დღიური-629-6 - უთარიღო
ვორონცოვისძეგლი.. აქ, შუუა-მოედანზე იდგა ვორონცოვის ძეგლი. ძალიან ამაყად იდგა! ხიდიც ხომ ვორონცოვის სახელობისა იყო. მოედანი, რა თქმა უნდა, არ იყო ისე ფართო, როგორც ეხლაა, მაგრამ მაინც მოედანი ერქვა. აკაკი წერეთელმა, რა თქმა უნდა, პოლიტიკური მოსაზრებით მთელი პოემა უძღვნა ამ ძეგლს. პოემის შინაარსი ასეთი იყო. ბავში ეკითხება მოხუც ქალს, თუ რატომ, რა მიზეზის გამო სტირის ის, როდესაც ამ ძეგლის მახლობლად გაივლის? მოხუცი ქალი [ეუბნება] ბავშს უყვება საქართველოს წარსულს: შემდეგ მის რუსეთთან შეერთებას და ამბობს, რომ გამოჩნდა კაცი, რომელმაც შეიყვარა საქართველო... „იმ კაცს ეძახდნენ ვორონცოვს, ის იყო გმირთა-გმირიო; მის დროს ვიგონებ მოხუცი, და, შვილო, მიტომ ვსტირიო“. ასე მთავრდება ეს პოემა. როდესაც ბავშობისას მე მას ვკითხულობდი, არ მჯეროდა რატომღაც, რომ აქ აკაკი წერეთელი გულწრფელი იყო. მე ძალიან კარგად ვიცნობდი აკაკის შეხედულებას ამ საკითხზე სხვა მასალების საშუალებით. ამიტომაცაა, რომ ეს ნაწარმოები აკაკი წერეთლისა სრულებით პოპულიარული არაა ხალხში. მე ეს ძეგლი პირველად ვნახე 1908 წელს, მეორედ კი - 1921 წელს, ე. ი. ცამეტი წლის შემდეგ. მე იგი ვნახე მიგდებული არა აქ, არამედ კოლოუბნის ერთ-ერთ ეზოში, ფეხებმოკვეთილი ეგდო მიწაზე: მტვერში, ტალახში, არა პიედესტალზე; ასეთია, თურმე, ბედი ბევრზე-ბევრი ძეგლისა! როდესაც მოსკოვში სკობელევის ძეგლს იღებდენ, იმაზე საინტერესო სანახაობა ბევრი არ მინახავს. ბაწრებით მაღლა აწეული სკობელევი, მოწყვეტილი პიედესტალს, ჰაერში ქანაობდა და იქნევდა ხმალს, რომ ირონიულ შენიშვნებს იწვევდა დამსწრე საზოგადოებაში. ეს იყო 1917 წლებში. ბევრზე ბევრი ძეგლების აღება მინახავს, მაგრამ ისეთი საინტერესო არა, არ მახსოვს; ვორონცოვის ძეგლი კი უბრალოდ იყო, მას არც ხმალი ამშვენებდა. როდესაც მას იღებდნენ, თურმე საზოგადოებიდან გამოეყო კინტო და შესძახა ვორონცოვსა:
- მაგრად იყავი, კნიაზ-ჯან, მაგრადა. შენ ყ-საც ვერ მოგჭამენ, ნურაფრისა გეშინიანო!
მართლაც, მოედანსაცა და ხიდს დღესაც ვორონცოვის მოედანსა და ხიდს უწოდებს ხალხი, [მიუხედავად იმისა, რომ მას] ოფიციალურად კი მას კარლ-მარქსის მოედანი და ხიდი ჰქვია.