დღიური-660-5 - 1935 წელი
მსოფლიო ლიტერატურის
კოლექტიური ხმა
ამ დღეებში დაამთავრა თავისი მუშაობა კულტურის დაცვის მიზნით მოწვეულმა საერთაშორისო მწერალთა კონგრესმა. ეს კონგრესი წარმოადგენს მსოფლიო მნიშვნელობის უდიდეს საზოგადოებრივ მოვლენას. კონგრესმა გვიჩვენა არა მარტო კაპიტალისტურ ქვეყნების ინტელიგენციაში არსებული ღრმა დიფერენციაცია, არამედ გაამაგრა [შენარჩუნების მიზნით] ამ ქვეყნების დიდი უმრავლესობის ინტელეკტუალური, ანტიფაშისტური და ანტიმილიტარისტული ძალების კონსოლიდაცია.
იმპერიალისტურმაომმადაოკტომბრისსოციალისტურმარევოლიუციამჩამოაშორაბურჟუაზიულინტელიგენციასპირველიბუნტარებიდაპროტესტანტები, რომლებიც [ადგენ] აღსდგენკაპიტალიზმისწინააღმდეგ. [ისინმა] მათშეიგნეს, რომკაპიტალიზმსკაცობრიობისათვისმოაქვსმხოლოდკულტურის [დამპლობა] გახრწნა, გონებრივიდაჩლუნგებადასულიერისიცალიერე.
ომისშემდეგიწლების„პროსპერიტმა“ თითქოდააიმედოვნაზოგიერთიდიდითანამედროვე [მწერლები] მწერალთაგანი. ჯერარგამომშვიდობებოდნენესმწერლებიაბსტრაქციულჰუმანიზმს, - დაიმედსამყარებდენ: [თითქო] თუ „ევროპისშეერთებულშტატების“ პროეკტზე, [ანუ] თუ რაიმეგეგმიანობისშეტანაზეკაპიტალისტურანარქიაში, [ანუამყარებდენიმედს] თუ, დაბოლოსმშვენიერსიტყვებისძალასადამოქმედებაზე.
მაგრამმალემოედოკაპიტალისტურქვეყნებსეკონომიურიკრიზისი, რამაცდაუმტკიცა [მათ] პატიოსანდასოციალურადგამჭვრეტმხატვრულისიტყვისადააზროვნებისმუშაკებს, რომკაპიტალისტურისისტემისურთიერთდამოკიდებულებისკრიზისთანერთად, დადგაუკანასკნელიხანაბურჟუაზიულიკულტურისდამღუპველიკრიზისისა.
[იმ ქვეყნებში, სადაც ფაშიზმი იყენებს უტიფარ დემაგოგიას და სოციალდემოკრატიას თავის გზის გასაკაფავად].
იმ ქვეყნებში, სადაც უტიფარ დემაგოგიის საშუალებით და სოციალდემოკრატიის დახმარებით ფაშიზმმა [ჩაიგდო] ძალაუფლება ხელში ჩაიგდო, ასეთ ქვეყნებში აშკარა ტერორის ქვეშ იმყოფება მუშაკთა კლასი და აშკარათ ხდება მზადება ახალ იმპერიალისტურ ომისათვის [და დამუქრება], რაც [ემუქრება] დახრჩობით და განადგურებით ემუქრება საუკუნოებით შექმნილ კაცობრიობის კულტურას.
ბუნებრივია, რომ ასეთ პირობებში შეიქმნა აუცილებლობა საერთაშორისო ყრილობაზე შეკრებილიყვნენ [ყველა მწერლები] ანტიფაშისტურად განწყობილი მწერლები, რომ [აეწიათ] აღემაღლებიათ ხმა კულტურის დასაცავად. უნდა ითქვას, რომ როგორც კონგრესის მოწვევის ინიციატორთა შორის, აგრეთვე დამსწრეთა შორისაც აღმოჩნდენ მსოფლიოს საუკეთესო მწერლები „ადამიანის სულის ინჟენერები!“ საკმარისია, რომ მოვიყვანოთ ისეთი სახელები როგორიცაა: ანდრე ჟიდი, ანრი ბარბიუსი, რომენ როლანი, ანდრე მალრო (საფრანგეთი), ჰენრიხ მან, ტომას მანნ, ლიონ ფეიხტვანგერი (გერმანია), უოლლო ფრენკ (ამერიკის შეერთებული შტატები), ფორსტერ და გეკსლი (ინგლისი), ანდერსენ ნეკსე და კარინ მიხაელის (სკანდინავია), ვალლე ინკლან (ესპანეთი) და სხვა, რომ დავინახოთ, რომ მთელი მსოფლიოს ისტორიულ მანძილზე ეს კონგრესი არის პირველი ყრილობა თავის ეპოქის [მოაზროვნეთა] კანონმდებელთა მოაზროვნების.
როგორ [მოექცა ეს საუკეთესო წარმომადგენლები] მოეპყრენ თანამედროვე ლიტერატურის ეს საუკეთესო წარმომადგენლები თავის "ხელობის" გაცხოველებულ პრობლემებს, [რაც] როგორც ასახავს და ცვლის ადამიანთა ურთიერთ დამოკიდებულებას და ადამიანურ ჭეშმარიტებას (სიმართლეს)? ეს არ იყო ყრილობა მარქსისტების, ეს არ იყო ყრილობა კომუნისტების, გიმეორებთ, ეს იყო ყრილობა მათი, ვინც აფასებს კულტურას, ვინც [ხედავს] ფაშიზმის [აღვირაშვებულებაში] აღვირახსნილობაში ხედავს კულტურისადმი [დამუქრებას] მუქარას, კულტურის დაღუპვას და უნდა მისი დაღუპვისაგან გადარჩენა.
თავის თავად ცხადია, რომ თანამედროვე მწერლებს - გუმანისტებს [არ შეიძლება] ამჟამად მოეთხოვებათ იდეალების მთლიანი მკაფიობა და [გამოკვეთილება] ჩამოკვეთა <სიმბ...> <მ...ანი> აბრების და ფორმულირებათა სიმწყობრე და ეს სრულიადაც არ შეადგენდა [და] ყრილობის ამოცანას. მთავარი იყო [დასახვა] მოხაზვა ერთი მთლიანი, [აზრის] შეხედულების ერთგვარი ერთსულოვნების, მთავარი იყო, დაგვესახა მიზნები და მიგვეთითებინა კულტურის[ათვის] დასაცავი საბრძოლ[ველი]ო გზებისკენ.
და აი, ხუთი წლის მანძილზე, თავისუფალ დისკუსიებში, აუარებელ ხალხის წინაშე, კულტურის ამ ოსტატებმა [გამოაცხადეს, რომ ერთად ერთი მემკვიდრეთ] აღიარეს, რომ ყველაზე საუკეთესოს და ძვირფასის, რაც არის მსოფლიო ლიტერატურაში არის თანამედროვე რევოლიუციონური კლასი და რომ ლიტერატურაც უნდა ვითარდებოდეს სოციალისტურ რეალიზმის და გუმანიზმის ხაზით.
[იმ საკითხში, თუ რა მოვალეობას უნდა ასრულებდეს მწერალი საზოგადოებაში] საზოგადოებაში მწერლის როლის შესახებ სრულიად კატეგორიულად იყო ნათქვამი, რომ ლიტერატურის ამოცანა [არ შეადგენს] არა "გართობასა" [და] სინამდვილის დილეტანტურ ფოტოგრაფიულობაშია, [სურათების მოცემა ცხოვრების] არამედ [წინსვლაში] მასში, რომ წაიყვანო წინ! [შესცვალო] ადამიანთა შორის არსებული მდგომარეობის, არსებული ურთიერთდამოკიდებულების შეცვლებით.
ბევრისთვის მოულოდნელი იყო, რომ კონგრესმა ანდრე ჟიდის და სხვ. [სახით სიტყვით] ენით გაანიავა ის ფარისევლური სიცრუე, [რომ] თითქო კაპიტალიზმი აძლევდეს პიროვნებას განუსაზღვრელ ინიციატივას, ცხოვრების მშენებლობაში. იყო ნათქვამი და [დამტკიცებული] ნაჩვენები, რომ [პიროვნების] ინდივიდუმის ყოველმხრივი და განუსაზღვრელი განვითარება შეიძლება მხოლოდ კოლეკტივთან დაკავშირებით და მასთან ერთად [კოლექტივთან]. ამასში გამოიხატა, [სწორეთ] ასე ვთქვათ, კომუნიზმის გუმანიტარული დასაბუთება [კომუნიზმის] მოცემული ჩვენი დროის ერთი უდიდესი მწერლისა და მოაზროვნის [ჩვენი დროისა] - ანდრე ჟიდის მიერ.
თუმცა კონგრესის მუშაობა გაგრძელდა მხოლოდ ხუთი დღე, მაგრამ მან მთელი თავისი შინაარსით და [კამათებით] დებატებით იქონია დიდი გავლენა, როგორც კონგრესზე მონაწილეთაგანზე, აგრეთვე მის მუშაობაზე თვალყურის მდევნელთა აუარებელ აუდიტორიაზე და პრესაზე. ყრილობის უკანასკნელ დღეს [დღისათვის] კონგრესის დელეგატები [იყვენ] აღმოჩნდენ მჭიდროთ შეკავშირებულ კოლეკტივად კულტურისათვის ფაშიზმთან საბრძოლველად [კულტურის დასაცავად].
დღის წესრიგის გაუთვალისწინებლად წამოიჭრა კონგრესის ტრიბუნაზე საკითხი საბჭოთა კავშირის შესახებ. არ ყოფილა არც ერთი ორატორი, რომელიც არ შეხებოდა საბჭოთა კავშირის გამოცდილებას, პრაქტიკას და კულტურულ მიღწევებს საბჭოთა [კავშირისას] კავშირის მაგალითი - დადებითი მაგალითია, ნიმუშია, გზის მაჩვენებელი (маяк) კანდელი, რისკენაც უნდა მიილტოდეს მსოფლიო ცივილიზაცია. ამას ამბობდა ის მწერლებიც, რომლებმაც ინახულეს ჩვენი [კავშირი] ქვეყანა და ისინიც [ის მწერლებიც] რომლებიც არას დროის [არ უნახავთ] არ ყოფილან (ა. ჟიდი, [გეზინო] შამსონ და სხვ.). როგორც თქვა ერთმა ორატორმა - კონგრესზე მოხდა საბჭოთა კავშირის დე-იურე კულტურის დარგში საბოლოო აღიარება.
ვინც წინააღმდეგია საბჭოთა კავშირის, ის მიდის კაცობრიობის კულტურის წინააღმდეგ, - ეს იყო ნათქვამი მსოფლიო ინტელიგენციის საუკეთესო წარმომადგენელთა მიერ ყველას გასაგონათ, მთელი ქვეყნის წინაშე. და ეს არის [ერთი] კონგრესის [იდეური ჯამებიდან] ერთერთი იდეური შეჯამებათაგანი.
საინტერესო იყო გალაშქრება ორი ტროცკისტულათ მოაზროვნე ლიტერატორის წინააღმდეგ არა მარტო საბჭოთა დელეგატების, არამედ საუკეთესო ევროპის მწერლებისაც, როგორიც არის ჟიდი, ანა ზეგერს და ნიზანი. ხალხის მქუხარე ტაშისცემაში ჟიდმა უპასუხა ტროცკისტებს: „დეე, საბჭოთა კავშირმა იცოდეს, რომ ჩვენი მისდამი ნდობა ურყევია და რომ ეს ნდობა არის საუკეთესო გამოთქმა ჩვენი სიყვარულისა მისდამი“. ოვაცია, რომელიც გაუმართა კონგრესმა ჟიდს იყო საუკეთესო მაჩვენებელი კონგრესის პოზიციისა.
იქნებოდა სრულიად არასწორი, ვიფიქროთ, რომ საერთაშორისო მწერალთა კონგრესის შემდეგ დარჩებოდა მხოლოდ სტენოგრამები და [მყვირალა] დიდი რეზოლიუციები. კონგრესის მიერ მიღებული რეზოლიუცია თავის ფორმით არის скромная, თბილი, და შინაარსით კი [დიდი] ფრიად საჭირო და ძლიერი საბუთი.
მისი რვა მუხლიდან მთავარი ამბობს:
„ბიურო შემდგარი სხვა და სხვა ფილოსოფიურ, ლიტერატურული და პოლიტიკური მიმართულების მწერლობიდან იბრძოლებს კულტურის დარგში ომისა და ფაშიზმის წინააღმდეგ - საერთოდ ყოველგვარ საშიშროების წინააღმდეგ მიმართულს ცივილიზაციის წინააღმდეგ“.
ამ მოკლე განცხადებაშია - დემონსტრაცია ერთობის, რითაც შემჭიდროებულია უმრავლესობა საუკეთესო შემომქმედის მხატვრული სიტყვის სხვა და სხვა მსოფლმხედველობის და მიმართულების.
მსოფლიო პრესა კიდევ და კიდევ უბრუნდება კონგრესს, რისი ჩუმად ჩატარება მოინდომა მან პირველად. ფართო ფენები მთელი ქვეყნის მოაზროვნე ხალხისა, გაღვიძებული მსოფლიო ლიტერატურის კოლეკტიური ხმით, ყურს უგდებენ და უკვირდებიან სიტყვებს, რომლებიც გაისმა ურთიერთ სასახლის ტრიბუნიდან.
განსაკუთრებით ბრწყინვალე, აქტიური, ორგანიზატორული და მოქმედი роль კონგრესის განხორციელებაში ითამაშა საფრანგეთის მწერლებმა, რომლებიც არიან მოწინავენი ომის და ფაშიზმის წინააღმდეგ მოძრაობაში. ამ შესანიშნავი ხალხის მეოხებით საბჭოთა დელეგაციას ქონდა პარიზში კარგი და საყურადღებო მიღება.
კონგრესმა შექმნა ახალი ორგანიზაცია - „საერთაშორისო ასოციაცია მწერლების კულტურის დასაცავად“. ამ ორგანიზაციას ყავს თავის პრეზიდიუმში და ბიუროში ყველაზე დიდი და ავტორიტეტით აღჭურვილი [ყველა ქვეყნის] მწერლები ყველა ქვეყნისა, და ასეთი ორგანიზაცია, როგორც თავის პარიზის ცენტრიდან აგრეთვე თავის ნაციონალურ სექციების საშუალებით გაშლის დიდ პრაქტიკულ მუშაობას ფაშიზმისა და ომის წინააღმდეგ [ადგილის] მდგომარეობისდა მიუხედავად ცალკ-ცალკე ქვეყნებში.
კონსოლიდაციის პირველი ეტაპი მსოფლიოს საუკეთესო და მოწინავე მწერლების კულტურის დაცვის ფრონტზე გავიარეთ.
[კონგრესმა სავსებით შეასრულა მის წინაშე დასმული ამოცანა. ინტელიგენციის ახალი და დიდი [ჯარი] რაზმი ყველა ქვეყნის მშრომელებს უწვდის [მეგობრულად] ხელს მეგობრობისა და დახმარების რევოლიუციონურ ბრძოლაში.]
კონგრესმა სავსებით შეასრულა მის წინაშე დასმული ამოცანა. ინტელიგენციის ახალი და დიდი რაზმი [რევოლიუციონურ ბრძოლებში მეგობრობისა და] დახმარების ხელს უწვდის თავიანთ რევოლიუციონურ ბრძოლებში, ყველა ქვეყნის მშრომელებს. ეს ახალი კავშირი უნდა იქნეს და იქნება კიდეც [მტკიცე] შეურყეველი.
საბჭოთა დელეგაცია:
Алазан, И. Бабель, Всев. Иванов, Анна Караваева, В. Киршон, Якуб Колас, М. Кольцов, Корнейчук, Лахути, И. Луппол, И. Микитенко, Ф. Панферов, П. Панч, Б. Пастернак, Г. Табидзе, Н. Тихонов, А. Толстой, П. Тычина, А. Щербаков, И. Эренбург.