დღიური-629-25 - უთარიღო
ბობოხიძის პოემის კითხვა
შეკრებილია სულ 12 კაცი. როდესაც დარბაზში შევედი, ყველას რაღაცნაირი დაღლა ემჩნეოდა. ეტყობოდა რაღაცაზე გაცხარებული კამათი დასრულდა.
- დავიწყოთ კითხვა, - სთქვა სიმონმა.
- რაღა დავიწყოთ. რაც საკამათო ენერგია გვქონდა, სულ დაიცალა. დავიწყოთ, აბა.
ბობოხიძემ აიღო თავისი რვეული და სავარძელში ჩაჯდა. ცოტა ხნის შემდეგ სრული სიჩუმე ჩამოვარდა. კალე რაღაცნაირად აღელვებული იყო.
- აი, ეს პოემა... - დაიწყო მან, - ამ პოემას - მე ვუწოდებ ლირიკულ პოემას, ვინაიდან ეპიური პოემა - სხვაა... მე ვერ გავბედავ ჩემს პოემას ეპიური პოემა დავარქვა.
- შენ ესა სთქვი, დიდია პოემა? - შეეკითხა ვიღაცა.
- აი, ეს არის, რაც არის, - უჩვენა კალემ, - ნახევარ საათს მოვუნდები კითხვას. მაშ, ვიწყებ.
- რამდენი სტრიქონი იქნება? - შეეკითხა მეორე...
- ორი ათასი სტრიქონია - სულ... მაშ, ვიწყებ...
- უჰ! - წამოიძახეს აქედან-იქიდან, - ამის კითხვას ორ დღეს მოვუნდებით.
- ორი დღე კი არა, სულ ერთ საათში წავიკითხავ... მაშ, ვიწყებ...
- ერთ საათში ორი ათასი სტრიქონი? სად გაგონილა.
- მაშინ ასე ვიზამ: მთლად არ წავიკითხავ - ზოგიერთ თავებს გამოვაკლებ, შევამოკლებ...
- შეამოკლე, შეამოკლე. ასე აჯობებს, - გაისმა აქედან-იქიდან.
- მაშ, ვიწყებ...
და დაიწყო. ეტყობოდა, ბევრი რამ პოემაში თვითონაც არ მოსწონდა. კითხულობდა უგემურად, უგულოდ, უგუნებოდ. ხანდახან ისე შეჩერდებოდა, რომ აღარ იცოდა, განეგრძო კითხვა, თუ შეეწყვიტა: მთელ ფურცლებს სტოვებდა - და ეს გარემოება ძალზე აბრკოლებდა კითხვის საქმეს. თან ის მაჯავრებდა, რომ სულ ჩემი ტონი ჰქონდა გადაღებული. იმნაირივე რიტმი, რითმა, წყობა. ჩემს გვერდით მთვრალი შალვა ბუაჩიძე იჯდა და ყურში მიჩურჩულებდა:
- არ გეწყინოსთ, მაგრამ ეს სულ თქვენი მიბაძვაა... საწყენად არ ვამბობ. როდესაც თქვენ სწერთ კარგია, შეგეფერებათ... ეს კი...
კალე განაგრძობდა კითხვას. აქა-იქ ირონიული გამომეტყველება ემჩნევოდათ მსმენელებს. ყველა ფიქრობდა: აჰ, ნეტა როდის გაათავებს.
ბოლოს, როდესაც დაამთავრა, ლაპარაკი არავის არ უნდოდა, სიტყვა აიღო ჯაბუშანურმა:
- რიტმი, მართალია, იცვლება ხშირხშირად, მაგრამ - რიტმი თავისი გარემოების შესაფერი უნდა იყოს. რითმები - მოძველებულია. გაზეთში რაც სწერია - ის პოემაში არ ვარგა. პროზაიზმი გამოდის. სიუჟეტი არ არის. საერთოდ დიდი დამუშავება უნდა.
- უნდა მითხრათ გულახდით ყველაფერი, - სთქვა კალემ. ამიტომ ვკითხულობ ამ პოემას ვიწრო წრეში და არა საზოგადოების წინ.
- რაკი აგრეა, - სთქვა ბესო ჟღენტმა, - ჩვენც გულახდილად გეტყვით: ეს არაა ლირიკული პოემა: დემონი ლერმონტოვის - ლირიკული პოემაა, ჩაილდგაროლდიც ბაირონის, შენი პოემა არც ერთ ამას არა ჰგავს.
- ადგილების შესახებ რას იტყვით, - ადგილები ხომ არის? - შეეკითხა კალე.
- ადგილები არის თუ არა, არ ვიცი, მაგრამ საერთოდ, ადგილები ვერ შველიან პოემას. შიგ დრამატიზმი უნდა იყოს. დრამატიზმი თუ არ იქნა, ისე არ ივარგებს. პოემა სიუჟეტური უნდა იყოს. საერთოდ - დიდი [ხანგრძლივი] გადამუშავება უნდა ამ პოემას. ხანგრძლივი შრომა.
ამ დროს მე მითხრეს, რომ ტელეფონით გეძახიანო... მეც ავდექი და ოთახიდან გამოვედი.
კითხვაზე აღარ შევბრუნებულვარ.
ცხადია, არავინ დაიცავდა კალეს. არც არ უნდა გამოსულიყო ამ პოემის კითხვით, მაგრამ ცოტა ჭკუამოკლეა: ეგონა, მოუწონებდენ და პოემა დაიბეჭდებოდა. ჰონორარის საკითხია აქ: ორი ათასი სტრიქონია. უმუშავებია თვალდახუჭვით და უთავბოლოდ - სიდიდეს გაჰყოლია, რა არის მეტი სტრიქონები გამოვიდესო. პოემისთვისაც სახელად "ჩვენი დროის გმირები" დაურქმევია. და არავითარი გმირები იქ არ არის. სულ ყველა გაზეთის ენით ლაპარაკობს. არ ვარგა პოემის ასე წერა.