ ექვთიმე ნანაძის ჩვენზე ამაგიო. შემდეგ სწორედ აი ეს სახლი ჩამოიტანეს შუა საპაიჭაოდან: სახლი შორს, მთებში იდგა, ურმებით რომ ვერ მიუდგენ, სულ თითო თითოდ ხელებით დასძრეს უზარმაზარი დვიროები და ისე მიიტანეს ურმებთან.
*
ტობა ტობანიერი.
მხოლოდ ახალ ტეხნიკას შეუძლია მოგვცეს ახალი, შესანიშნავი ლექსი.
დარისპანი რომ ეუბნება კაროჟნას:
- კიდეც დაუკარი და კიდეც იცეკვეო!
მთელი ტრაგედია: ისწავლე იმ კაცისგანო, მაგრამ მისი არაფერი გრწამდეს.
ილია ჭავჭავაძის ლექსი.
უცებ მეფემ თვალი მოჰკრა,
ხალხი გაირღვა შუაზე,
ორს მარჯვე ბიჭს ბერიკაცი
მოჰყავს მის წინ მოედანზე.
1. აკაკის მთელი მხატვრული სტილის რეორგანიზაცია მხოლოდ გაყოფაა ორად რუსთაველის შაირის.
1. ასევე ვაჟა ფშაველაც და მთელი მე-XIX საუკუნის მწერლობა.
*
ანგელოზს ეჭირა ხელში პერგამენტი, (11 მარცვალი).
*
ამ მაისს, ამ ივნისს, ამ ივლისს
გადირეკს ნოემბრის ბაღები. (9 მარცვალი).
*
შენ ზღვისპირად მიდიოდი, მერი. (10 მარცვალი).
*
აყვავებულა დღე, ფიქრობს, არ ვიცი, რას. (12 მარცვალი).
ბაიათით დაწერილია: ლურჯა ცხენები..
*
ჯერ არასდროს არ შობილა მთვარე ასე წყნარი,
მდუმარებით შემოსილი შეღამების ქნარი.
*
მეც მიყვარდა, ერთ დროს ვიყავ ბედნიერი,
მაგრამ როდის, დამავიწყდა, გაჰქრა ყველაფერი.
საკითხის დასმისათვის
ჩვენში გამეფებულია აზრი, რომ „ქართული სიტყვები გამოთქმაში ხმის ამაღლებას თხოულობს, მაგრამ ისე გამოჩენილად არა, როგორც მაგალითად, ფრანგულსა, რუსულსა და სხვა ენებში“. სიტყვებში ხმის ამაღლებას შემდეგი კანონი აქვს: 1. ორმარცვლოვან სიტყვებში ხმის ამაღლება ბოლოდან მეორე მარცვალზე მოხდება ხოლმე, 2. სამმარცვლოვანსა და საზოგადოთ, მრავალმარცვლოვან სიტყვებში კი - ბოლოდან მესამე მარცვალზე (კაცი, ქალი, კაცები, ქალები). პირველი მკრთალია, მეორე კი არა (ს. ხუნდაძე - გარამმატიკა).
ბე′დნიე′რება, მრვა′ლჟამიერ. მრვა′ლრი′ცხვანი, და′იიკარგე იქითა!
გმა′რჯობა, ქიტესა! ე, რა′მოტოლა სახლებია! ასეთი რამ გა′გონი′ლა?
საზოგადოთ, არასდროს მრავალრიცხოვან სიტყვებში არ ისმის მესამე მარცვალზე მახვილი.
ამ საკითხის გადაჭრით მოსალოდნელია დიდი რეორგანიზაციის მოხდენა. ქართულ პოეზიაში (ლექსის წაკითხვა - დიდ გავლენას ახდენს პოეზიის ტეხნიკის მსვლელობაზე, რამდენათაც მუსიკა უპირველეს როლს თამაშობს ლექსში: „ქართული ლექსთწყობა კი ხმის ამაღლებაზედაც არის დაფუძნებული და მარცვალთა რაოდენობაზედ, ასე რომ ქართული ლექსთწყობა ფრანგული ენის ლექსთწყობასა ჰგავს - სილაბიურია“ (და არა ტონიური).
მართალია ეს თუ არა? მართალია, საზოგადოთ, მაგრამ არის გამონაკლისები, მაგალითად, ხალხურ პოეზიაში: „ლალე, ლალე, შენ კი გენაცვალე“ (იხ. ქუჩიშვილის ცნობილი ლექსი) ან უბრალო, ხალხური მირითმებანი: „ერთი, შეგეწია ღმერთი; სამი - დაგეცა სკამი“. შეიძლება მოინახოს უფრო დამაჯერებელი მაგალითები. დაბეჯითებით შეიძლება თქმა, რომ არის.
1. გრიშაშვილი კი: „მითხარ, მითხარ, ასე მალე
........................... გენაცვალე“.
აი, მშვენიერი მაგალითი იმისი, როდესაც ხმის ამაღლება (მახვილი) არ უთანაბრდება რითმას, აქედან ცხადია (კომიკურია არა?)...
ვეფხის ტყაოსანში არ არის ასე, ვეფხის ტყაოსანში, საზოგადოთ, ძალიან ნაკლებია სამმარცვლოვან სიტყვიან რითმაზე მეტი (საკითხს ასე მშვენივრად გადაჭრილს მის მიერ, რევიზია უყვეს მე-XIX საუკუნის პოეტებმა და წააგეს). ამ მხრით საარაკოდ არივ-დარია ყველაფერი სამმა პოეტმა: გრიგოლ ორბელიანმა, ვახტ. ორბელიანმა და ნ. ბარათაშვილმა. ბარათაშვილის რითმები პირდაპირ გასაოცარია: ისეთი შთაბეჭდილებაა, რომ ბარათაშვილი კითხულობდა ლექსს ასე, რაც დაუშვებელია (ნუ დავიმარხო... რს, რს რს, რსა).
ილია ჭავჭავაძე: აყვავებულა მდელო, მამულო საყვარელო.
მოითხოვს თუ არა ქართული [რითმა] ლექსთა წყობა, რომ მახვილი მახვილს უთანაბრდებოდეს? მოითხოვს (გრ. ორბელიანის ლექსების მაგალითი).
თანამედროვე ლექსების ჰკითხვამ (შეიძლება მეც მიმიძღვის ამაში ბრალი) ფაკტის წინაშე დაგვაყენა: ლექსი იკითხება სიმღერითი ტონით. დამკვიდრებულია ყველგან ეს კითხვა).
მესამე მარცვალზე დაბოლოება, შესაძლებელია, რუსული მახვილის გავლენითაა?
გაუმარჯოს, ვინც [მიხვდა].
*
1. შაირი (რუსთაველი. მაღალი და დაბალი). იყო არაბეთს... (დაბალი).
2. ჩახრუხაული (ორმარცვლოვანი). რტოებში ავობს...
3. მუსტაზადი (თოთხმეტმარცვლოვანი). მირბის, მიმაფრენს...
4. თეჯლისი (თერთმეტმარცვლოვანი). აღმართ-აღმართ...
5. ბაიათი (შვიდმარცვლოვანი). უსულგულო ცხოვრება...
*
საუბრის დროს: ვინ როგორ იქცევა.
ხელების ეტიუდი.
Мастерская.
აფხული. საფხულა.
*
[ასპაზიის ანუ კალიპსოს,]
მე თქვენ მიყვარხართ
და ჩვიდმეტი წლის ფხაზე აფხული,
მე ვარ სიბნელე, შენ - განათება,
მე [ზამთარი ვარ] სუსხი მელის, შენ - გაზაფხული.
„მთაში“
- წავალ, ძმაო, წავალ! მაინც საშველი არ ყოფილა და ეს არის მოვშორდები მთლად საქართველოს, დამითმია თქვენთვის ასპარეზი. ჰო და აბა ჰე.
- კი მარა, სად წახვალ. უცხოეთში რა უნდა გააკეთო? აქ არ ვარგხარ და იქ ხომ სულ რას ევარგები. არ გირჩევნია დარჩე?
- ჰმ. ბარემ კი მირჩევნია, მარა ვინ გაყენებს.. არ გვაყენებენ ჩვენს პატარა საბჭოთა საქართველოში.
- ვინ არ გაყენებს, რას მიედ-მოედები; იცხოვრე შენთვის, რამდენიც გინდა. ვინ გეუბნება რამეს?
- იცხოვრე, იცხოვრე.. იცხოვრე უგროშკაპეიკოდ, უადგილოთ, უბინოთ, არავინ ადგილს არ იძლევა, არც ბინას, მოდი და იცხოვრე.. არა, მამა, არა, წასვლა მირჩევნია.
- წასვლა! თორემ იქ მოგართმევენ იმ წამშივე ხონჩით ადგილებსა და ბინებს. ამ სასახლეში იცხოვრეთ, ბატონო მაქსიმე. ბანკის ჩეკებიც [მიირთვით] ინებეთ, მაქსიმე. ფული რამდენიც გენებოსთ. აბა, როგორც კი ჩახვალ, სწორედ ასე მოგეგებებიან.
- არ მომეგებებიან.. განა არ ვიცი.
- მერე რას იზამ ისეთს, რასაც აქ ვერ ახერხებ?
- აქ, ჩემო ძმაო, საქართველოა, ჩვენი ქვეყანაა, ნათესავები, ნაცნობები. მე რომ აქ მოჯამაგირედ დავდგე, მერე თავი სად უნდა გამოვყო სირცხვილით? იქ კი ვინ მიცნობს: მოჯამაგირედაც დავდგები, მეეზოვეთაც, გაზეთებს გავყიდი, ფეხსაცმელსაც გავწმენდ.. მაააშ? აქ კი ამას ვერ იზამ. ეხლა გაიგე?
*
გალაკტიონ ტაბიძე.
600 ხელნაწერი.
წერილი რედაქციის მიმართ.
გრიფი.
*
Я знаю, знаю вы велики,
Когда октябрь, что в вас влюблен,
Дарит вам красные туники
И роскошь золотых корон.
*
[არიფიონი ამით] არაფერს ჰკარგავს.
[გარდა თავისი]
როგორც ნამდვილად ამბობდა მარქსი,
არაფერს ჰკარგავს, ბორკილებს გარდა.
ჩვენ, არიფები. Жуковский.
ვაჟა-ფშაველა. ვაჟა ფშაველა.
* * *
[ქუჩაზე იყინ.] ჰყინავს, თან გზები ტალახიანია. მოედანზე სდგას ხუთი ახალგაზრდა სტუდენტი. ოთხი - ზორბა ტანისაა, მეხუთე კი უფრო ჩიაა, მაგრამ ყველაზე უფრო საინტერესო, ეგრეთწოდებული ინტელიგენტური სახე აქვს. მას იღლიაში წიგნები აქვს ამოჩრილი, თავს საყელოში მალავს, სცივა, არ აქვს არც ხელთათმანები, არც კალოშები. მაგრამ თავს იჭერს ამხანაგებთან ამხანაგურად - როგორც თანასწორი, ტოლი, სტუდენტი - ის არ იმჩნევს იმ [იდუმალ] განსხვავებას, რომელიც ყოველმხრივ არსებობს მასსა და დანარჩენებს შორის. [რაღაც აღელვების მომგვრელია ეს სურათი].
*
პატივისცემის გრძნობა. მოწიწების გრძნობა. სიყვარულის გრძნობა. მეგობრობის გრძნობა. თანხმობის გრძნობა. დაფასების გრძნობა. გამოსავალის ნახვის გრძნობა. თავდაცვის გრძნობა. კაცი, რომელიც იჯდა ჩემს გვერდით.
*
ეს იყო 1917. დარბაზი (რომელი თეატრისა იყო, ეხლა არ მახსოვს) საშინლად გაჭედილი იყო ხალხით. ტევა არ იყო. დამსწრე საზოგადოება იყო საოცრად მშვიდი, დინჯი, დაფიქრებული, მოაზროვნე. ეს იყო ინტელიგენციის ფართო მასსა, საოცარი კონტრასტი სხვა შფოთიანი კრებების, რომელიც კი მახსოვს ეხლა. უსათუოდ იდეათა ასსოციაციით გაგახსენდებოდათ: ცალკე სამუშაო კაბინეტი, წიგნების მძიმე ტომები, სიჩუმე და მყუდროება. მაგრამ ყოველივე ეს მაშინ ხომ დანგრეული იყო (ეს იყო 1917), ვის რად უნდოდა მაშინ საშინლად გაყინული ცალკე სამუშავო კაბინეტი, რომელი [მშიერი] დაიწყებდა ბუჯგნას წიგნების მძიმე ტომებში, როდესაც შიმშილი აწუხებდა? და სამეცნიერო კაბინეტის სიმშვიდე და მყუდროებაც ხომ სამარისებური მყუდროების პროტოტიპი იქნებოდა და არა ხალისიანი შემოქმედებითი შრომისა. ფაკტია. ეს გარემოებები დაღად აჩნდა კრებას, რომელიც მოწვეული იყო მაქსიმ გორკის მიერ. „მეცნიერების მსახურთა ასსოციაციის“ დაარსების მიზნით. ამ იდეას, როგორც ვიცით, დიდად ულოლიავებდა იგი.
გალაკტიონი - [მეფე პოეტების].
ბოქლომის ისტორია
(13 იანვარიდან)
ოთახი არის დაუსახლებელი ოდის ქვედა ნაწილში, მიყრუებულ ადგილას. ფაკტია, ამ ოთახის არსებობა იცოდა ქურდმა: ქურდი არის ისევე ჩვენი სოფლის, ჩვენი სახლიდან არაშორს მყოფი კაცი. არაფერია, რომ მან წაიღო მხოლოდ ბოქლომი. ფაკტია, რომ ის შესულა ოთახში, გაზეთების კონა, რომელიც თავს ედვა ჩემოდანებს - გადადებული იყო კუთხეში, მაშასადამე, ქურდი რაღაცას ეძებდა ჩემოდანებში. იპოვა რამ თუ არა, ან წაიღო რამე თუ არა, მე არ ვიცი, რადგან შიგ მხოლოდ წერილები და წიგნებია. წიგნებს არეულობა არ ემჩნევა. ჩემის აზრით, ის ყუთიც, რომელსაც უკანასკნელად მე ვშინჯავდი, ხელუხლებელია. მაშ, რაშია საქმე? რატომ არ არის ბოქლომი, რომელიც წუხელი საღამოთი ედო ოთახს (ბავშის ცნობა: ღორებს მოვდენიდი, არ ვიცოდი, თუ აქ ოთახი იყო, გავოცდი, შევხედე, რომ ბოქლომი ედოო)? ან რატომ იყო კარები ღია (ბავშის ცნობით: კარები დაკეტილი იყო, ბამბა წაღებული არ არის, გაზეთები კი იატაკზეაო)? რატომ იყო ღია აგრეთვე პადვალის კარები, სადაც საქონელია დაბმული? ამ კარებს ჩვეულებრივად ვკეტავთ, თუმცა არა საკეტავით: აი ამბავი, რომელიც მაინტერესებს ეხლა მე. ღია იყო აგრეთვე ოდის უკანა კარი (დედაჩემი ამბობს, რომ ის შუადღის მერე მას დარჩა დაუკეტავი, იქნებაო). დათვალიერებამ ღობეებისამ - არავითარი შედეგი. კიდევ დათვალიერებამ ოთახისამ: ერთი ღერი სპიჩკა, აუკიდებელი, მაგრამ მეორე მხრით წაფცქვნილი კბილის გამოსაკირტნად (ეს შეიძლება ოდესმე მე დამრჩა?). ოდის დათვალიერებამ: ერთ კუთხეში ოთახის განათების მიზნით თითქმის ბოლომდე დამწვარია ხუთი ღერი ასანთი. იქვე აგდია გასაკეთებელი პაპიროსის ნამწვავი (შეიძლება ყოველივე ეს ჩემია, მაგრამ მე არასდროს ასანთს ბოლომდე არა ვსწვავ პაპიროსისათვის. შეიძლება აბესალომისაა? მაგრამ იმ ადგილას ის არ წოლილა). ყოველივე ეს გამოსარკვევია. ჩემი თვალიერების დროს მეორე ეზოში დადის ბავშვი თოფით ხელში და ჩიტებს ეპარება, ეს არაფერია. ქურდს ვერ შეუმჩნევია იატაკზე იქვე დადებული კოლოფები სხვადასხვა ახალი საკეტავებით სავსე, მაგრამ იგი არ შემიმჩნევია დღემდე მეც კი, რომელიც წინად სულ ორჯერ ვიყავი ოთახში. საკეტავებიც ხელუხლებელია. მაშასადამე, დაკარგულია მხოლოდ ბოქლომი, ჩემი მახსოვრობით ასეთი: ძველი, რგვალი და უბრალოდ საკეტავი (გასაღები არ ჰქონდა). რაც შეეხება ასეთ შემთხვევებს, ჩემი აქ ყოფნის დროს იყო მხოლოდ ორი: ერთხელ მეც დამხვდა პადვალის კარები გაღებული. მეორეჯერ მამლის ყივილისას დედაჩემი გამოვიდა ჩვენი სახლიდან, ბათურია გამოჰყვა ყეფით და კარებისაკენ გაექანა; ცოტა ხნის შემდეგ იგი დაჩუმდა. დედაჩემი ამბობდა, რომ აქ ვიღაცა კარებს აღებდა, შემდეგ ეზოში გადავარდა და ფეხის ხმა მომესმაო. ძაღლის დაჩუმებას იგი ხსნიდა იმით, რომ შეიძლება რამე გადაუგდესო. ბათურია წუხელი ღამით, როცა მე საწოლში ვიწევი, რაღაცას სჭამდა, მე მესმოდა: რა უნდა ეშოვა მას ამ შუაღამისას? საოცარი ძაღლია ბათურია. ღამღამობით იგი სრულიად არ ჰყეფს: წუხელი კი ღრინავდა და ჰყეფდა ცოტა ხნით იატაკს ქვეშ; თუ ბოქლომი აბესალომმა არ წაიღო ქუთაისში, მაშინ ასეთი სურათია: ბოქლომი წაუღიათ და სხვა არაფერი, ან ვერ წაუღიათ ან არ სურდათ (ჭილოფი, სკამები, საკეტავები, ბამბა, წიგნები და სხვ.). ან ეს იყო მანევრა შემდეგი უფრო მოზრდილი ქურდობისათვის (ბოქლომი მაშინ შემთხვევით გაყვებოდა). ან ეს მეზობლის ბავშის ცელქობაა, ან მანევრა დასაშინებლათ, მტრული განწყობილებით. გუშინ ჩვენსას არავინ არ ყოფილა ყოფილი მოჯამაგირის მეტი. ის ხომ არ დაბრუნდა ბოქლომის გულისთვის? მაგრამ მე ჯერ ვფიქრობ, რომ შეიძლება აბესალომმა წაიღო ქუთაისში გასაკეთებლად. გამოირკვევა. უნდა მიეცეს თუ არა სერიოზული მნიშვნელობა ამ ბოქლომს? მე მგონია, არა, მაგრამ საჭიროა ყველაფრის ცოდნა და თადარიგის დაჭერა, აგრეთვე ზომების მიღება გარემოების მიხედვით.
*
სალიტერატურო ცენტრი. Самтредия. 1927.
პაოლო.
რამდენი კომისიაა საჭირო
იუბილეის ჩამტარებელი იქნება ან 1. მწერალთა ფედერაცია (გაერთიანებული), ან 2. ჟურნალი „მნათობი“-ს რედაქცია, ან 3. ხელოვნების კომიტეტი განსახკომთან ან 4. რაბისი, ან 5. ბეჭდვითი განყოფილების გამგეობა, 6. არიფიონი, ან 7. განსაკუთრებული სამეული. ეს ორგანიზაცია გამოყოფს სამეულს, პრაკტიკულად მომუშავეს.
სამეული. კომისიები:
სამხატვრო კომისია: ცერემონიალი, მილოცვა, სამხატ. სალიტ. კომის., მომხსენებ. კომ.
სათეატრო კომისია: რეჟისსორი, თ. ტეხნიკა, ადმინისტრაცია.
საბილეთო კომისია: პროფ., დაწესებ.
საინფორმაციო კომისია: საჟურნალო, საუწყებო, სამასწავლ.
საჟურნალო კომისია.
დამაკავშირებელი ორგ. კომისიები.
საკონტროლო კომისია (მფრინავი).
ტეხნიკური შენიშვნები
ინფორმაცია - უდიდეს როლს თამაშობს. ამისთვის ტეხნიკური საშუალებებია: 1. გაზეთები და ჟურნალები. 2. პაკეტები, წერილები და ღია ბარათები - ფოჩტალიონის საშუალებით. 3. თამაშობს როლს Упаковка. 4. ფულის დახარჯვას არ უნდა მოერიდო, ისე დიდია მნიშვნელობა საქმიანი და პირადი ურთიერთობისა. 5. ყოველივე შეკითხვაზე უნდა იქნეს პასუხი. 6. არავითარი გადადება ან დაგვიანება არ უნდა იყოს (ამერიკანული სისტემა). 7. წერილებში უნდა იყოს შთაგონება, ხაზგასმა, განმეორება. 8. მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული კორესპონდენტის განვითარება, ოჯახური მდგომარეობა, ხასიათი, склонности. 9. საჭიროა წერილების წინასწარი სქემა და გრაფიკა. 10. ფოტოგრაფიული სურათები. 11. კონტროლი. 12. ეკონომიისთვის შეიძლება ყველა წერილები ერთ პაკეტში. 13. ამისთვის უნდა იყოს ორგანიზაცია. 14. კორესპონდენტებს უნდა ყვანდენ წრეები. 15. დაბნეულობა არ უნდა იყოს, მწყობრად. უმთავრესად აქ ყველაფერში უნდა იყოს პრაკტიკული მიზანი. 16. ქალებს შეუძლიათ უდიდესი როლი ითამაშონ. 17. გაგებული უნდა იქნას, სადაა ქალთა ორგანიზაციები.
სხვა საშუალებანი - 1. ტელეფონი (საჭიროა ტელეფონის წიგნი). 2. სპეციალური განცხადებანი აფიშების სახით. 3. სპეციალური ჟურნალი ფოტოგრაფიებით. 4. სპეციალური კრებები მოხსენებებით. 5. სპეციალური კომისიები.
*
ხელოვნების სასახლეში (ბ. ბუაჩიძის წერილი).
1. კომუნისტი. 2. Заря Востока. 3. მუშა. 4. Раб. Правда.
ბენიტოს წერილი. ახ. კომუნისტი.
ნ. კიკნაძე ან გვაზავა, დ. ბენაშვილი, სიხარულიძე, ვ. გაფრინდაშვილი.
* * *
რევოლიუციონურს, ჯერარნახულს, ჯერარგაგონილს,
უდიდესს თავის გააფთრებით, უაღრესს ქმედით,
თვალწინ გადაშლილს მზიანი დღის მოვლენათა აზრს,
მრავალი ათას მტკიცე ძაფით დაკავშირებას.
აღფრთოვანებას მასსებისას, მილიარდიან
ძლიერ ტალღებად რომ მიღელავს ახალის ძალით,
უსასტიკესი გააფთრებით რომ ანგრევს კარებს
მილიონების უფართოეს ჰორიზონტებთან,
მას - რომ ინგრევა ზღუდეები, დაუნდობელად,
კარჩაკეტილი ცხოვრება რომ ეშვება უფსკრულს,
ულმობელს ტრიალს ისტორიის მედგარი ბორბლის,
[რომ ყოველი დღე ნახტომია უზარმაზარი,
განსაცვიფრებელს, შეუდრეკელ სურვილს შრომისას]
ნახტომს უდიდესს, უზარმაზარს, განსაცვიფრებელს,
რევოლიუციონურს, ჯერარნახულ გზას გაუმარჯოს,
გაუმარჯოს მზეს, დიდება მზეს, ვაშა შენებას.
*
ჰყავდათ გასათხოვარი.
[წვეთის მსგავსი - წვეთია;]
ტანად ნათლის სვეტია.
[ქალიშვილს] თუმცა მეტსახელად კი
ერქვა - შარახვეტია!!!!
იყო გადაქცეული,
პუდრად, ფიქსატუარად,
და ერთ ფიქრად: „სულ მალე
გავთხოვდები თუ არა?“
უთხრეს: მარტო სურვილი
საკმარისი როდია.
ქალი თუ კაპასია
ან და გულბოროტია,
ან თუ ჭკუა არა აქვს
ცოტა, ფრჩხილის ოდენი,
უნაყოფოდ მას დიდხანს
მოუხდება ლოდინი.
- იღბალია, - სხვამ უთხრა, -
რომ კარგი გაქვს შვენება.
მარა რომ დაქვრივდე კვლავ,
მერე რა გეშველება?
მოდი, ნუ აჩქარდები,
კიდევ დიდი დრო გავა,
სანამ ვინმე გითხოვდეს,
ჯღარკავა ან როგავა.
- დამშვიდდიო, სხვა ამბობს,
სული ნუ ამოგხდება,
შენი დაქორწინება
ძლიერ მალე მოხდება.
და ამგვარად ზის ქალი,
და ქვეყანას, ყრუა-რა,
ესმის მისი წუხილი:
გავთხოვდები თუ არა?
ომნიბუსი ყოველდღე
მის კარებთან ჩერდება,
მაგრამ არვინ არ მოდის,
ის ქალი კი ბერდება!
*
[კეკემ რა შეამჩნია]
კეკესაც დაემჩნია
ცხელება და ცივება,
რა ჰქნას, რას მიაწეროს
ქმარის გაგულცივება.
უცებ აზრად უელვა
და ჟრჟოლად დაუარა,
ქმარი აქ არ ყოფნისას
ღალატობდა თუ არა?
- ამისთვისო - მას უთხრეს -
თავს რად იკლავ ძალათი.
ის ისეთი კაცია,
გულით არ სურს ღალატი.
მაგრამ საქმეს უჭირვებს
მხოლოდ [ხათრიანობა] ხათრი ქალების,
[და თუ რომ გიღალატოს]
[ღალატიც ხომ ბრალია]
თუ დაიბნა, ბრალია
ხათრის და მოკრძალების.
[რა ვქნა] მერე, რომც გიღალატოს,
განა საკვირველია?
რაც ტანჯვა მიაყენე,
გაიხსენე, ძველია.
ქმარი ყველა ქმარია,
ნათელიც და მღვრიეცა,
[რატომ არ გიღალატებს]
ქალზე უარს არ იტყვის,
თუ შემთხვევა მიეცა.
[შენმა შემხედვარემ რომ...]
*
ყაზბეგიდან ლარსამდე
დევის ნამუხლარია.
მიჰქრის ავტომობილი...
*
[შორი] თეთრი ლარსიდან ყაზბეგამდე,
იკლაკნებოდა დარიალი.
თეთრი ლარსიდან ყაზბეგამდე.
*
რამდენიმე წელმა რომ
კიდევა გაიარა,
მოუვიდა მრავალი
[ქვეყნად] შეხვდა უბედურება.
მაგრამ გულს არ იტეხდა,
გამრჯელობა და შრომა
მუყაითი იცოდა.
მისი მდგომარეობაც
მალე გაუმჯობესდა.
ქვეყნად მარტო ნატვრა და
სურვილები არ კმარა.
ვისაც გამარჯვება სურს
შრომაც უნდა უნდოდეს.
ოჯახური ცხოვრებაც
მხიარული მოაწყო.
მაგრამ სახიფათო რამ
არა შეხვედრია-რა.
მართლაც, დიდ ბედს ეწია.
მისი მდგომარეობა
შეიცვალა სრულიად.
უცხო მხარეს მოუხდა
ბევრჯერ მოგზაურობა.
მძიმე ავად შეიქნა,
ბოლოს კი განიკურნა.
სამშობლოში დაბრუნდა.
ძლიერ ღრმად იმოქმედა
ნათესავთა შეხვედრამ.
ბევრ დიდ ამბავს შეესწრო.
მალე ერთი ისეთი
[მოხდა რამე] მიეცა მას შემთხვევა.
შეიძინა დიდძალი,
შეიძინა ქონება.
ერთი საქმეც სავაჭრო,
ფული მოაგებინა.
105 წელ.
ასე მოულოდნელად
ამაღლდა ეს..
მის „სულიერ“ ცხოვრებას
ერთი ეჭვი ეწვია.
საჩუქრები მიიღო
ერთი უცხო პირისგან.
და იმედი თუ ჰქონდა
მხოლოდ თავის თავისა.
მაგრამ მალე ყოველი
დატრიალდა უკუღმა.
დიდი შრომა დასჭირდა,
საქმის მოსაბრუნებლად.
* * *
მე ერთს გულითადს მივდევდი სურვილს,
[და] თუმც ის სურვილი [კი] ჯერ არ ასრულდა.
[მე ცას ვხედავდი] რომ მსოფლიოში შავად მობურვილს
[უცხოს დასაწყისთ და] ცეცხლის ისრები სწვდეს დასასრულთა.
[წინ როგორც] გაიბნა კვამლი, [და ან ფუტკარი] [ბზიკის] მწარე წარსულის,
[სდგას] ის ძველი სახლი, [ვით] [კი] ეს პაპის პაპა.
[და] ის შფოთიანი ვით ძველი გაყრა,
უამურ დღეთა [დამდევდა] დარდი და ჯაფა.
[ო,] იმ ერთად ერთი [გულითად] ძლიერ სურვილის,
ჩემის არ სურდა არვის [ჩვენში] გაგება,
იყო ზამთრების საშინელება,
და ზაფხულების პაპანაქება.
[ვერ მივაღწიე] [ჩვენ] მაინც მივაღწევთ გულითად სურვილს,
როცა ხომალდი კაპზე აბია -
[და] თუმც ნაოჭები მოედო ჩემს შუბლს,
ვით საფლავის [ქვის] ქვებს ეპიტაფია.
გულში [არაა] მძლავრია სიფიცხე ცეცხლის,
რომელიც ელავს უდიდეს მიზნით:
[წინ - მშვენიერო ამხანაგო]
[შრომით, ხუთწლედით, ჩვენი ასწლედით]
ჩვენი ხუთწლედით, კიდევ ხუთწლედით,
ინტერნაციონალით, სოციალიზმით.
შედარებათა კონა
1. მშვენიერი - როგორც გულითადი სურვილი.
2. ღამე - როგორც შეუბრალებელი კაცის მკვლელი.
3. ფიქრები - როგორც კვამლი.
4. კვამლი - როგორც ფუტკარი.
5. მზის ჩასვლა - სამხატვრო აკადემიის ექსპონატი.
6. სუნთქვა - როგორც შორეული ცისფერი ძლივს შესამჩნევი ნისლი, ქარით გაფანტული.
7. გაუთხოვარი ქალი - გაზაფხულის მდინარე.
8. სახლი - როგორც პაპისპაპა. ბაბუის-ბაბუა.
9. შფოთიანი - როგორც ძველებური გაყრა.
10. საბავშო ოთახი ღამით - როგორც ანგელოსთა სასუფეველი.
11. ბავშები - ცელქი, ანცი, დაუდეგარი გაზაფხული.
12. ბავშები (შავთვალა) - როგორც მაყვალის ბუჩქი.
13. წაბლის ნაყოფი - როგორც ზღარბები.
14. ქალი შავებში - ღამეში ამართული ნაძვები.
15. ნაოჭები შუბლზე - როგორც საფლავის ქვის ეპიტაფია.
16. ეთერი - როგორც მსუბუქი სიზმარი.
17. პაპანაქება - გაშლილიყო როგორც ინკვიზიტორების გიგანტიური თონეთა ელვარება.
18. ცხელოდა - როგორც სახარის უდაბნოში შუადღისას.
19. სიფიცხე - ცეცხლივით.
20. ცხელოდა - როგორც მკის დროს.
21. ყინვა - დამწველი, ცხარი, სუსხიანი ნაპერწკალი სიცივისა.
მოქმედი პირები ჩემს ავტობიოგრაფიაში
1.2.3. - ჩვენ სამი. 4. ბიძია კოზმანი. 5. მატა. 6. ნოე. 7. სერაფიონი. 8. იპოლიტე. 9. მიხაკო. 10. გიორგი. 11. აგაბო. 12. ანტისა. 13. კაკინო. 14. ასინეთი. 15. ბიძია ივანე. 16. ვერა. 17. ამბერკი. 18. ბიძია ალმასხანი. 19. დეიდა ანასტასია. 20. პოლიკარპე. 21. ამბერკი. 22. ოლღა. 23. ელლადი. 24. აგრაფინა. 25. გიორგი. 26. ტერეზია. 27. გალინა. 28. ანდრეიკა. 29. ივანიკა. 30. მღვდელი სოლომანი. 31. ბიძია თადეოზი. 32. დეიდა ეკატერინე. 33. გიორგი. 34. გალაკტიონი. 35. აკაკი. 36. გერმანე. 37. ბეგლარ. 38. ჭიჭიკო. 39. დოდა. 40. სიმონ. 41. ბიძია ივანე. 42. დეიდა მართა. 43. ტატიანა. 44. ჰოგია. 45. ბიძია.. 46. დეიდა გვიტია. 47. ისიდორე. 48. ეპიფანე. 49. ... 50. მინადორა. 51. ისიდორე. 52. ლონგინოზ.
*
ძნელად თუ ტფილისში აღმოჩნდება ისეთი პიროვნება (გარდა რამდენიმესი), რომელსაც შეეძლოს სთქვას, რომ მე არა ვარ ღირსი, დაფასებული იქნას ჩემი 20 წლის სალიტერატურო მუშაობა. ამის შესახებ კარგად უნდა დამუშავდეს საზოგადოებრივი აზრი (მწერალთა კავშირი, ხელოვნების სასახლე, ცენტრალური კომიტეტი, ცეკას ბეჭდვითი განყოფილება, განათლების კომისარიატი, სახელგამი, მუშათა სასახლე, მთავრობა და არიფიონი). თვითეული ამ დაწესებულებათაგანი ღირსია ამ საქმეში უდიდესი ყურადღებისა, მაგრამ ყველაზე უფრო ფრთხილი ნაბიჯი ნიადაგის მოსამზადებლად უნდა გადაიდგას მწერალთა კავშირის მიმართ, რომელშიდაც განსაკუთრებულად ჭირვეული და უსინდისო ხალხია. უნდა შეიქნას მთელი პლანი მის დასამორჩილებლად. ამიტომ შესწავლილი უნდა იქნას მთელი რიგი მწერლებისა, რომლებიც გავლენ წევრებათ მომავალ გამგეობაში და თვითეულის მიმართ ცალცალკე პოლიტიკით და შემდეგ საერთო გზის საშუალებით გამოტანილ იქნას ამის შესახებ რაიმენაირი დადგენილება. ცხოვრება თვითონ გვასწავლის, რა სახით შეიძლება მივაღწიოთ ამას, მაგრამ აქედანვე უარყოფილი უნდა იქნას ძველი პოლიტიკა მეგობრული ბანკეტებისა, რომელთაც ჩემის დაკვირვებით, უფრო მეტი ზიანი მოაქვთ, ვინემ სიკეთე. ოჯახური პოლიტიკა საუკეთესო საშუალებაა, ლიტერატურული ზეგავლენის პოლიტიკა - და სხვ. და სხვ. თავიდანვე მხედველობაში უნდა იქნას მიღებული გაუსწორებელი მტრები.
*
1. შალვა დადიანმა ერთხელ სთქვა: ყველაფერი კარგად წავა, თუ იმ ორმა ფილოსოფოსმა არ გააფუჭა საქმეო (ქიქოძე და კაპანელი). განსახიერებული სკეპსიზია.
2. პაოლო იაშვილმა - Ну, რა არის! ჩვენთვის მოგიბაძავსთ, თქვენც თორმეტი ხართო.
3. გრიშაშვილი, ფაშალიშვილი და სხვ. შეეცადნენ გაემასხრებიათ, „არიფი“ მოსულელოს ნიშნავსო.
4. ერთხელ ყრილობაზე ტიციანმა ახსენა „არიფი“: ვინ არის არიფი, რა არის არიფიო - აღრიალდენ ფუტურისტები ჟ. ღოღობერიძის პირით.
5. ბენიტო ბუაჩიძე - არაა კმაყოფილი ე. წ. თანამგზავრებით, კმაყოფილია ფუტურისტებით. ეს უნდა მიეწეროს ვიღაცაის პროვოკაციას.
როგორ მოქმედობს ქიქოძე
1. არის რაღაც იდუმალი ბრძოლა ამ ორ პიროვნებას შორის: ქიქოძესა და კაპანელს შორის. ერთი წარმომადგენელია სკეპსიზის, მეორე ორგანოტროპიზმის. მაგრამ აქ უნდა იყოს აგრეთვე ბრძოლა პირველი იდეოლოგის [შენარჩუნებისათვის] მოპოებისათვის. ქიქოძე მიმართავს სკეპსიზს, როგორც დამაშინებელ რამეს, როგორც იარაღს ანალიზისათვის - მაშასადამე, ფილოსოფიური სიდინჯის იარაღს. ეს კი საჭიროა ავტორიტეტისათვის, რომ იგი იცნონ „არიფიონი“-ს ლიდერათ, წინააღმდეგ კაპანელისა. არიფიონში იგი მართლაც სკეპტიკია, თვითეულ ნაბიჯს სკეპტიკურად უყურებს, რომ სხვას გადაუდგეს წინ, დაასწროს შემდეგ გამოსვლა. და იგი უკვე მოქმედობს, როგორც მეთაური, საზოგადოების წინ: წიგნში იგი ათავსებს სახელმძღვანელო წერილებს და აგრეთვე წერილს შინაარსით: „არიფიონი ჰერეთში“ და აქ იგი, მაშასადამე, არიფიონის წარმომადგენელია და ლაპარაკობს არიფიონის სახელით. „ქართულ მწერლობა“-ში იგი ათავსებს ბიბლიოგრაფიას: არიფის ხელისმოწერით, რომელიც დაუშვებელია ჯერჯერობით (ვინც უნდა იყოს იგი). ეს ნიშნავს: 12 კაცის სახელწოდების ერთი პიროვნების მიერ დასაკუთრებას (და სწორედ ამას სცდილობს ქიქოძე). შემდეგ იგი გამოდის მწერალთა კავშირის კრებაზე, როგორც არიფიონის წარმომადგენელი და ავტორიტეტულად ლაპარაკობს არიფიონის, როგორც მთელი შემადგენლობის პრინციპებზე, როგორც შემაკავშირებელ ბაზაზე წარსულსა და ახალ კულტურათა შორის. აქ იგი უკვე ნამდვილი წინამძღოლია. ასე მოქმედობს გერონტი ქიქოძე. ამ გზითვე - ხელმძღვანელობის სადავეების ხელში ჩაგდების მიზნით იმუშავებს იგი მომავალში, და არც არავინ შეუშლის ხელს, თუ ეს კულტურულ ფორმებში იმდინარევებს. პრინციპიალურად იგი ჩემთვის მისაღებია, თუ არ მიმართა ჩვეულებრივ პროვოკაციულ გზებს ჩემსა და სანდროს შორის უკმაყოფილების ჩამოგდებისათვის. საზოგადოთ, ჩემთვის მას არა დაუშავებია რა. ეს კარგია, რომ მე ვიცი მისი შინაგანი ბუნება.
ქიქოძე უფრო ინდივიდუალური გზით მიდის, ვინემ კაპანელი.
კაპანელი უფრო საზოგადოებრივია.
როგორ მოქმედობს კაპანელი
ორგანოტროპიზმი მისი დასაყრდენია. ამ იარაღით (იგი ამტკიცებს, რომ ეს პოზიცია ყველაზე უფრო მისაღები უნდა იყოს არიფიონისათვის, როგორც რეალური და უაღრესად თანამედროვული შეგუების პოლიტიკა) მას სურს დაიპყროს არიფიონის ლიდერის პოსტი. არიფიონში იცავს თანამედროვე პროლეტარიატის დიდ როლს ხელოვნების საქმეშიაც. ასე გამოვიდა იგი წიგნებით, ასე გამოვიდა მწერალთა კავშირის კრებაზედაც. მას ჰგონია, რომ ეს ორგანოტროპიზმი ორიგინალურზე უორიგინალესი თეორიაა. სწუხს, რომ არ აქცევენ ყურადღებას. უნდა არიფიონში გაამეფოს ორგანოტროპიზმის იდეა. და შესაძლებელია, წინააღმდეგ ქიქოძის სკეპსიზისა, არიფიონი დაადგეს წორედ ამ გზას, უმთავრესად და მიუმატოს ქიქოძის სკეპსიზი, როგორც შემადგენელი ნაწილი ორგანოტროპიზმისა. ჩვენ გვგონია, ორგანოტროპიზმი - იგივე რეალიზმია. სკეპსიზი ქიქოძის ცოტაოდენათ მაინც არის რომანტიული. „იდეალიზაცია წარსულის“ ვერ მიუდგება ორგანოტროპიზმს, ქიქოძე დარჩება „წარსულის იდეალიზაციის“ ლიდერად, ბევრიც რომ იუაროს. შთაბეჭდილება ისეთი იყო, რომ კაპანელი გამოვიდა ქიქოძის თანამომხსენებლად, და ეს კარგის ნიშანი არ არის. მაშასადამე, არიფიონში არის შინაური უთანხმოება. ეს უთანხმოება ძირშივე უნდა ჩაიკლას, რათა შემდეგში „არიფიონი“ გამოვიდეს ერთის სახით. მაგრამ თუ ორის გამოსვლას საზოგადოთ პოზიციის გამაგრების მნიშვნელობა ჰქონდა, ეს დასაშვებია, რა თქმა უნდა. არიფიონმა უნდა ჩასწეროს ერთი საუკეთესო ფურცელთაგანი ქართული ლიტერატურის ისტორიაში. შეიძლება ქიქოძის გამოსვლამ მახეში გააბას მთელი „არიფიონი“, წაართვას საშუალება გამოსვლების (ამავე დროს ფუტურისტები მოითხოვენ ყოველგვარ ლიტერატურულ გათანაბრებას, ე. ი. მთავრობის მხრით, თანაბარ პირობებს ყველა ლიტერატურულ ჯგუფებისათვის). მე მგონია, კაპანელი დასაყრდენად უფროა გამოსადგომი.
როგორ მოქმედობს ჯავახიშვილი
ფაკტიურად ჯავახიშვილის მიერ არის შექმნილი „არიფიონი“. მაგრამ იგი არასოდეს არ გამოდის როგორც ლიდერი, იგი ეფარება ჯგუფს. იგი თავს იცავს ამით თავდასხმებისაგან. თუ დრო მოითხოვს, ლიდერათაც გამოდგება (ეს ისეთი ჯგუფია, რომ ყველა ლიდერები არიან). რამ დააშინა ასე საწყალი? „ჩვენ საწყალი ხალხი ვართ, ჩვენ არიფები ვართ“ - გაიძახის იგი. სამოქმედო გზად დისკუსიები და რეფერატები მიაჩნია. ქიქოძემ და კაპანელმა მხარი არ დაუჭირეს - ეს ნიშნავდა, ჩვენ გზას კი არ ვუკვლევთ არიფებს, არიფებმა ჩვენ უნდა გაგვიკვლიონ გზაო. ჩვენ უნდა გამოგვაჩინონ ლიდერებათო. აი საბუთები: კაპანელი არ მოვიდა ერთხელ ჩემს საღამოზე, ქიქოძეც არ ყოფილა. ლეო ქიაჩელი(!) რა კაცია? იმანაც უარი სთქვა წერილის მიცემაზე, აგრეთვე გორგაძემ. რას ნიშნავს ყოველივე ეს? ჯავახიშვილს უარი უთხრეს, რომ მონაწილეობა მიეღოთ მის შესახებ გამართულ დისკუსიაში. საწყალი ჯავახიშვილი! ვაი თუ სულ ჩაუვარდეს კოვზი ნაცარში. ჩვენებს ბევრს არ უყვარს „ტემპერამენტი“-თ გამოსვლა. და ეს გასაგებია: ერიდებიან ორომტრიალის დაყენებას. მშვიდობიან პირობებში უფრო მოსახერხებელია მუშაობა. მაგრამ უგამოსვლებოთაც არ ვარგა! ამითი ძირს გამოვუთხრით არიფიონს.
გორგაძე
Мелкий жулик. მგონია, იგი აცხადებს ასე მდაბლათ არიფების სახელებს გაზეთში, გამოსვლებზე.
ყველაზე უფრო ძვირფასი და გულწრფელია მეტრეველი. ღვინო არ უყვარს. კარგია ეს.
„არიფიონის“ ფსიხოლოგიური განსაკუთრებულება
პროლეტარული მწერლობა: უნდა შეჩერებულ იქნას ყურადღება იმ ფაკტზე, რომ პროლეტარული მწერლობის ასსოციაცია გონებრივად ჩამორჩენილთა ასსოციაციაა, და თანდათანობით ივსება უმთავრესად მატერიალურად არაუზრუნველყოფილი ფენებიდან: მუშებისა და გლეხების შვილებიდან - მოსწავლე ახალგაზრდობისაგან.
აქედან არსებობს დამოკიდებულება პროლეტარული მწერლის ფსიხოფიზიკური განსაკუთრებულებათაგან, გარემო წრის პირობებთაგან.
„არიფიონის“ ჯგუფი შესდგება უკვე სწავლა დამთავრებულ, ცხოვრებაში გამოსულ ხელოვანთაგან: ექიმი, ინჟენერი, ვექილი, საბჭოთა მოსამსახურე (შვილებია).
ამ მასალების დაგროვება და შესწავლა მოგვცემს საინტერესო შედეგებს, ახსნის ერთმანეთს შორის დამოკიდებულებას ერთის მხრით სოციალური ყოფის პირობებსა და მეორე მხრივ მწერალთა ინტელეკტუალური განვითარების მხრივ.
კულტურული დონით „არიფიონი“ სდგას ყველაზე მაღლა.
ინტელიგენტურ წრეებში ბავშები თავიდანვე იმყოფებიან ინტელეკტუალური განვითარების შედარებით ხელსაყრელ პირობებში. მის გარშემო უკვე არის წიგნები, სურათები, სააღმშენებლო მასალები. თავისდა შეუმჩნევლად სწავლობს ბავში წერა-კითხვას, ან ხატვას, დედ-მამა ან უფროსი დები, ან ძმები გვასწავლიდენ წერა-კითხვას, ოჯახში სარგებლობენ ყურისგდებით და მოვლა-პატრონობით. ან ზოგიერთებს სახლშივე ჰყავდათ სპეციალური აღმზრდელები, ნათესავი ან გამდელი, თვითეული მათგანი 10-12 წლის ინტელეკტუალურად საკმარისად განვითარებულია, როდესაც დაბალი წრეები ჩვეულებრივად ამ დროს იწყებენ განვითარებას.
წლოვანება: 20-30 წ., 30-40 წ., 50-60 წ., 60-70 წ.
არიფი, პროლ., ცისფერ., ფუტ., აკად.
რა შემთხვევებია მოსალოდნელი - არიფის გამოსვლებისათვის
1. პირველი მაისი - მუშათა დღესასწაული.
2. 7 მაისი - პოეზიის დღე.
3. არიფიონის მეორე ნომრის გამოცემა.
4. ჩემი იუბილეი.
5. სალიტერატურო საღამოების მოწყობა.
6. ექსკურსიების მოწყობა მუშებში. ფაბრიკა-ქარხნებში (უმთავრესად გასაცნობათ).
7. საღამოების მოწყობა მუშათა რაიონებში.
8. დელეგაციების გაგზავნა მთავრობასთან.
მეორე ნომერი უნდა განირჩეოდეს დიდი კულტურით.
[რომ] იგი არ უნდა იქნეს ვიწრო ჯგუფი, მარტო ერთმანეთისათვის.
9. დაინიშნოს „არიფიონი“-ს დღე - „კვირა“ ბიულეტენის გამოცემით, ყოველწლიურად.
10. გაიგზავნოს კაცი კონტაკტის შექმნისათვის რუსეთის მწერლებთან (Попутчик-ებთან), (აქვთ თუ არა ჯგუფი?), (ან მთლიანად წავიდეს მოსკოვში).
11. მაქსიმ გორკის ჩამოსვლა.
12. ლევ ტოლსტოის იუბილეი.
„7 სალიტერატურო საღამო“ - „მთელ საქართველოში“.
*
არწივების თავდასხმა ჰაეროპლანზე.
წიგნების გამოცემა. 1928 წ.
1. ჩრაინე აუხ ფლეურს (მეორე გამოცემა - კლასსიკური) - 1000 - 1000 р.
2. რევოლიუციონური ლექსები (მე-III წიგნიდან და სხვ.) - 2000 - 1000 р.
3. 1000 ლექსის „ოტტისკი“ მნათობიდან - 1000 - 500 р.
4. ბარიკადებზე იბრძოდა ქალი (ოტტისკი) - 2.500 - 500 р.
5. არწივების თავდასხმა ჰაეროპლანზე (ოტტისკი) - 2.500 - 500 р.
6. გორის ატამი (ოტტისკი) - 2500 - 360 р.
7. მანიფესტები (ბროშიურა) - 3000 - 1000 р.
8. კედლის სურათები - 10.000 - 1000 р.
9. ჩარტელ Pოსტაიბ - 20.000 - 5860 р.
10. წიგნი - 3.000 - 1000 р.
11. ჰანრი ბარბიუსი.
11. საბავშო რამე?
სალიტერატურო საღამოები. საიუბილეო საღამოები.
По случаю… И пьяница с глазами…
Непобедимое молчание.
Молодость. 2000.
„გლახა მხარჯველი ვაჭარსაც ეჯავრება“.
[დღეობა].