შუალედი - დან - მდე
 
 


დღიური-174 - 1946 წელი


31 მაისი. 1946.
1946. 16 ივლისი. 11 საათის 9 წუთი.

თითქმის მზა მასალები
1. კაფე „სამი პალმა“. 2. მადლობა აფხაზეთს. 3. რიცა. 4. ქალაქი წყალქვეშ. 5. ქალაქი წყალზე. 6. მეწისქვილის გოგონა. 7. ქარვისფერი, ქარვისფერი თუთუნი. 8. ტანი ევკალიპტის ჩემთვის ის ნერგია. 9. გამარჯობა, აფხაზეთო, შენი. 10. ჩემმა ახალგაზრდობამ, დღემან პირმოცინარემ. გაზაფხულის მდინარეები. 11. ხმაურობაა გარედ, ხმაურობაა შიგნით. 12. ცას ვერავინ შეაბერდება. 13. არის ქვეყნად სანენარი.. არის სული, არის ნივთი. 14. ჩემო გოგონავ, მე ზღვას დავმზერდი... 15. ოჰ, ნეტავი სულ მექარგა. 16. [გურულო] აფხაზო, შენ ოდას იგებ? 17. მშფოთარებაა გარედ, მშვიდობა არის შიგნით. 18. სადაც ვარდებია... (ბეთხოვენი). 19. ქვენაზე არის სიმი... (აფხაზურად თავმორთული). 20. ზღვაზე გრიალებს გრიგალი... 21. ო, ძვირფასო, გახსენებას (წაიყვანეს თამარ ქალი). 22. არც ერთი არ წამიგია. არც ერთი ომი არ წამიგია. 23. სივრცეში ჰაეროვანი (ოქროს ტრირემა). 24. აღელვებულ ზღვაზედა, მოქანავე გემზედა. 25. მოვიდა ჩემთან მოხუცი კაცი. 26. მე სიმღერა ვთქვი დაფნის, ალოის. 27. ერთხელ 20 წლის წინად (ოქროს ქნარი). 28. ყოფილან მწარე დღეები. 29. როცა ხმაურობს ლომი. 30. ვესპერი. 31. მარადისი დიდება გმირებს. 32. მთიბავი ქალი. 33. შევხვდით: ზღვად შენი და ჩემი ნავი. 34. დასაბამიდან რაც სილამაზეს. 35. როცა მიდიხარ: ბალახი, ცვარი. 36. შავთვალა და ჭრელთვალა. 37. ფერადი რუქა დღეს ჩამოვხსენი. 38. აქ დაიდგმება პოეტის ძეგლი. 39. იდიდე, იდი¬დე. 40. ვინც ევროპას გავამგზავრეთ. 41. ზევით უგულო და ლურჯი ცაა. 42. Ars longa, vita brevis. 43. აერთიანებს მხოლოდ შრომა. 44. მტრის უკან დახევა ძაუგიდან. 45. ჩემს ცხოვრებაში ბევრი ყოფილა. 46. ჩემს ყრმობის ხანში მე აფხაზეთის. 47. შორია არე კამაროვან განსასვენებლის. 48. ქვაფენილზე ძველი ცხუმის. 49. ევკალიპტებს. 50. ჟუგა და ასიდა. 51. ორხიდეები. 52. მე ჩამეძინა შეურაცხყოფილს. 53. აფხაზი გმირი დაბრუნდა. 54. მშობლიურო ჩემო მიწავ! 55. სტანსები. 56. სიმაღლეებზე ამართულო ტაძრის ნანგრევო. 57. შეხედე რა ცაა. 58. ბევრნი არიან ხმათა მთხოვენი. 59. არის ამქვეყნად ლექსი. 60. გზით ჩემ მიერ გათელილით. 61. გამბედავო და მაგარო ხელო (ვეფხ. ტყაოს.). 62. ტუია. 63. ეს ცხოვრება არის სავსე. 64. დაეჭვდებოდა ფიჭვი ბიჭვინთის. 65. შენ ვაზებში დგეხარ ლაღი. 66. ვხედავ ელვარედ ამომავალ მზეს. 67. ვხედავ სხვა ეზოს და სხვა შარაგზას. 68. წითელი არმია. 69. სანამ მიწას კი აჩნია. 70. ხეო, შენ ვერ მოგჭერ. 71. გუფთა-გუფთად მიდის სუფთა ღრუბელი. 72. გათენდა ცხრაას ორმოცდა ექვსი. 73. დამწვარი წერილებიდან. 74. ახალგაზრდობა ზღვა არის გრძნობის. 75. დღე პირქუშია, ხან კი ისეთი. 76. ვითარ დიდია მისი ამაგი. 77. სიცოცხლე არის და კვლავ მგოსნობა. 78. თურაშაულის პატრონი. 79. ცოტა სთქვა, მარა... 80. ლექსს აღარ ჰგავს ძვე¬ლი ლექსი. 81. ორი აფხაზი. 82. Larix sibirica. 83. ბაღში სინათლე ჰყვაოდა თეთრი. 84. გაჰყრა მზისა და ქედის. 85. შუადღისას (დახურული ფანჯრები). 86. ღამე მშვიდობის! 87. ჩემთან ყოველდღე მოაქვთ ვარდები. 88. მშობლიურ ჰანგებს დაუგდე ყური. 89. მხატავს მხატვარი. 90. კალამთან გუთნის კვალია. 91. სდგას სილენი მარად მძლავრი. 92. ხედავ, გაშლილი სივრცის წინ. 93. ფრონ¬ტის წინაშე საქართველო ორდენოსანი. 94. იალქნები. 95. სთქვი, რანაირად არ გადააგებს... 96. კაცი, რომელიც დაჰყრის იარაღს. 97. მსურს მოვიგონო ავადმყოფობა. 98. მე ხომ აქ ვყოფილვარ, მე ხომ ეს მინახავს. 99. ოცდა ხუთი წლის წი¬ნად... 100. ამ ბაღში ოცი წლის წინად. 101. ყრმობის ხნის შენი ხმა, თავდადება. 102. როდესაც გულზე ცეცხლი გედება. 103. გემი უღვინოდ იგივეა, რაც დღე უმზეოდ. 104. ყრმაა დანიელი. 105. მტერი უბედურ დღეებს სთვლის. 106. დასწვი საბრალო, გაცლა გსურს. 107. გზაგზა, ტყედატყე. 108. შავი ზღვიდან ნიავი ჰქრის. 109. პირიქით. 110. შვილი არ უნდა გასწირო შენი. 111. "აი ია". 112. არც ავდარია, არც ბურუსია! 113. იმ შავნაბადას რომ ჩამოუვლის. 114. მოჰფენია ფერი ლილის, არემარეს იმ წყაროთა. 115. ძვირფასო სტალინ! 116. იმ შავნაბადას რომ ჩამოურბის. 117. ჩემთვის წამიც არ არსებობს დასვენების. 118. ვარაზისხევი ქარიდან. 119. არ ცხრებოდა ზღვა იოტით. 120. გაჰყურებს მწირის ცისკარი. 121. თვით ცხარე ომში გული მხოლოდ... 122. სხვა მზე ანათებს მსოფლიო გლობუსს... 123. გეტყვიან უცხო სიტყვას რომელნი? 124. არწივის მოტივებიდან. 125. რა ამაოდ ძლევას ფიქრობს... 126. უნაპირო ლაჟვარდია ზემოდ... 127. ოდეს მძიმე რამე დარდი ეუფლება გულს ძლიერი. 128. მუხა. 129. მამია გურიელს. 130. ნანგრევებო. 131. არც ერთი არ წამიგია ომი. 132. ჩონგურს უკრავდა გურული ქალი. 133. ბაღი, სადაც ამას წინად (ბუჩქებში). 134. ვარიაციები (არ ვარ ობოლი ამ ქვეყანაზე). 135. შენს თეთრ შუბლზე თვით გენიის. 136. თინათინის სადღეგრძელო. 137. მშვიდობით ფიჭვის ტყეს. 138. შუქმა კედლები მთლად გაათეთრა. 139. გაუმარჯოს ერთა ძმობის და კავშირის სადარაჯოს. 140. ჩამოსვლას, ნახვას ძმისა და ტოლის. 141. ისე მახსოვს, თითქოს გუშინ მოხდა. 142. ბავშს ღიმილი არ უქრება, თუმც ზრდა მისი... 143. მე ვარ ავი მუსაიფი კახთ ბატონის ირაკლისა. 144. ჩვენი გმირული ქვეყანა, ჩვე¬ნი მაისის ქვეყანა. 145. როგორც სიმსივნე გადასარევი. 146. წ. ა. (მშფოთარებაში დინჯი, და გამართული ბიჯი). 147. ძირს ინტერვენტი, მუქთახორა. 148. ისტორიის ახალი გვერდი. 149. პირველი დღეები მე-II იმპერ. ომისა. 150. რომ გავკაფოთ ბნელი მკვეთრად. 151. ნახტომი ვის სჩვევია ვეფხვისთანა? 152. როგორც ყვავილი თავს აღწევს ნაგავს. 153. ილიას სიმღერა. 154. ვინ ბედავს? 155. გაშლილ ზეცაზე ღრუბელი. 156. „ქართლის ცხოვრების“ ერთი გვერ¬დი. 157. მე მივდიოდი, ისმენდა ნევა... 158. თუ რომ სახლი ააგო, უნდა ააგო იის. 159. ვისაც უნდა გააქროს მასსის ნაამაგარი. 160. ჩემს თმებშიაც ვერცხლის ძაფებს. 161. შევხედავ თუ არა... 162. შეუძლებლობა (დღემდე ჯერ კიდევ უბოლოოდ). 163. სულ ერთია: ამ ჩვენ ხანას ვყვარებოდე, ვძულებოდე. 164. ხმა კავკასიონიდან (არის მშობლიური დროშით). 165. სულ არ ვივლი ამ ქვეყანას (ვარიანტი). 166. ზღვაზე ბავშების ბედნიერ სირბილს. 167. მე ვამაყობ შენით, განა ვისმე სხვისით? 168. გუგუნი ქართულ ბუხარს... 169. კაცის ზღვისებურ გულს. 170. გვარდიის დროშა. 171. კაცი, რომელიც იცინის. 172. ჩემო დედავ, ავად ვიყავ... 173. მაღალ მთაზე მოსჩანს ფაცხა. 174. რომელმა უხვმა გრძნობამ დაბადა. 175. ხეო, შენ ვერ მოგჭერ. 176. ტფილისის თავნი კლდიანნი. 177. ბავში მღერის: ჭალაზედა. 178. დილა. შკოლისკენ. მელანი. ჩანთა. 179. დედა, შენ დაჰხვენ ჩემგან კარები. 180. წინად შენი სპეტაკი გზა ტალახიან ფეხით ზილეს. 181. იმერლის მონოლოგი. 182. გალიიდან. 183. ქვეყნის მაჯავ და გულმკერდო! 184. გვფენდეს მარად და მარად, სხივებს... 185. იმ დროს სასიკვდილე საშინელებაში. 186. გზად მივდიოდით, უცებ დაიწყეს ხეებმა რყევა. 187. ჰეი, ჰეი, ჭრელთვალა (ვარიაციები). 188. ამდენი დღეები დავლიე ლოდინით. 189. წინსვლა იმნაირია. 190. ევა (პოემა). N. B. 191. მე დნეპრს ვიცნობ ახლო... 192. მედეა (ძროხა). 193. აკაკი წერეთელი აფხაზეთში. 194. აკადემისკოსი ნიკო მარი. 195. კარგა ხანია დიკკენსს. 196. სად ელლინელთა მთაა გიმმეტი. 197. გამოიგონე ისეთი რამე... 198. თვითმკვლელი (შენ აღარ ხარ, შეიქმენი..) 199. ბალლადის დასაწყისი. 200. გადვიხადე ყოფნის სესხი. 201. მიძებნია, მომინახავს (არაგვს). 202. ადამიანს ენა ჰქონდეს... 203. იმ შემოდგომამ დასდგა კედელი (...). 204. იტალიიდან. 205. იპატი. 206. რაც ბედმა გითხრა: არ შეშინდე... 207. იაპონელს კი ეგონა... 208. ციციკარის ქუჩებს ფარავს. 209. მაღალ კოშკიდან (ლონდონი). 210. მე მეგონა, მე ველოდი, და ველოდები. 211. აპლოდისმენტი... 212. საწყალ პოეტის შხამი და ჟანგი. 213. მე მახსოვს ის დრო... 214. სადარაჯოზე ჯარი დგას მტკიცედ. 215. სიმღერა დიდი, მსოფლიო, გენიალური ჰარმონიისთვის. 216. წყალდიდობებმა ჭალა მოსილა. 217. აქ თვითეული ძვირფასი კორდი. 218. ქართ სცადეს და ვერ გაანადგურეს. 219. რამდენიმე დღე მივდივარ, ქვეშ ბალახი მეგება. 220. დაე, გაისმას სიმღერა გმირის (Под ритм морской). 222. კავკასიელი მეზღვაური. 223. ის გამოხედვა მესხური. 224. ხმამაღლა, ხმამაღლა, ხმამაღლა. 225. შენ სიყრმიდან იცნობ ომებს. 226. აზიისა და ევროპის ჯვარედინთა გზათა ბურჯი. 227. და ისტორიის ახალი გვერდის... 228. საღამო ხანად, ელვარე რამა. 229. რა ბრწყინვალებას და სიმდიდრეს? 230. იისფერი ფურცლები. 231. ისტორიული ბედი ქართვ. მწერლების... 232. დგება ახალი წელი (კომ.). 233. გამარჯვების დღესასწაული (ლიტ. გ.). 234. გამარჯვება (კომუნისტი). 235. ლენინი (დაუმთავრ.). 236. გმირებს სიმღერა საქართველოსი. 237. ისტორიის ახალი გვერდი. 238. დაე, გაისმას სიმღერა გმირის. 239. ხმამაღლა, ხმამაღლა. 240. მრავალ ახალ წელს. 241. ახალი სოხუმი. 242. შენ კი, ძალგიძს თუ არა, მოუსმინო სიჩუმეს? 243. მართალია, დედამიწა... მოსწყდა... 244. დარიგება (იგავ-არაკი). 245. შურისძიება. 246. მე დამესიზმრა მწარე სიზმარი. 247. ქუთა... (მარის ციტატით). 248. სამ-სამი. 249. ყველაფერი ომისათვის. 250. რა კარგზე კარგი დროა თენება! 251. ფიქრი ზღვის პირად. 252. [ნიავისას] კოდორისას ვუსმენ რჩევას. 253. სხვაგან სადაა სიხარული? 254. სადაც ეხლა ფოთლებს სძინავთ. 255. კავშირი კულტურასა და მასსებს შორის.

*
გეგმა. Ars longa vita brevis.

წიგნის გეგმა:
I. წინასიტყვაობა (ოქროს ქნარი). უნდა ჩამატება. II. ზღვის ლირიკა. III. აფხაზეთის [წარსული, აწმყო, მომავალი ლექსებში] ისტორიული ძეგლებით. IV. აფხაზეთის აწმყო. V. ერთა მეგობრობის მოტივები. VI. ფოლკლორისებური. VII. ხელოვნების მოტივები. VIII. ხელოვნებაზე ცალკე. Ars longa vita brevis.

პოემები:
IX. 1. ჟუგა და ასინდა. X. 2. ბამბურა. X. [3. კაფე „სამი პალმა“] მერხეულა. XI. დასასრული: „მშობლიურო ჩემო მიწავ“.
1. ნუმერაცია ლექსებისა რომაულ ციფრებით - მიყოლით თავ. ბოლომდე.
2. დატები და ადგილები - პეტიტით.
დასასრული: XII. მადლობა აფხაზეთს.

*
არიან ქვეყნები სხვა...
რომელთაც არა აქვთ ზღვა...

ზეცამდის ასული მთა -
უთეთრეს ღრუბლების ფრთა.

მთაზედ ისმენდა ძმა
ზღვად გასულ[ების]თა ხმა[ს]!

მღეროდენ: [ვინ არის სხვა?] რა უნდა სთქვა?
„ვისა აქვს ჩვენგვარი ზღვა“?

„შარდა ამთა, შარდა ამთა“.

ჟამთა, წამთა, ნამთა, და მთა.
ზღვად გასულები.

*
[ტკბილია ხმა] ზღვიდან [სჩქეფს] ჟღერს თქმა აფხაზური,
ზღვისაკენ მიჰქრის ენგური -
გაჰქრა ხმა შაჰ-აბასური,
გაჰქრა ხმა თემურ-ლენგური:

ჩონგური, ნერგული, ჩანგური, შენ გემდური, წენგური (წამლისფერი).

*
[თვალიც კი
          დამიდგეს,
რა ვუთხრა
          სიბერეს...]

* * *
დეიდა ასინეთო.

[მთელი საათია, ზევიდან, ქვევიდან
[რაღაცას] ზანდუკებს ფუსფუსით [დაეძებს დეიდა]
[დაეძებს, ხელებს შლის] აბრუნებს დიდდედა.]
მთელი საათია - ზანდუკის კიდეთა
[კუნჭულებს] კუთხეებს ფუსფუსით აბრუნებს დიდდედა.
გაოცებულია და თვალებს აცეცებს..
[კვირობს და] შედგება, ხელებს შლის: [რაღაცას] და ისევ დაეძებს.
- რას ეძებ დიდდედა, [ჰკითხავენ ბავშები] შეჰკადრეს ბავშებმა.
- სათვალეს, შვილებო, სათვალე [დავკარგე] გამებნა.
- სათვალე[ს]? [დეიდა] დიდდედა, სულ აგრე გჩვევია:
სათვალე [ზედ] ხომ შუბლზე თვით აგიწევია?
- შუბლზედო... და მართლაც... დეიდა იფერებს,
თვალიც [კი] დაუდგეს და ყურიც, სიბერეს.
[მაგრამ ამ ამბავში] ბავშთა კისკისში კი მთავარი ისაა:
[დეიდა ანტისა] დიდდედა აგერ ჰა, ას-ოცი წლისაა..

დასასრული 20 გვ.

*
შესწორება უკანასკნელი სტრიქონების:
                                       მადლობის სიმღერას
                                       მივანდობ სიმთ ჟღერას
                                       ამ წიგნის ამ ხაზებს:
                                       [ძირს უსინათლობა!]
                                       [ვაშა მზის ნათლობას]
                                       და იმათ ნათლობა,
                                       მადლობა, მადლობა,
                                       მადლობა აფხაზეთს!

*
1. რა ტერიტორია უჭირავს საქართველოს ზღვას.
2. რესპუბლიკები, რომელთაც არა აქვთ ზღვა?
3. ზღვა აფხაზეთისა და აჭარის ფოლკლორში და მწერლობაში.
4. ზღვა ვეფხისტყაოსანში.
5. ზღვა და ატომის ენერგია.
„Новый Афон“ - Кавк. Календарь за 1910 г., стр. прил. 18.

*
დასაწერია ლექსები: 1. სადღაც კი, 2. ტყვარჩელი, 3. ენგური, 4. ბზიბი, „ახალი ათონი“, 5. „ჭიხვინი ცხენის“, 6. კოდორი ჩქარი, 7. ერლახი, 8. ქეთვანი (მდინარე),  9. აბრისკილი (ამიროვ.), 9. მახაჯირობა. ჩონგური, ჩანგი, 10. „აფხიარცა“ (საკრავი ჩონგურის მსგავსი), 11. საკოლმ. ბაღები,  12. აფხ. ბუნება. მთები და ტყეები.  ბუმბერაზი ზღვა. გმირობა და სიყვარული,  12. შავი ზღვა, დანახული, დეიდა ასინეთი ეძებდა სათვალეს (120 წლისაა).
ანტისა, ასინეთი.

ადგილები - რაც საჭიროა წიგნისათვის
1. პარიზი. 1935; 2. ვერსალი. 1935; 3. ზღვის მუზეუმთან. პარიზი. 1905; 4. ტიულიერი. 1935; 5. ელისეის მინდვრები. 1935; 6. ბულონის ტყე. 1935; 7. პერლაშეზი. 1935; 8. NNotr-Dames-თან. 1935; 9. ტრიანონი; 10. მოსკოვი - 1916; 1917, 1936, 1944 და სხვ.; 11. პეტროგრადი. 1918; 12. კიევი. 1918; 13. ნეჟინი. 1918; 14. უკრაინა. 1919; 15. დონბასი. 1929; 16. სოხუმი. 1927, 1930, 1935, 1940, 1945; 17-a. ბედია; 17-b. რიცა; 18-a. გალი; 18-b. მწარა; 19-a. გუდაუთა; 19-b. ეშერი; 20. დრანდი; 21. ილორი; 22. მოქვი; 23. ახალი ათონი; 24. ტამიში; 25. ტყვარჩელი; 26. გულრიპში; 27. ტფილისი; 28. ბათუმი; 29. ქუთაისი; 30. გორი; 31. თიანეთი; 32. ყაზბეგი; 33. ძაუგი; 34. საქ. სამხედრო გზა; 35. გელათი; 36. მცხეთა; 37. გემი „საქართველო“; 38. გემი „აფხაზეთი“; 39. გემი „უკრაინა“; 40. გემი „დალანდი“; 41. რკინისგზა სოხუმი-მოსკოვი... ტფილისი; 42. ჰაერიზე; 43. ფსირცხა (მდინარეა); 44. გაგრა; 45. კილასური; 46. რეიმსი; 47. ვარშავა; 48. ბერლინი; 49. სადგური ნეგორელოე და სხვ.

*
მაგრამ აქ [დროება] ცხოვრება ახვედრებს [რტო] დრო-მრავალს -
სიბერეს მიმავალს და ყრმობას მომავალს!

(სათვალეები - შუბლზე. იხ. მე-17 გვერდი).

*
ეშერი. მე შენი.
სურნელებათა სიუხვე ეშერში.
1. ცხენს რომ დაუძახებ: იგი დაიხვიხვინებს.
ცხენი ხომ პატრონს ხმით [იცნობს].
ცხენი პასუხს იძლევა.
ცხენი პატრონის ერთგულია.
ცხენი დიდი თემაა.
ცხენის ჭიხვინი.

ჭიხვინი. ჯიხვნი. ჭირ-ლხინი. ღიღინი. გვირგვინი. ქვითინი. რიხინ-რიხინი.
აჭიხვინდება. ქუდზე კაცი. დახვირქვა (наколоть). მიჰყვა... შეშფოთება. ჩუხჩუხი. ჭირხლი. იხვი. ჩიხი. წიხლი.
ქაჯი. რიყენი. ჭექა-ქუხილი. ჯიხ-ჯიხი. ჭახჭახი. ჭიუხი. მახაჯირი. გამოცოცხლება (გამო). მიაჭენებს. ფიცხნი. [აწიოკება და დარბევა]. ტეხვა. აჭიხვინდება. აჭიხვინება. მოილხინე. პურ ღვინით. ჟინჟღილი. ტიხრი. მჯიღნი. თიხნი. ვისი.

ცხენის ჭიხვინი
[უეცარი და ხმოვანი
მე მიყვარს ცხენის ჭიხვინი].

რაღაც სხვა, ჰაეროვანი,
გასაუბრება და ლხინი,
უეცარი და ხმოვანი,
მე მიყვარს ცხენის ჭიხვინი.

მან, არ იქნება, არ იგრძნოს,
წინათგრძნობაც არ იცვლება,
ცხენი რომ პატრონს ხმით იცნობს
და ცხენი პასუხს იძლევა.

შეშფოთებაა: [აგერ] ზეკარის
მთიდან მტრის ურდო დინდება.
ქუდზე კაციო - ხმა არის
და ცხენიც აჭიხვინდება.

ატყდება ჭექა-ქუხილი,
სტოვებენ მთას მეჯიხვენი
სიფიცხისა და დუღილის
მე მიყვარს ცხენის ჭიხვინი.

[მას] ცხენს ომში წასვლა უხარის,
გარდავლოს კლდენი, ციხენი.
ქარიშხალსა ჰგავს მქუხარეს
[ომშიგან] მგზნებარე ცხენის ჭიხვინი.

გლეჯს ლაგამს, ბერავს ნესტოებს,
ქარში გაშლილა ფაფარი.
მხედრი [იცნობს] ამბობს: მიაგავს
[ვით უძველესი] ამ სინამდვილეს ზღაპარი.

[ყოველნაირი ომისა] გათავდა ომი - დიადი
გამარჯვებაა - გვირგვინი
დაბრუნებისაც, [ამაყი] ზვიადი
მე მიყვარს ცხენის ჭიხვინი.

ირაკლი მეფე ცხენზე.
ბზიბი - [ირიბი] - [ლიპი]. ყარიბი - [მაღრიბი. ღარიბი]. გაიბა, შეიბი, მიიბი. [მთიბი, ჭიპი], შიში. [მუსაიფი], [კიბით]. სიპი, [მუნასიბი]. [იმ სიმწიფის], ჯიბით. არიფი, სიპი. ბიბინს. ხელმწიფის.
1. გიორგი.

*
მიყვარს დილით მზეზე ბზინვა ბზიბის,
ქარი თიბავს ყვავილების ბიბინს.

[ქვათა ჩუხჩუხს, გზათა სიირიბეს]
[დაღი აზის ბზიბის სიირიბეს.
სიმდიდრისა, არა სიღარიბის.]

[ელვარება მარმარილოთ ლიპის.]
მაჭახელას [ავი] მცნობი მუსაიფის.
მონადირე მიმყოლი გზის ლიპის.

მიყვარს არედ სამოსელი ბზიბის
ხოხობივით მშვენიერი დიბის.

ნახვა უნდა იმ შავი ზღვის ჭიპის,
სადაც ნესტანს უპირებდენ სიკვდილს.

[ხან მაშრიყის, ხან ზღვის, ხან მაღრიბის:]
ნაწვიმარზე თრთოლა მტერ-მაღრიბის:
ცისარტყელა[ს]თ ჰაეროვან კიბის.

[მიყვარს ჩქერი მდინარისა ბზიბის,]
[ქანაობა ხეხილების მწიფის,]
სურნელება ლბილი თივის თიბვის.
მოგონება ლამაზ მუნასიბის.

დაღი აზის ბზიბის სიირიბეს
სიმდიდრისა, არა სიღარიბის.

*
10 წ. - 40 სტრიქ. X 6 = 2400.
5 წუთი - 20 სტრიქონი. 50 წუთი - 200 სტრიქონი. 5 წუთი - 20. 240.
5 წ. 20 სტრ.
1. ერთ საათში რამდენ სტრიქონს ვსწერ.
2400 - ერთ საათში.

ჩქარი კოდორი. გოდოლი, გოდორი. მოტორი, [ტორეადორი.] ტბორ-მდორი, ხუტორი, შორი. [სწორი], ორ-ორი, როგორი. კოკორი, გოგორი, ქორი. სწორი, გორი, წნორი.

*
ღრუბლები შორი, აფრები შორი.
ახლო ხმაურობს ჩქარი კოდორი.

[მე [მაგონდება] მახსოვს ჩქარი ტოლი და სწორი,
[და] [ყველა ჩქარი, ვით ტორეადორი]
როგორც კოდორი - როგორც ეს ქორი].

აგე, კოდორით აფრინდა ქორი.
[ისიც] [მას აქვს სიჩქარე] ააქვს სისწრაფე... მერე როგორი?
[ჰყვავის მაისის ვარდის კოკორი.]

და როდესაც ზღვას სწვდება ეს თქორი,
[რისთვის წყნარდება მაშინ კოდორი?]
სწრაფლ დადინჯდება ჩქარი კოდორი.

მირხევა მდორე, ტალღებიც მდორე
და [მთლად] დამშვიდების [მერე როგორი] ზარი მეორე.

[მაგრამ... ეს არის ნათელი ტბორი]
[მოგონებათა ტკბილი ამბორი:
გახსენებანი არა ორ-ორი.]
[არა-ამაოდ [ჭექდა] დუღდა კოდორი:
გაოცებას რომ იყო მთაგორი,]
[არა-ამაოდ გასჭრას მთაგორი,]
[ახალგაზრდობის ჟამს თუ მთაგორი,
რომ ყრმობის არა ერთი და ორი
სიბერეს დარჩეს ხსოვნა-ამბორი.
მაგრამ ეს არის ნათელი ტბორი...
რა ბედნიერი არის კოდორი:]

არა-ამაოდ დუღდა კოდორი,
არა-ამაოდ გასჭრა მთა-გორი.

[რომ] იმ დროის არა ერთი და ორი -
დარჩეს სიბერეს ხსოვნა - ამბორი.
როგორც ეს ქორი, როგორც კოდორი.

მოგონებების არის ეს ტბორი!
რა ბედნიერი არის კოდორი!

*
 [ერცახუ], მახაჯირი. [ნახა ჭირი, მოაჯირი]. ხშირ-ხშირი, ხურჯინი. გლახა ჩირი, მხარჯირის. გარჯილი, მხარ-ძირი. [ჯახირი, მახინჯი], ხინჯი. [ჯირითი, ჯარი], მაჯაგი. ხანგრძილი, მანძილი, ხაჯირი. ვერდანაჭერი, გადანაჭერი. ხანჯალი. [თიხა-დიხაშხო. ხაშმი. ხაშხაში]. მწირი. [ნაპირი. რა საჭიროა?] ნადირი. მონადირე. [ქაჯისა].
იმედები კვამლივით გაიფანტა.
აწიოკება და დარბევა.

მახაჯირის. მახაჯირმა. მახაჯირით. მახაჯირთა. მახაჯირისა. მახაჯირნი. მა¬ხაჯირები. მახაჯირებისა. მახაჯირებმა. მახაჯირებით. მახაჯირებო.

უბით. გუბით. ტყუპით. ჩხუბით. რუმბით. უპით. ჯუბით. წუმპით. გავუბით. ალუბლით. ღრუბლით. შუშით. შუბლით. საუბრით. ღაპა-ღუპით. მოქუბვით.

[მშობლიურ მიწის მე თან მიმაქვს...]
[უბით თან მიმაქვს მშობლიური - [მუჭა] მიწისა.]
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

მახაჯირები გემზე
ჩემმა სამშობლომ მშვენიერმა რაც ნახა ჭირი,
რაც მახინჯთაგან განიცადა - ჟამთა მოღრუბლვით,
რაც ნახა ჭირი, ვიგონებ მას მე, მახაჯირი:
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

დაგვსაჯა ბედმა, [არ დაგვინდო] იმ შავბედმა და გასაჭირი
[აივსო] [მოირწყო მიწა] გაჟღენთილს ნისლის, ცრემლებისა და სისხლის გუბით
თიხას - დიხაშხოს, თუ ფხვიერსა ვგრძნობ მახაჯირი:
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

რა დამავიწყებს ფირუზისფერ ტყესა და ნაპირს
მაღალი მთებით და ერცახუს [გვირგვინით] ვარსკვლავით ტყუბით,
[ასე ჯახირში] ჯახირ-ჯახირით, ჭაობებში, ხაშმში, მახაჯირს,
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

რაა გარშემო? [დარდი] სევდა, ანძა და მოაჯირი.
ქანაობს გემი ქარისა და ტალღების ჩხუბით.
რა საჭიროა? [რისთვის ვცოცხლობ?] სადაც წავალ მე, მახაჯირი
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

ცაზე ღრუბლების მობნეულა წყება ხშირ-ხშირი,
ცივა და ბაქანს წვიმა ასხამს, ღრუბელთა რუმბით,
ვერ ვეღირსები ჯარს და ჯირითს მე, მახაჯირი.
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

იმედს არასდროს არ დაჰკარგავს, [ტყვედმყოფი გმირი] ვინც ომს აპირებს;
[და] უიმედოა [ხომ] მხოლოდ ქაჯი - თვალთ ირიბ უპით.
დიდი იმედი უცხო მხარეს მიმაქვს მახაჯირს,
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

მალე მაისის მხურვალე მზე [სხივს] სხივებს დააჭერს
[არე-მიდამო] და არე-მარე მოირთვება ყვავილთა ჯუბით.
რომ გამახსენდე, გაზაფხულო, მიმაქვს მახაჯირს
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

არა, არაა ყველა გზები გადანაჭერი,
მჯერა, [სამშობლოს] სიმართლეს მზე დაიცავს ელვარე შუბით,
თვით სამარეშიც ამას ვიგრძნობ მე მახაჯირი,
მშობლიურ მიწის...

[მომავალის წინ რომ წარსდგება დიდებული]
[ორი მომავალის პირას]
[აფხაზი მზითა [და] ოსმალო კი ჭუჭყით და წუმპით
სხვადასხვანი ვართ: [ის დამპყრობი, შენ მახაჯირი] აი, რისთვის მიმაქვს მახაჯირს.]
როცა წარსდგება დიდებული მომავალის პირს,
აფხაზი მზითა, ოსმალო კი ჭუჭყით და წუმპით,
აი, იმ დღისთვის დღეს განწირულს მიმაქვს მახაჯირს,
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

გარდავა ბნელი, [აღრევათა] უფსკრულების მღვრიე ნადირიც,
შეიმოსება აღმოსავლეთ ცისკრის ალუბლით,
მომავლის დროშებს ეხლავე ვგრძნობ მე, მახაჯირი,
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

თუ გაიელვებს იმათ თვალწინ ჩვენი ხანჯალი...
[ჩვენს აფხიარცას] [ძველებურ ჩონგურს] რუსთველის ჩოგანს თუ სიმები ისევ გავუბით,
კვლავ შემოვსძახებ ძველს სიმღერას მე მახაჯირი,
მშობლიურ...

[მე მონადირე] იმ ნადირობით, ცხენოსნობით, მაჯაგი[თ] ძვირით,
[ვეღარ დავტკბები] (თუთუნით) ღვინით, სიმღერით, მშვიდობიან სუფრით, საუბრით,
სტუმრებთან [ეშხით] ყოფნით - ვერ დავტკბები მე, მახაჯირი...

აწიოკების და დარბევის ხანგრძლივი ძირი..
მე მაგონდება [დედა] მამა, დედა ნათელი შუბლით..
იმათ ძვალს და ფერფლს ვენაცვალე, მე, მახაჯირი,
მშობლიურ მიწის ერთი მუჭა თან მიმაქვს უბით.

მაშ, გაუმარჯოს აფხაზეთის მომავალ გმირებს,
(არც უსასო ვარ, არც ცრემლები მდის ღაპა-ღუპით -
[უცხო] გრძნობა სატრფოთა მწუხართა ჩვენს მახაჯირებს).
(თითო...)
არც უსასო ვარ, არც ცრემლები მდის ღაპაღუპით,
ჰგრძნობდეთ, [სატრფონო] მოძმენო მწუხარენო, ჩვენს მახაჯირებს,
მშობლიურ მიწის თითო მუჭა თან მოაქვთ უბით.

*
ჰქუხდი.
აფხიარცა. ზიარიცა. ზარიცა. [მარცვალი. ვარდიც და იაცა.] აწ-ცა. აცა! დაამარცხა. გადივარცხნა.
[რა ვითარცა. არც-ცა. ძარცვა. დაძრა.] დაინაცრა. არცა. ცარცად. [ფარცხმა].
[თაყვან] [პატივ არ სცა. არ სცნა.] ვინ გადასცა. აცრა. [ტანში გასცრა]. მოაზრია. ცაცხვად. ფაცხა.

(Тлана, как больно, как больно, Тлана).
აცხა! დაცხა! და ცხრა. დასცხრა.
თავს დააცხრა. დარცხვა. გადარეცხა.
არსად (нигде). არსად (არსებად).
მარსსაც. გარსაც (გარსი). გარსაც (გარემო).
დაიქანცა. გასცა. წარსცა.
აზრთცა. წასცდა. ზიარიცა.
იარაცა. (დახურულიც და) ღიაცა.
ტრიალიცა, გრიალიცა. ღრიანცელი.
საღსაცა. და გავიანცა. ნატყვიარსაც.
ქუდზე კაცი.
რაღაცნაირად. ფხიანი.
ფხვიერი. ვეფხვი. ზაფხული.
ფხორვა. აფხაზი. საპყარიცა.
(ბუმბერაზი ზღვა, მთები და ტყეები, გმირობა და სიყვარული).. ცხოველი.

აფხიარცა
აფხიარცა, როგორ [მსურდა] ჟღერდი, როგორ [მსურდა] ჟღერდი, აფხიარცა!
[გამომწვევი] დამმარცვლელი ქუდზე კაცის, მსგავსი შენი [მიწა, არც ცა] იყო არცა..

[ერთხელ] როცა მტერი [აფხაზეთით გადმოვიდა] ზღვას  გადმოსცდა,
                                მოიწია და ვითარცა
ნიაღვარმან [გადმოლეკა] ინაცვლა გზა.. შენ ზარს სცემდი, აფხიარცა.

ძარცვა ბევრი გისმენია, მაგრამ იმნაირი ძარცვა?
ვერცა მიწა და ვერცა ცა, მსგავსს ვერ ჰგონებს, აფხიარცა.

დაინაცრა მისი ხსოვნა, ვინაც [მოძმე მტერს] მხარე ცეცხლს გადასცა.
თავს დააცხრა [ულოდნელად] ის აფხაზეთს, როცა მხარე მოიქანცა.

[როცა] ოდეს გმირმა არ ისურვა, და თაყვანი მტერს არა სცა,
[აფხიარცა] როგორ კვნესდი, როგორ ჟღერდი, როგორ [ჟღერდი] ჰქუხდი, აფხიარცა.

მტერი თვისი მოყვრად არ სცნა, ბევრჯერ მწარედ დაამარცხა,
ტანში გასცრა ბევრჯერ მომხდურს, სასიკვდილოდ დაანარცხა.

ღრიანცელით მოგრიალემ ვერ იფარცხა სისხლის ფარცხმა,
სასახლეზე არ იცვლება, [მშობლიური მთები] მაღალ მთაზე მდგარი ფაცხა.

და ფხიანი ვეფხის ნახტომს ჰგავდა მისვლა [ზიარაცა] მისით აწცა,
ბევრის, ბევრის [მომთხრობი ხარ] გარდასულის მომთხრობი ხარ, აფხიარცა!

აფხიარცა, აწ ბუმბერაზ ზღვის მიმღერე კიდევ რამცა,
სიყვარულზე, გმირობაზე აგუგუნდი, აფხიარცა.

აქე მთები და ტყეები, მათი ვარდი და იაცა,
[აფხიარცა, როგორა ჟღერ, როგორა ჟღერ, აფხიარცა.]
[ეხლანდელი ფხიან] ფხვიერ მიწის, ფხიან ვეფხის გვასმინე რამ, აფხიარცა.

6 წ.
ტყვარჩელი
დასჭერი, დანარჩენი, გამრჯელი, გამჩენი.
აი, როგორც სცემს ჩემი გული.
1. ბუნება სოფლის, სადაც დაიბადა გიორგი (სიმფონია).
2. გამოვლინება ამ ბუნებისა მთელ მის შემოქმედებაში.
3. ქუჩის სიმფონია (წინანდელი).
4. ქუჩის სიმფონია (რევოლიუციური).
5. ქუჩის სიმფონია (ინდუსტრიალური, კოლექტიური).
6. ქუჩის სიმფონია.
ირაჭველა. ჭიანჭველა.

*
[ჩვენს მშვიდობიან]
[იყო ცხოვრების დიდი მშვიდობა,
მაგრამ [კაცს] ჩანგს ომმა არ დააცალა.
[ის შემოიჭრა - უამიდობა]
და როგორც მძაფრი უამიდობა,
ის, შემოიჭრა, მრისხანე ძალა.]

[ომმა ვით მძაფრი უამიდობა]
[ომი - ომია: უამიდობა,
[მოიჭრა როგორც] ის შემოიჭრა მრისხანე ძალა,
მან დაარღვია ჩვენი მშვიდობა,
და სულის მოთქმაც არ დაგვაცალა.]

[იმ თვითმფრინავებს, ტანკებს, ქვემეხებს,]

და შემოიჭრა უამიდობა -
ომი - [სტიქიის] უვრცესი მრისხანე ძალა.
მან დაარღვია ჩვენი მშვიდობა,
მან სულის მოთქმაც არ დაგვაცალა.

გაისმის მარში სამგლოვიარო...

ადამიანთა თავისთა ხსოვნას.

*
ნაწილი პირველი:
1. ჩვენს მშვიდობიან და ლამაზ ცხოვრებაში შემოიჭრა მრისხანე ძალა - ომი. დაიწყო სამხედრო მოქმედებანი.
2. გუგუნი თვითმფრინავების,
3. გრიალი - ტანკების.
4. ქვემეხთა ჭექა-ქუხილი.
მოვლენათა, არაჩვეულებრივად მძაფრ მოვლენათა შინაარსის გადმოცემა.
5. ადამიანთა ბედნიერი ცხოვრება, ყველა დარწმუნებულია თავის თავში და თავის მომავალში.
6. ესაა უბრალო, მშვიდობიანი ცხოვრება, რითაც ომამდის ცხოვრობდენ მილიონები. ეს სოფელი, ეს ქალაქი, მთელი ჩვენი ქვეყანა.
მთლიანად ტემაა ომის.
ცენტრალური ადგილი უჭირავს სამგლოვიარო მარშს, ანუ, უკეთ რომ ვსთქვათ, ომის მსხვერპლთა რეკვიემს. საბჭოთა ადამიანები, პატივს სცემენ ხსოვ¬ნას თავისი ადამიანებისას.
შემდეგ უფრო მეტად ტრაგიკული ეპიზოდი.
შეიძლება მასში ცრემლებია დედისა, ანუ კიდევ გრძნობები, როდესაც მწუ¬ხა¬რება ისე დიდია, რომ ცრემლები უკვე აღარ არსებობენ. თ.
ეს დიდი მწუხარებაა, ახლობელთა გამოტირებაა.
რომელიც გადადის ნათელ და ლირიულ დასკვნაში, რომელიც ამთავრებს პირ¬ველ ნაწილს. მხოლოდ სულ ბოლოში შორიდან მოისმის თემა ომისა.

მეორე ნაწილი:
მეტისმეტად ლირიული სკერცო. აქ მოგონებებია რაღაც სასიამოვნო მოვლენებზე, ეპიზოდებზე. ყოველივე ეს შემოსილია სევდისა და ოცნების მსუბუქი ბურუსით.

მესამე ნაწილი:
პათეტიური... რაღაცნაირი გატაცება (упоение) სიცოცხლით, თაყვანისცემა და მოწიწება ბუნებისადმი. იგი შეუწყვეტლად გადადის მეოთხეში.

მეოთხე ნაწილი:
თანაბრად პირველისა, მეოთხე ნაწილი არის ძირითადი. პირველი ნაწილი ბრძოლაა. მეოთხე - გამარჯვება. მოკლე შესავალი. შემდეგ იწყება მეორე [ნაწილი] თემა აწეული, დღესასწაულებრივი ხასიათისა, იგია აპოთეოზი - მთელი ამბის. დამშვიდებითა და დარწმუნებით ვითარდება აპოთეოზი და გადაიზრდება დიდ და გრანდიოზულ ხმოვანებაში.

[ენგური]
ზღვიდან ჟღერს თქმა აფხაზური,
ზღვისაკენ მიჰქრის ენგური:
მისწყდა ხმა შაჰ-აბასური,
გაჰქრა ხმა თემურ-ლენგური.

[საუბარი] [შეხვედრა ზოოპარკში]
რკალიდან „ამწვანებული კომბალი“
როდესაც მზე გადიხარა,
მიწის მხვნელმა შეისვენა.
მზემ სხივები გადიყარა -
და ზღვის გულში ჩაესვენა.

[გაჰკიოდნენ] [ახმაურდნენ]
აქეთ ტურა, იქით ჭოტი
ახმაურდა ბზიბის ხმაზე.
სოხუმისკენ მივდიოდი
ბუგიეთის შარაგზაზე.

მე მოვნახე ცაცხვი[ს] [ჩერო] გზადა,
გავიხადე [ფეხსაცმელი] ქალამანი,
წამოვწევი გულაღმადა,
[ვარსკვლავების გავხდი მთვლელი] [ვიწყე]
ცის [ვამოწმე] შევაქე გალავანი.

ვიწყე დათვლა ვარსკვლავების.

*
1. წარბებით. 2. გადაჭარბებით. 3. ნარბევით. 4. არაფერით. დავეხარბებით.

ქუჩა. 1945.

ფედრას იგავები - 83 გვ. X 251 სტრ. = 2,075 სტრიქონი.

სამსახური მოილიეს?
ო, გამახსენდი, ყველაფერო, არ მეშინია.

*
[ვიწყე]
ახმაურდა ბინდის [გზაზე] ხმაზე
აქეთ ტურა, იქით ჭოტი.
ბუგიეთის შარაგზაზე
იტრიისკენ მივდიოდი.

[მომპარვოდა ამ დროს] მომეპარა ტურა - ჟღალი,
[ვხედავ:] ქალამანი მიაქვს, ვხედავ.

წამოვიჭერ და კომბალი
კანჭში მივაყოლე ზედა.

[დავატოვებინე [ტურა] ბარგიც
და სასჯელად მიუჩინეს
მას გალია ზოოპარკის.]

ბარგი დავატოვებინე.
შემდეგ, მოქმედს ამა დარგის,
დასასჯელად მიუჩინეს
ეს გალია ზოოპარკის.

*
კანდიდ ჩარკვიანის მოხსენება. 16 მარტი, 1940 წ., Заря №65, 940 г.
З. Вост., 1938 г., 23 декабря.    

[საჭიროა] უნდა აღდგენა ჟურნალ „განათლებაში“ დაბეჭდილი ლექსის „ყვითელი ფოთოლის“. მე ის წავიკითხე ქუთაისში საღამოზე, რომელსაც დაესწრო აკაკი წერეთელი. მე ვკითხულობდი მას ხმის აწევით, თვითონ ვგრძნობდი, რომ კი არ ვკითხულობდი, არამედ ვმღეროდი, ვხმოვანებდი, ვკითხულობდი ძალიან გაბედულათ, როგორც [მომწოდებელი] მეამბოხე, როგორც მრისხანე მომწოდებელი, [როგორც]...
„ყვითელ ფოთოლს ღმერთი არ სწამს,
ღმერთი არ სწამს ყვითელ ფოთოლს“.
ამ სტრიქონებს მეტის პათოსითა და ძლიერებით მღეროდა ჩემი მაშინდელი, ვგრძნობდი, სუფთა და მსმენელთა დამმორჩილებელი, ბარიტონი.. თეატრი სულგანაბული მისმენდა. მქუხარე ტაშისცემა[მ] [დაჰფარა] იყო ჯილდო ჩემი [თავგ.] ხმაგამეტებული კითხვისა. როდესაც ფარდა დაეშვა - აკაკიმ მიბრძანა:
- თქვენ რაჭველი ხომ არა ხართ?
- არა, ბატონო აკაკი, იმერელი ვარ.
- საოცარია: როდესაც თქვენ ჰკითხულობდით ლექსს, მე მეგონა, რომ კი არ ჰკითხულობდით, არამედ მღეროდით, ეს იყო ძირითადათ ქართული კითხვა. ასე [საუბ¬რობენ] ლაპარაკობენ გაბმით, თითქო სიმღერით, რაჭველებიც. იმიტომა გკითხეთ.
„ძირითადათ ქართული კითხვა: სიმღერით“ - ასეთი იყო აკაკის [პირველი აზრი ყვითელი ფოთოლის წაკითხვაზე] შეფასება ჩემი [კითხვა] ლექსის კითხვისა.
ძალიან [ვუყვარდი] უყვარდა ახალგაზრდობაში ჩემი კითხვა.

„მთები“ - თარგმ. ბრიკის.

*
1946. IX. 3.

I. გეგმა სხვადასხვა მასალების საქაღალდეებში განლაგებისა
1. ცხოვრებისა და შემოქმედების შესახებ მასალების ქრონოლოგიურს, წესის მიხედვით, დალაგებისათვის საჭირო იქნება დაახლოებით 20-50 საქაღალდე... 2. მასალების დაგროვება დაიწყება 1908 წლიდან ვიდრე 1946 წლამდე - უკანასკნელის ჩათვლით (ეს 40 - 50 საქმეა.). 3. მასალები ბიბლიოგრაფიისათვის: ცალკე საქაღალდეებში (ჟურნალ-გაზეთები და სხვ.). 4. იკონოგრაფიისთვის მასალები (ცალკე). 5. მიწერ-მოწერისათვის ცალკე. 6. სხვათა ხელნაწერი ცალკე. 7. წერილები და მომართვები ფრონტიდან (სამამულო ომის). 8. ფრონტელების საღამოები მწერალთა სასახლეში. 9. 1918 წლის იუბილეი კონსერვატორიაში. 10. 1923 წელს იუბილეჲ რუსთაველის თეატრში. 11. 1928 წელს იუბილეი ოპერის თეატრში. 12. 1933 წელს იუბილეჲ ოპერაში. 13. 1938 წელს იუბილეი მწერალთა კავშირში. 14. 1943 წელს ოპერის თეატრში. 15. ასი პოეტის ლექსები (ხელნაწერები და დაბეჭდილები). 16. საღამო საგურამოში და საერთოდ საგურამო (1940). 17. საღამო ბათუმში (მასალები). 18. საღამო გორში. 19. საღამო საქ. უნივერსიტეტში. 20. საღამო აფხაზეთში. 21. საღამო ქუთაისში. 22. სხვა და სხვა საღამოები. 23. საღამო ბერიას კლუბში. 24. საღამო ნაძალადევში. 25. საღამო ფუნიკულიორზე. 26. საღამო ფილარმონიაში. 27. სემინარიის მასალები. 28. „ფასკუნჯი“-ს საქაღალდე (ცალკე). 29. საქაღალდე კი¬ნოს დოკუმენტებისათვის. 30. საქაღალდე მხატვარ-მოქანდაკეებისათვის. 31. საქაღალდე მუსიკალური ნაწარმოებებისათვის. 32. საქაღალდე არტისტებისა - ჩემს საღამოებზე. ჩემი მკითხვ. 33. ვის როგორ ესმისთ: მხატვრებს, მოქანდაკეებს, მსახიობებს და სხვ. 34. საღამო ლენინგრადში. 1934 წ. 35. საღამოები მოსკოვში (მწერლებთან ერთად). 36. ჭყვიში (მასალები). 37. ქუთაისი. 38. მოგზაურობა დონბასში. 39. მოგზაურობა პარიზში. 40. სხვისი მასალები ცალკე. 41. ბაღდადის მასალები. 42. მოგზაურობა კახეთში. 43. საღამო ნავთლუღში. 44. ილ. ჭავჭავაძის სახელობის შკოლაში. 45. საღამო პიონერთა სასახლეში. 46. ბათომის პედ. ინსტიტუტში.

II. გეგმა ლიტერატურული მასალებისათვის
1. პირველი წიგნი: „ლექსები“, 1914 წ. 2. არტისტიული ყვავილები. 1919. 3. ჯონ-რიდი. 1921. 4. მონოგრაფია ბიბლიოფილზე. 1921 წ. 5. ლექსები. 1927 წ. 6. „ეპოქა“. 1930. 7. „რევოლიუციური საქართველო“. 1931. 8. „პაციფიზმი“. 9. I ტ. სახელგამი. 1937. 10. II ტ. 1935. 11. III ტ. 1940. 12. „ლირიკა“. 1940. 13. ლექსები. 1937. 14. ლექსები რუსულ ენაზე. 1933. 15. „ლექსები“ და „პოემები“ ქართ. ენა¬ზე. 1935. 16. Избранные стих. 1938. 17. Избр. ст. нар. 1940. 18. აკაკი წერეთელი. 1940. 19. Страна моя родная. 1942. 20. მშობლიურო ჩემო მიწავ. 1942. 21. მამულო სიცოცხლეო. 1943. 22. აჭარის ლაჟვარდი. 1944. 23. რჩეული. 1945. 24. ლირიკა რუსულად. 1946. წიგნები ყველა ცალკე საქაღალდეებში. 25. გალაკტიონ ტაბიძის ჟურნალები. 26. ლომისი - ჩემი წერილებით. 27. „გალაკტიონი“ - 1927. 28. „მნათობი“-ს რედაქცია. 29. მწერალთა კავშირი (საბუთები). 30. აკადემია (საბუთები და შენიშვნები). 31. მოსკოვი. 1944 (დეკადა). 32. მოსკოვის აღწერა. 33. მე და თეატრი. 34. ტფილისის მასალები. 35. სვანეთის მასალები. 36. მესხეთზე მასალები. 37. ფშავ-ხევსურეთზე მასალები. 38. დაუმთავრებელი პოემა. 39. მწყემსი. 40. მოგონებები იმ დღეების. 41. პოემა „ამირანი“. 42. პოემა „ძლეული სენი“. 43. ფიქრები მერხეულასთან. 44. ჟუგა და ასინდა. 45. ციხის საიდუმლო. 46. კაფე სამი პალმა. 47. გეტერა. 48. მესაფლავე. 49. „ელგუჯას დაბრუნება“. 50. „ჯონ რიდი“.

გეგმა ცალკეული მასალებისათვის -
ლექსების ისტორიისათვის
1. ლურჯა ცხენები. 2. მთაწმინდის მთვარე. 3. პირიმზე. 4. Lart poetique: 57 ლექსი დიდი წიგნიდან. 5. Lart poetique. I, II და მე-III ტომიდან. 6. Lart poetique. „საუბარი ლირიკის შესახებ“. 7. Lart poetique. აფხაზეთის წიგნიდან. 8. Lart poetique. აჭარის წიგნიდან. 9. Lart poetique: პოეზიის დღე, ლომისი, ჩემი ჟურნალი და სხვ. 10. თოვლი. 11. მერი. 12. მე და ღამე. 13. ატმის ყვავილები. 14. შემოდგომის მოტივები. 15. ქარიშხლის შემდეგ (რეაქციის ხანა). 16. მოტივები ერთა მეგობრობაზე. 17. გეგმათა საქაღალდე. 18. საქაღალდე მტერთა. 19. მასწავლებლობის საქაღალდე. 20. 905 წელი, მასალები. 21. გადასვლის პერიოდი. 22. საღამო გურჯაანში. 23. რადიოს საქაღალდე. 24. ხელშეკრულებათა საქაღალდე. 26. პლაკატებისათვის (სამამულო ომის მასალები). 27. ჩემდამი მოძღვნილი ლექსების რუსული თარგმანები. 28. Галактион (საქაღალდე რუსული ჟურნალისთვის). 29. „კომუნისტი“-ს პერიოდი. 30. სომხური თარგმანების საქაღალდე. 31. აზერბეიჯანის საქაღალდე. 32. უკრაინის საქაღალდე. 33. ოსეთის საქაღალდე. 34. მოსკოვის წიგნის გეგმა. 35. სახელგამის წიგნის გეგმა. 36. საბლიტგამის წიგნის გეგმა. 37. ფოტოს საქმეები. 38. სახელმძღვანელოთა საქმეები. 39. პოეტები - ახლობლები. 40. რუსთაველის თეატრის საქმეები. 41. ოპერის თეატრის საქმეები. 42. მარჯანიშვილის თეატრის საქმეები. 43. ზღვის თემებისათვის (მასალები). 44. რა არის ქართული შკოლა? 45. მე და აკაკი წერეთელი. 46. მე და შიო მღვიმელი.

*
აღავსე, მზეო, ეს შემოდგომა,
დღეებით, რასაც [სიამით] ამაყად ვითვლით,
აღავსე ფერთა ჯარად მოდგომა
[გიორგობისთვის] ამ მწიფობისთვის ხვავებით ყვითლით.

ოქროს თავთავია. ართვი[თ] სამკალს
და ოცდაცხრა წლის დასწან გვირგვინი,
[იგი დაადგით] ის გამოსახულ ჩაქუჩს და ნამგალს,
[თანაბარ] შემომქმედ წლებს რომ მიაპობს გრგვინვით.

[აანთეთ დიდი ბედნიერების]
[და დაეჭვდები, ჭაბუკო] ლენინისა და სტალინის ოდნავ
[ბედნიერების გიძღვის] კანდელი -
ცოდნას, კვლავ ცოდნას და მხოლოდ ცოდნას,
აი, რასა გთხოვს დღე დღევანდელი.

არ გიღალატებს დიდი კანდელის.

[სტალინისა და ლენინის]
ლენინისა და სტალინის საქმეს!

შემოდგომა
აღავსე, მზეო, ეს შემოდგომა
იმ რიცხვით, რასაც ვთვლით და ვერ ვითვლით,
[ჩამავალ] აღავსე ფერთა ჯარად მოდგომა
მკრთალი სითეთრით, ნათელ სიყვითლით.

ეს შემოდგომა აღავსე, მზეო,
ბილიკზე ნაფენ ფოთლის ზოლებით -
რომ იმ სიხარულს მიხვდეს რომეო
მსუბუქ ლეჩაქთა გამოქროლებით.

რომ ელვარებდეს მოწევის დროით
სული საქვეყნო, გული საზეო,
ვარძიის ხვავით, მცხეთის ოქროით -
ეს შემოდგომა აღავსე, მზეო!
1946, 5 ოკტომბერი
საღამო, კინო

*
 [Центральная улица]. Москва, Центр. улица 25 октября, дом 10/2.
[Директору Гослитиздата].
[Имеются] Уже готовы подстрочники этих стихотворений на русском языке, которых [привезу;] пришлю по извещении.
[Желательно] [Должны] Необходимо для полноты книги добавить еще пять тысяч строк.

Издательство Художественной Литературы.
Директору государственного (Хитаровой). Москва. Гослитиздат.
[Прошу сообщить, как обстоит дело с изданием моей книги. Договор был заключен 1944 году в мае].
Прошу сообщить, как обстоит дело с изданием моей книги [по договору]. Договор был заключен в мае сорок четвертого года. [Еще моя просьба: нельзя-ли добавить еще пять тысяч строк [вещей] новых, написанных [мною] в периоде Отечественной войны и после [войны]. [Мною приняты меры к изготовлению подстрочников на русском языке. [Их] вещи пришлю по извещении. [По моему они необходимы для полноты книги]. [Непременно] Сообщите, кто будет назначен редактором книги, [Почему вообще, и чем я могу быть ему полезным, [помоч] что мешает изданию] и чем [Я] еще могу быть полезным, [если необходимо, я приеду, в этом деле] как автор.
Адрес:
Галактион Табидзе

*
გეომეტრი და მოანგარიშე.
[როგორც].

სამოცი წელი, მერე [რა წლები] როგორი!
მაგრამ ყოველი [ამის] წლების გარეშე -
[მათთან მსვლელი და თანაბრად სწორი
გეომეტრი და მოანგარიშე].
პოეტი მოდის თანაბრად სწორი -
[ვით გამარჯვებათ მოანგარიშე]
ბედთან [წასულის] მებრძოლი მოანგარიშე.

[იცოცხლე დიდხანს და იდღეგრძელე],
[ნურც დაგლეოდეს ეს]
დეე, ისმოდეს საშვილიშვილო
სიტყვათ სიწმინდე, გულთა სიწრფელე,
[სამშობლოს] [მშობლიურ ქუჩის საბრალო შვილო,]
გრიგალისა და ქარიშხლის შვილო,
იცოცხლე დიდხანს და იდღეგრძელე!

სიმფონია [თანამედროვების] გიორგობისთვის
[გამოიხედე, გიორგი, გარედ,
ცოტა ხანს კარზე გამოიხედე!]

ღვინობისთვეა, ისეთი დღეა...

* * *
[დადგა საღამო სუსხიანი გიორგობისთვის]
დგება დღეები გიორგობისთვის,
[მარიობისთვის მოსავალს ვითვლით,
უკანასკნელი დღეების მითვლით]
მარიობისთვის [დღეების] ვარდების მითვლით,
[შენი] [დიდი] ფერთა ხათრისთვის, მეგობრობისთვის,
და [მგზავრობისთვის] მზეობისთვის სავსე სიყვითლით.

[და [ამ] ღვინობისთვის [ფერად] კარზე მოდგომა]
[სავსეა] აღივსოს უხვი ვაზის მტევნებით,
ამ ღვინობისთვის კარზე მოდგომა.
[გამოიხედე, გიორგი, კარზე,]
გამოიხედე კარზე, გიორგი.
[რა ძვირფასია ეს შემოდგომა!]
ეს სიზმარია თუ შემოდგომა?

გამოიხედე, გიორგი, გარედ.
[ისეთი დღეა; [მთვრალია ქუჩა] თბილი და მკრთალი.]
[ზოგი] დღეა მორთული ქარვით და ინით.
[ყველა] ბევრია მთვრალი დღის სიელვარით,
ზოგი უღვინოდ და ზოგი ღვინით!

[გიორგი! კარზე გამოიხედე]
ზოგი...

*
ნიკო ლომოური.
გიორგი. გ. ქუჩიშვილი. ქუჩა - უჩა ჯაფარიძე.

მოიმედე.

*
[რა ამბებშია ეხლა კახეთი]
[შენი სამშობლო, შენი კახეთი,
[მიდამო სადაც შენ დაიბადე..]
[როგორ არ არის გადასახედი,
სად დაიბადე და აღიზარდე].
სადაც აენთო შენი გვირგვინი
როგორ არ არის გადასახედი,
[იმ მიდამოთა...] მისი [განთქმული] მგზნებარე ომი და ლხინი.
ცხარე და მშვიდი სიტყვის დინება -
[მისი] ცხარე ბუნება და ამ ბუნების
შენს სიმღერებში [გამოვლინება] [რომ ახმაურდა] ახმაურება.]

[როგორ არ არის] გახედე! კია გადასახედი
იმ მიდამოთა ომი და ლხინი,
შენი [სამშობლო] ყრმობის გზა, შენი კახეთი,
სადაც აენთო შენი გვირგვინი.
[ის] არე გომბორის [მთა] აგუგუნების
და ალაზანის [ადუდუნება] დინჯი დინება,
ბუნება მთების - და ამ ბუნების -
შენს სიმღერებში გამოვლინება!

[გახედე ქუჩას: ხომ გიყვარს ქუჩა?
ისევე, როგორც წინად გიყვარდა..
შენ, მომღერალო მღელვარე ქუჩის
და არა]
შენ გაიხსენე, ო, გაიხსენე -
[ის წინანდელი] ქუჩა - სხვა ქუჩა, ის წინანდელი.

*
- თუ დიალექტიკა ისეთია, რომ მისმა კარგად მცოდნემ - ყოველი დადებითი მოვლენის [შემდეგ] ახსნას, შემდეგ აუცილებლად უნდა [ახსენოს] დასძინოს სიტყვა - „მაგრამ“...
მაშინ... ვინ იცის!?!

*
Гиорги. [Поэту и другу] Георгию Кучишвили.
В день его 60-летия.
სამოცი წელი... მერე როგორი...

*
[გიორგი, გარედ გამოიხედე]
გამოიხედე, გიორგი, გარედ,
რა ფერადებით მოსილა ქუჩა -
ქუჩა - ვით ქუჩა და არა...

[გამოიხედე] გამოიარე, გიორგი, გარედ.

[გესმის] მაინც რას მღერის ნოემბრის ქარი.
[გესმის, რას მღერის] რას შთაგვაგონებს?
 
თითქო იმ დღეებს გვაგონებს.

[და] როს შემოიჭრა უამიდობა,
ომი, უვრცესად მრისხანე ძალა,
[მან] რომ დაარღვია ჩვენი მშვიდობა,
[მან] და სულის მოთქმა არ დაგვაცალა..

ადამიანთა თავისთა ხსოვნას
პატივს სცემს ჩვენი ადამიანი.

(ვარდზე [ცვარნამი ფრქვეულა] [კამკამი] ბრჭყვიალი წვეთის...
[აქ] ეს ცრემლებია, იქნება, დედის).

ვარდზე [ბრჭყვიალი მრავალი] ელვარე ბრჭყვიალი წვეთის -
მწარე ცრემლია, იქნება, დედის.

მაგრამ აქ სევდა ისე დიდია -
რომ თვით ცრემლებიც...

[როს] აქ მწუხარება ისე დიდია,
რომ თვით ცრემლებიც [აღარ არსებობს,]

ეს დიდი მწუხარებაა -
ახლობელთა გამოტირება.

1908 წ. პოეტის გამოსვლა
მაშინ, როდესაც [მუშათა კლასი] ჯარის
ქაჯეთის ციხეს ეკვეთა მძაფრად.
და გენიალურ [სტალინის] რუსთველის დასი,
წმინდა იდეალს [იხდიდა] აწვდიდა აფრად.

როდესაც იმ [წმინდა] წრფელ აზრსა და მიზანს,
[ამირანისას] ფეხქვეშ ქელავდა გაბოროტება,
[ავსებდა] როდესაც მხარეს ამირანისას
[სიკვდილი] [ნუ] ავსებდა [სევდა] ხალხის მოთქმა-გოდება.

როდესაც ციმბირს მიმავალ გზაზე
დღე-ღამ ისმოდა ბორკილთ ჩხარუნი,
[გმირი აჰყავდათ] მტარვალთა მაღალ სახრჩობელაზე
აჰყავდათ გმირნი უანგარონი.

მაშინ გაისმა შენი სიმღერა,
როგორც ძახილი და მოწოდება,
ეს იყო [ღელვა] გულამაზრზენი -
და ძველი ქვეყნის გამოცხადება.

და ხალხმაც დიდი განძი გაჩუქა,
ოქროზე უფრო ძვირფასი, ტკბილი,
იმ სიყვარულმა შენ გაგაშუქა,
როგორც მგოსანი და [ქუჩის] ბრძოლის შვილი.

მტერს გულს უკლავდა აღფრთოვანება
გამოწვეული ჩანგის ჟღერითა -
მიდიან წლები და ხმოვანება
გუგუნებს მეტის სიძლიერითა.

*
ოდნავ. დაგმე. საქმე.
გალაკტიონ ტაბიძე საქართველოს სახალხო პოეტი.

* * *
[ჩემო სამშობლო მხარევ,
ჩემო ძვირფასო დედა!]

ჩემო [ძვირფასო] აღმზრდელო დედა,
[ჩემო ძვირფასო მხარევ!]
მიწავ, მზეო და მთვარევ,
[თუ სადმე არის ნეტა,]
რით გავაქართვლო ნეტა -
[შენებრი] შენზე [მძლავრი] ლამაზი მხარე?

ნუ დაეჭვდები ოდნავ,
თუ დაითვალე ერთი:
ცოდნა, ცოდნა და ცოდნა...

*
ალბად, გინახავსთ - 28. მაღალ კოშკიდან - 12. ჭაობებიდან - 36. ჰე, მამულო! - 16. კავშირი გულთა შორის - 22. ჩვენ გავიმარჯვებთ - 40.
 24.
ჩანგო! - 54. თუ ყურს დაუგდებ - 40. ეს წელიწადი ახ. - 10. ორანჟერეა - 14. ნუ გეჩქარება - 12. ომს სურს - 60. ვისი არის ეს გ. - 10. [ჩანჩიბაძე] ეს არის მეომ. - 24. მაინკამფი - 12. მატარებელი - 58. მეგობრებო - 18. Esti - 20. დღევანდელი დღე - 40. ყოველი მხრიდან - 20. 570.
მე კავკასიის - 12. როგორაა - 12. როგორ მერ. - 12. დიდება - 42. მესმის - 28. ეს სიმღერაა - 36. რაჭველი - 60. 202 + 570 = 772.

* * *
ндра мой ннепе,
Мза полтропон,
ос млла полл,
Плнхте эпи Тр –
Ое иерн пталэндрон,
перзен.

ნდრა მოი
ნნე პე
მზა პოლჲტროპონ
ოს მლლა პლლა
პლნხტე,
ეპი ტროე,
იერნ პტალედრონ პერზენ.

1. პოლიუტროპონ. 2. ოსმალლა. 3. პლანხტე. 4. პტალიედრონ.

Муза, расскажи мне о человеке многоопытном, который долго и много странствовал, после того, как была разрушена святая Троя.

მუზა, მიამბე მრავალგამოცდილ (მრავალჭირნახულ), მრავლის განმცდელ ადამიანზე, რომელიც დიდხანს (ხანგრძლივად) და ბევრს მოგზაურობდა მას შემდეგ, რაც დანგრეულ იქნა წმინდა ტროია.

მიამბე, მუზა, იმ ჭირნახულ ადამიანზე,
ვინ მას შემდეგ რაც - წმინდა ტროა დანგრეულ იქნა -
ხანგრძლივად და ბევრს მოგზაურობდა.

ნდრა მოი ნნეპე მზა პოლჲუტროპონ
ოს მლლა პოლლა პლნტხე ეპი ტროე,
იერნ პტალინდრონ პერზენ.

- რაო, რას ამბობს?
- რაო და ანდრიამაო...
- რომელმა ანდრიამაო?..
- ამ ჩვენმა ანდრიამაო, ბალანჩივაძემო...
- რაო, ბიჭო, რაო, რაო ანდრიამაო? [რა უნდა ჩემგან მაგას?] ხომ არ უნდა ჩემგან გაკვრა კინკრიხოში.
- არა, კაცო, - გაუსწორა მეორემ, - ის ამბობს: ნდრა მოი ნნეპე მუზა - პოლჲეტროპონ..
- ბიჭო! ბიჭო! მუზა ენება ანდრიასო, მარა პოლიო და სტრიფონი არ ანებებენო. პოლიო ირეთელზე და ტრიფონ რამიშვილზეა ლაპარაკი.
- პოლიო კი არა, - ისევ გაუსწორა მეორემ - პოლБუტროპონ...
- „ოს მლლა პლა პლანხტე“.. - განაგრობდა შარტი.
- აჰა, ოსმალომ პოლიოს პლანი გაუგოო...
- მერე, მერეო? ჩოუშალაო?
- „ეპი ტროე იერნ“, - განაგრძობდა შარტი.
- აწი წავიდნენ და იარონო (თუ შენზეა, იერონიმე, ლაპარაკი?).
- „პტალენდრონ პერზენ“.
- გამიშვი, ძმაო, გამიშვი... წინად ოსმალოზე ლაპარაკობდა... ეხლა ბერძნულზე გადავიდა...
- ბერძენი კი არა, ის ამბობდა: აი, შე პპერზენოო...

*
აი, ბერძნული ენის მასწავლებელი [გვაზ.] გვიხსნის [უკვდავის] ჰომიროსის უკვდავი პოემის შესავალს: „მუზავ, მიამბე მრავალ გამოცდილების მქონე ადამიანზე, რომელიც ხანგრძლივადა და ბევრს მოგზაურობდა, მას შემდეგ, რაც დანგრეულ იქნა წმინდა ტროა“. მან ერთხელ კიდევ პათოსით გაიმეორა ბერძნულად: „ანდრო მოი ენნეპე მუზა, პოლიუტროპონ, ოსმალლა პოლა. პლანხტე, ეპეი. ტროოე, იერონ პტალიენდრონ ეპპერზენა“...
- ანდრა მოი... რაო, რას ამბობს? - შეეკითხა მოწაფე გორდელაძე მის ამხანაგს, რიჟამაძეს.
- შენზე ამბობს, ბიჭო, აქაო და ანდრიამაო...
- რაო, რაო, ანდრიამ რაო...
- ის ამბობს: ანდრა მოი, ენეპე, მუზა პოლიუტროპონ.... ე. ი. ჩემს ანდრიას ენება მუზაო, მარა... პოლიუტროპონ... პოლიო და სტრიფონი არ ანებებენო.. „ოს მალლა პოლლა პლანხტეო“, ოსმალომ პოლიოს პლანხტი გაუგოო..
- პლანხტი?.. მერე მე რა შუაში ვარ...
- მერე? მერე? ჩაუშალაო?
- ჰო, ჩაუშალაო. „ეჰეი ტროოე იერონ“. აწი დეიდონ ტ...ზე ხელი და იარონო. „პატალიენდრონ ეპერზენ“ - ე. ი. ბერძენიო. თუ წინად ოსმალოზე ამბობდა, ეხლა ამბობს, ბერძენიო.

*
Москва, Центр, ул. 25 октября д. 10/2 Государственное издательство художественной литературы. Хитаровой и Дееву. Копия.
66 слов. 49. 48.

* * *
პირველ ხანებში, როგორც ჩვეულებრივად, აუწერელ სიღარიბიდან უსაზღვრო ფუფუნებაში გადავარდნისას ხდება, იგი დაეწაფა [ცხოვრების] ყოველ კარგ სიკეთეებს, განებივრდა, გასუქდა. მიჩვეული არ იყო ამგვარ ფუფუნებაში ცხოვრებას, იგი თითქო ცდილობდა აენაზღაურებია დანაკლისი, რაც გაჭირვებული ცხოვრე¬ბიდან უკიდურეს სიმდიდრეში გადავარდნისას კონტრასტის უაღრეს ეფეკტიურობას იძლეოდა:
- მიირთვით, ეს ირანის ხილია. - ეუბნებოდა იგი სტუმრებს [და], ზედმეტი, გადაჭარბებული სიუხვით გულმოყიჭებულებს.
- მიირთვით ღვინო, ნამდვილი ქინძმარეულია.
- მიირთვით, მიირთვით... აქ...
და აქ... უეცრად შადრევანივით... არ არის ასაწერი!..

*
გ. ცაგარელის თარგმანებიდან [კავკასიური]  ქართული მოტივებია:
1. Вашего дома сладок уют - 9 стр. 2. Вижу дом уютный - 14. 3. Помнишь иль забыла - 19. 4. Грустная Натела - 19. 5. Шумит взволнованное поле - 66. 6. В ста¬ринной башне луч лампады - 67. 7. Зеленой глади не рябила - 68. 8. Я приоткрыл старинный ларь - 69. 9. На склонах снежные отары - 70. 10. Меня несет скакун строптивый - 71. 11. Я перешел родные горы - 76. 12. Каспия берег и тиг¬ра - 77. 13. Веселый праздник урожая - 78. 14. Знакомый с детства двор и домик - 79. 15. В сумеречном зареве Дегест - 82. 16. Ковры свисающие с башен - 84. 17. Поймешь любовь к родному краю - 86. 18. Возьми сверкающую чашу - 100. 19. Кудрей Азийских - 103. 20. Другого не ищу поэта - 109.

„Избранные стихи“. 1937 г.
21. Луна Мтацминды – 17. 22. Сном тяжелым спит Тбилиси – 19. 23. Последний ди¬лижанс – 20. ნ. ლორთქიფანიძე. 24. Хоть ты одна... – 23. 25. Мы поэты Грузии – 49. 26. Восток – 61. 27. По вечерам когда Мт. 66. 28. Нападение орлов на аэроп. – 69. 29. По военно-грузинской дор. – 95. 30. Обновленные вершины – 100. 31. Близь Мцхет (старый и новый мост) – 106. 32. Абхазия. 33. Синие кони (кн. 38 г.) – 11. 34. Здесь миндаль – 18. 35. Зеленый лес – 24. 36. На лазурном небе – 26. 37. Род¬ной ветер – 34. 38. Белый пеликан – 41. 39. Раздумье в горах – 106. 40. Вечер – 128. 41. Аргонавты – 111. 42. Строки – 129. 43. Край далеких льдов – 130. 44. Город под водой – 135. 45. Пожар в Кутаиси – 143. 46. С глазами холодней стали – 147. 47. По высоким выступам – 189.

„Страна моя родная“.
48. Родина любимая – 7. 49. Земля моя родная – 31.

Кн. 940 г.
50. Гурийские горы – 9. 51. Звук выстр. в горах – 11. 52. Иные стр. – 23. 53. Дуб – 28. 54. Что не покрывается забв. - 29. 55. Ты разве ... - 30. 56. Вот за Метехи светает - 71. 57. Мое сердце как черное море - 103. 58. Посмотри – 104. 59. Колхида – 112. Джигит. 60. Привет новой Грузии - 138.

*
„თურმე რა დიდი პროზაიკოსი გვყოლია და ჩვენ კი ვერ ვამჩნევდითო“ (დემნა შენგელაიას ფრაზა - იოსელიანზე).

*
1. რჩეულში არის - 15.543 სტრიქონი.
2. ამ წიგნიდან ამოღებულია - 1378.
რჩება 5.165. 15.165 + 5.200 = 18.365.
აქედან რამდენი სტრიქონია ნათარგმნი?
რიურიკ ივნევის „ცხრა გენერალი“?

*
1. ყდა „Лирика“-სი (Заря В. გამოცემა).
2. ყდა „Страна моя родная“.
3. ყდა „მამულო სიცოცხლეო“.
4. ყდა „მშობლიურო ჩემო მიწავ“.
5. ყდა „ოქრო აჭარის ლაჟვარდში“.
6. ფოტო ოთხი წიგნის.
7. ფოტო „რჩეულის“.
[8. პორტრეტები უჩა ჯაფარიძისა].
პლაკატები: მრავალ ახალ წელს. Грядущим годам. დონის ბასეინი. ტა¬გან¬როგ¬თან.
აფიშა: ხელნაწერი. ფრონტელების ლექსების კითხვა.

*
მოსალოდნელი ხარჯები:
კარკასი სამი - 600 მ. გადმოტანა - 100 მ. კაფელები - 600 მ. გადმოტანა - 150 მ. აგურები - 50 მ. გამკეთებელი - 2.100. კრავატები ნიკ. - 1.500. ელეკტრონის გამ. - 300. 5400.

შემოსავალი:
აკადემიიდან - 700 მ.
პენსია ორი თვის - 1800. 1700 + 400 = 2100.
ლეჟვერტე.
40 000. შეშაც ზედ. შემოსავალი. ხარჯები.
25 ლექსის...

მხატვართა კლუბი.
არსენიშვილი. გუდიაშვილი.
52 გამოფენა. 52 выставки.
300 კაცი.
თვითეული საღამო იძლევა 50.000 р.
5.000 მანეთი. წავა ახლა.
აფხაზეთის წიგნი.

შემოსავალი ამ თვის:
1.000 მან. - პენსია. 1.400 - აკადემ. ჯამაგ. 7.725 - მნათობიდან.
სულ - 9.125 + მაქვს - 7.000 = 16.125.

ერთი წლის გეგმა. ხარჯთაღრიცხვა.
50 მომხსენებელი - თვითეულს 500 მანეთი.
50 მხატვარი - 25.000. 500 მანეთი.
50 კომპოზიტორი - 500 მანეთი.
50 მომღერალი - 300.
50 მსახიობი - 300.
მოხსენებები უნდა იკითხებოდეს მხოლოდ დაწერილი.
500 - სხვა ხარჯები. მხატვრებს.
ფლური სახლში არ შაინახება.

*
ყველაფერს უნდა ხარჯთაღრიცხვა, ე. ი. „ფლური“.
ტელეფ. 1. შარიას წიგნი. 2. პომორსკის შესახებ. 3. კაფელების შესახებ. როდისღა? 4. სინათლე აქვს თუ არა ფოტოს? არა აქვს. 5. არის თუ არა აკადემიაში ფლური? არ არის (ფლურს დიდი ეკონომია სჭირდება). 6. შეიძლება თუ არა კორეკტურას გადავხედო? (გასწორებით არაფერს არ გავასწორებ, მაგრამ თავიდანვე სჯობია). 7. რომელ საათზეა ვერხოვსკის საღამო? 8. როდის გამოვა „მნათობი“? 9. 4 საათზე აკადემიაში და ზარიაში. პომორსკიმ და ვერხოვსკიმ უნდა თარგმნონ ჩემი ლექსები. საათი. არ უნდა გახმეს პალმა. არ დაასხას ცხელი წყალი. შეშა, შეშა და კიდევ შეშა! (სახელს იძლევა წიგნი). ჯერჯერობით საჭირო არაა საღამოები. ინდუსტრ. ინსტიტუტს შევატყობინებ, რომ საღამოს უფრო მოფიქრებით უნდა მოწყობა. ამიტომ ამ ინსტიტუტისთვის მე თვითონ მაქვს გეგმა: ინდუსტრიის მოტივები. ეხლა კი გადავდებთ. საერთოდ საღამოებს სხვადასხვა ადგილას თავის შესაფერი ელფერი უნდა ჰქონდეს. პიონერები ცალკე. ალპინისტების კლუბი ცალკე. სვანეთის საღამო ცალკე. ხევსურთა საღამო ცალკე. ბავშვთა საღამო ცალკე („Заря“-ს, „კომუნისტი“-ს). სახელგამის საღამო ცალკე. მცხეთის საღამო ცალკე. სომხების საღამო ცალკე. კომპოზიტორების ცალ¬კე (გუნდების შესწავლა). (ხელოვნების საქმეთა კო¬მიტეტი). რკინისგზელებთან ცალკე. მასწავლებლებთან. გეოგრაფებთან ცალკე. უნივერსიტეტებში ცალკე (იავნანა). სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტში ცალკე. დიადი საღამოები იქნება. მშენებლებთან ცალკე. ძველი ტფილისის ცალკე. ახალი ტფილისის ცალკე.
პროფკავშირები.

გალაკტიონ ტაბიძე. ბელადსა და ხალხს.
გალაკტიონი - საქართველოს სახალხო პოეტი.

*
„შავი ყორანი“.
დიდუბით.
[კაცთა] უფლების მაღალი დროშა.
ზაპი – ზუპი.

Я не подписался-бы под этим письмом, нет, ни за что!
Поэзия – конечно летопись, но не такого малого и ничтожного размаха, как летопись.

*
დღეს ჩემს არსებას ვერ მორევია -
უბრალო ფიქრი ყოფნა-არ-ყოფნის.
[ჩემს] გულში ცეცხლთ რაც მორევია -
გამოსათქმელად სიტყვა არ მყოფნის.

გალაკტიონის საღამოები.
სიმეონ მიმრქმელი.

*
შენ მშობლიურ ხალხს შესწირე თავი!

[თავისთავისთვის] [ზოგი თავისთვის ხალხსაც გასწირავს,]
[ხალხსაც შესწირავს ზოგი თავისთავს,]
ზოგს ხალხი უნდა თავისთავისთვის,
შენ კი [მშრომელ ხალხს შესწირე] ხალხისთვის გასწირე თავი.

თავისთავისთვის [არსებობს] ცოცხლობდეს ზოგი -
შენ კი ყველასთვის ცოცხლობდი [მარად!] ქვეყნად.

გიორგის ლექსები.

*
გემშვიდობება ტოლი და სწორი.
არც წარმატება, არც სიმდიდრე - პოეტის გულში არ იყო ვიდრე.

*
პოეტის გულში არ [იყო] არის მკვიდრი - პატიოსნება არსებობს ვიდრე,
არ არის მკვიდრი პოეტის გულში - არც წარმატება და არც სიმდიდრე!

[დაემხოს] ძირს საზიზღარი ძალმომრეობა, პოეტის ტახტი,
მძლეთა-მძლეობა, [არის მარტოდენ მოვალეობა.]
ხალხის სიმართლე არის [მარადი] მაღალი და ხალხისადმი მოვალეობა.

პოეტის ღმერთი და მისი მადლი, [ფასდაუდები] დაუძლეველი არის სინათლე,
პოეტის ღმერთი [თაყვანისცემის] [ამ ქვეყანაზე] დედამიწაზე
სიმართლეა და მხოლოდ სიმართლე.
        
*
გალაკტიონი - საქართველოს სახალხო პოეტი.

* * *
რაა საკითხი ყოფნა-არ-ყოფნის?
გამოსათქმელად სიტყვა არ გვყოფნის,

ის შევარდენი, ვის [სურდა] ზეცა -
გულგამგმირავი ჩვენს წინ დაეცა.
იმ სიმაღლიდან.

და გულშიც ცეცხლის რაც მორევია,
ვერრა-რა სიტყვა ვერ მორევია!

არც წარმატება, არცა სიმდიდრე
პოეტის გულში არ იყო მკვიდრი.

პოეტის ტახტი, მძლეთა-მძლეობა,
არის მარტოდენ მოვალეობა!

პოეტის ღმერთო, [თავი იმართლე] მისი სინათლე,
არის სიმართლე, დროშა სიმართლის!

შესწყდა ცხოვრება, მაგრამ არ კვდება,
შენი სახელი, შენი დიდება.

*
 [ბედნიერება სამშობლო მხარის] ვერ გაიმარჯვებს ყორანი შავი:
                            აი, რა არის თავი და თავი!
ზოგს ხალხი სჯერა თავისთავისთვის, შენ [კი] ხომ ხალხისთვის გასწირე თავი.

სამშობლო - გზაა ყოფნა-არ-ყოფნის, [უქნარ] სიცოცხლეს სიკვდილი სჯობნის,
და დღეს ჩვენ გულში რაც [ალმურია], გამოსათქმელად სიტყვა არ გვყოფნის!

[ერთ გზით ვადიდოთ შენცა და მეცა] მზეზე მღეროდა ღამეც
და დღეცა, მაგრამ უეცრად შეიძრა ზეცა.
და შევარდენი თავისუფლების [გულგანგმირული] ფრთამოწყვეტილი ჩვენს წინ დაეცა.

ეხლა ჩვენს გულში რაც მორევია, ვერარა სიტყვა ვერ მორევია.
[სამშობლო ცასა ფერად-ფერადი] მშობლიურ შენის ჩანგისა შინა
                            სხივთა სიუხვე შემორევია.

უკვდავი არის შენი ძახილი, ერის გულისთქმის გამომსახველი,
[გემშვიდობებით ტოლი და სწორი, ჩვენში მკვიდრია შენი სახელი]
მშვიდობით, ძმაო! ჩვენს გულში მარად სანთლად ინათებს შენი სახელი.

რაც იყო და არ იყო
ცხოვრობდა ერთ დიდ ქალაქში უცნობ ქალზე შეყვარებული მეოცნებე ვაჟი; იგი [სიყვარულს ისე დაებრმავებია] სიყვარულით დაბრმავებული ვერც კი ამჩნევდა, რომ ქვეყანაზე ომი იყო და რევოლიუცია, რომელიც შერყეულ ქვეყნიერებას სასწაულებს უმზადებდა.
მთელ ქალაქში ისე უმანკოდ არავინ იღიმებოდა, როგორც ეს შეყვარებული ვაჟი.
ერთ დღეს ქალაქის მცხოვრებლებმა შენიშნეს, რომ ვაჟი ჩვეულებისამებრ ქუჩაში არ გამოჩნდა. არ გამოჩნდა იგი მეორე, მესამე დღესაც.
იმ მესამე დღეს კი ომის ხაზი მიუახლოვდა ქალაქს, აჰქუხდენ საომარი იარაღები და მალე მტრის ჯარი ქალაქში შევიდა.
მეოცნებე ბავში კი ამ დროს მიეშურებოდა [იმ] სატრფოს ბინისაკენ, თუმცა მას არც იცნობდა და არც სახელი იცოდა მისი - თინას კი უწოდებდა გულში. იგი სატრფოს ნაცნობ სახლთან დადგა. მერე საყვარელი ფანჯრები შეათვალიერა, ერთ მათგანზე შეაჩერა თვალები.
- ძილი ნებისა. - ალერსით წარმოსთქვა და ფეხაკრეფით უკან დაბრუნდა.
მე¬ორე დღეს რომ ქუჩაში დილაადრიან გამოვიდა, სატრფოს სახლისაკენ გასწია, გზაზე სამ¬გლოვიარო პროცესიას შეეფეთა. „მაშ, ყოფილა ომი და თინაც მოუკლავთ“, - გაიფიქრა მან და დაემხო კუბოზე. ძლივს მოაშორეს: აუხსნეს მისი შეცდომა: [მაშინვე მას ღიმილი ჩ.] [სახეს ჩამოშორდა ღიმილი, ის უმანკო ღიმილი, და სახეს ისეთი გამომეტყველება მიეცა, რომ ყველა მყისვე შიშისგან გაეცალა.] რომ ეს ქალი არავის მიუკლავს, ავად იყოო და გარდაიცვალაო.
მაშინ უცებ ჩამოეხსნა ღიმილი ვაჟს. ხოლო ღიმილის ქვეშ ისეთი გამომეტყველება დაუნახეს, რომ მყისვე შიშისგან გაეცალნენ.
ამის შემდეგ ვაჟი მოშორდა იქაურობას, შენიშნეს, რომ მიმავალს გაოცებით გზას უთმობდნენ.
ცოტა ხანი და მახლობელ ქუჩაში ხმაურობა ატყდა...
[მხოლოდ იმავე საღამოს] ქალაქში [გამოჩნდა ვიღაც] დაინახეს უცნობი, შეუწყნარებელი შესახედაობით ხალხის უკანასკნელი სასოების შემლახველი. ამ უცნობს სახეზე გაშიშვლებული საშინელება [გამოხატვოდა] იხა¬ტებოდა, რომელიც აშკარად ამჟღავნებდა ცხოვრებისადმი ისეთ შიშს, რომელსაც უთუოდ დაფარულად განიცდიდა.
ხალხმა ეს ვერ მოითმინა, შეიპყრო უცნობი, გაიყვანა ქალაქ გარედ და იქ ჩაჰქოლა.
მოხდენილმა კვლევა-ძიებამ გამოარკვია ჩაქოლილის ვინაობა: [ის] იგი მეოცნებე ბავში აღმოჩნდა, რომელიც ქუჩაში მარტო დადიოდა და ყოველთვის უმანკო ბავშის ღიმილით იღიმებოდა.

*
ისიც მთელმა საქართველომ იცოდა.
მოწამე ხარ.
ცოტა. რაც კი.
პირველ ჩემგან - იწოდა.
ლექსი მთელმა საქართველომ იცოდა.
სამერმისოთა. უთბილისოდა. სახალისოდა. სამაისოთა. საგაისოთა. სადაისოთა. შეჰფიცოდა. უიმისოდა. საგიზგიზოდა. გადაიზოდა. ისი და იზოდა. მარადისოთა. საგულისოთა. სასხვისოდა. სავარგისოდა. ის ოდა. საყირმიზოთა. საფაქიზოდა. სანარგიზოთა. სამისოდა.
იცოდა. ხელი გამომიწოდა. სახალხო პოეტი მიწოდა. ჩემის ცეცხლით იწოდა. არშემიცოდა. საქმე - წრფელ-უბიწოთა. ადრე არ დამიწოდა. პირუმტკიცოდა. გამოიცოდა.

*
ანდუყაფარ სანადიროდ
საქართველო შეჰყარა,
შველიც მოჰკლა, ირემიცა
კურდღელ...

*
[ჩემგან თქმული] მგოსნის ერთი ლექსი მთელმა
                  საქართველომ იცოდა.
[იგრძნო ის და სიხარულის
                  ხელი გამომიწოდა.]
იგრძნო - მისი მგოსნის გული -
                  თუ რა ცეცხლით იწოდა.

*
არ გასკდეს საშიშარია.
აკადემია.

ისტორიის ახალი გვერდი
შენ ისტორიას სწერდი ძვირფას ქართულ ანბანით,
შობილის ცეცხლში, განწმენდილით ჟანგთა განბანით.
ანბანით მკვეთრით, სახიერით, კეთილშობილით -
და ოცდა ექვსი საუკუნის წინად [შექმნილით] ნაშობით.

ჩვენ ის ანბანი საიმედოთ ბნელს გვინათებდა...

*
სტრიქონები „სამი პალმისთვის“ მისამატებელი:

აღელვებულ მოედნები,
კაფეს გააქვს ბარბაცი.

სიტყვა „ბირჟა“ ისმის ხშირად
და ძახილი „დოლლარი“.

ბრწყინავს კაფე - ასე ძვირად
აწეული ოლარი.

სიმინდის და ბამბის ფასის
საოცარი დაცემა -

[ვერ შესცვალა სიმამაცის]
ვით შესცვალა ოინბაზის
ყალბმა სიმამაცემა?

ბირჟის ასე გაციების

გაკოტრება რომელიმე.

ახალი მწერლების ანტოლოგია. 1948.
38 L. ლასი.

წიგნის გვერდი 381
[წიგნი ისეთი გამოვიდა, ვითარცა ღმერთი]
მშვენიერ ყდაში, კარგ ქაღალდზე, სუფთად წყობილი,
წიგნი [ასეთი] ლამაზი გამოვიდა... ვარ კმაყოფილი.
სამას ოთხმოცდა ერთ გვერდიან წიგნს არ აქვს ფასი,
თუმც სამას ოთხმოცს მიაწერა ფრანგული L - ასი.

პოეტს
გერქვას უნიჭო, რომელსაც ხელით
[გერქვას] სამართლიანად ჩანგი ერთმევა -
მხოლოდ მლიქვნელი ნუ დაგერქმევა.

*
დამთავრებულია:
1. სათვალები შუბლზე, ანუ მიმავალი და მომავალი თაობა - 33.17.
2. ირაკლი მეფე ცხენზე (ცხენის ჭიხვინი) - 23.
3. „ამწვანებული კომბალი“ - 35.
4. აღავსე, მზეო, ეს შემოდგომა - 51-60.
5. 1908 წ. - 61.
6. გ. ქუჩიშვილზე - 88.
7. „ბირჟა“ და „დოლლარი“ - 96.
8. წიგნის გვერდი 381 - 97.

1946