შუალედი - დან - მდე
 
 


დღიური-418 - 1930-იანი წლები


რაფიელ ჟღენტი.
В день что-то...

ხევსურული ხალხური პოეზიიდან
1. დუჟეთ იყრების ლაშქარი,
არ ერგებიან გზანიო.

სასმელად არ ეყოფიან
ბაზალეთურნი წყალნიო.

სადგომლად არ ეყოფიან
თრიალეთურნი მთანიო.

2. მოვიდა ნაკარვებს ცხენოსანი
ბაცეს სუმბატას მიუდგეს:
„სუმბატავ, შინა ხარიო?“

3. ჯერე ფარ გამაიყოლა,
მერე შიშველი ხმალიო.

4. „მიშველეთ, ჩემნო მამულნო“!
 
5. კვათეს ჩაყარეს ისარი,
დილა რომ ცამა ნამიო.
კიბეს ჩაწურეს ლაშკარი,
რო საკალმახე წყალიო.
ვინ იჯდა ღორღოლოვანსა?
გაგიწყრ კარატის ჯვარიო,
დაგუბებულსა ლაშქარსა
შენ გაასწავლე გზანიო.

6. დამაკლდა სათვალავშიგა
სამოცი ხმალოსანიო -

7. გუბელას დაჯდა ზურაბი,
ატირდა ეგრ რო ქალიო.

8. რბოლით დაკრიფნა ზურაბმა (არა სრბოლით)
გრძელნი არაგვის გზანიო.

9. ბევრა დაბრუნდა უკუღმა
ლიჩინის ქალის ქმარიო.
ბევრამაც ტყეში ჩაიღო
ქუჩუბიანი ფარიო.
ბევრმაც კი სისხლით დაფერა
ვადა ცვრიანი ხმალიო.

10. კაცი მოსტყუვდი, აბაო... (Увы?).

11. ახლის ჰკიდავის ქუდ-ნისლა.
საძასებელა ტიალი.

12. ჩაგიღეს აკუშოს ძირა,
ლოგინნ ჩაგიდგნეს წყლიანნი (სამარე?).

13. ქავის კარ ნასხდომთ ახალთა
მუხლებს ქარ შაუჯდებისა (შიშით?).
 
14. კალოთ გორ ჩამომდინართა
ისართ დასცვითნეს ყიანი.

15. აკუშოს თავნი კლდიანნი.

16. ზურაბ ჩატირის, როგორც რომ ქალი თმიანი.

17. ხმალნი მოწკებდეს ფხიანნი.

18. სათავეს უსხნენ უფროსნი (ჯარში).

19. უხიდოთ არ გაივალის
იმ სისხლის ალაზანზედა.

20. - წყნარად ვიდინოთ, სომეხავ,
თორე გზა ჩაგვიგძებისა.

21. მანდ... მანდა... მავლენ ფშავ-ხევსურები
ზურაბის მაშავდებისა.

22. ელიზბარ ფოცხვერაშვილი -
„ხმალ, გაჭერ!“ - ეუბნებისა.

23. ფხიტუთ მოვიდეს წერონი
მაშვრალნი შორის გზისანი.
როშკის გორ ზურაბ ჩამოჯდა...

24. მესხნი ჩვენაც გვყონ წყლისანი.

25. მაგიკლენ პირიქითითა...

26. ცოდვან მაკიდნა ხმლისანი.

27. აგერ ბეგენ-გორს გახედე.
ფუტკარს გავს. გამოუტია.

28. ხმალით სცა ზურაბის ჯარსა,
სისხლმა სიმურში უწია.

29. ერისთავ შაჰყრის ლაშკართა,
ტყეს ფათვლად გადასწვდებისა.

30. წელზე ხმალი ჰრტყავ ფოლადი.

31. ყორნის გრილოებს… ჰყვებისა.

32. სისხლის გუბ-გუბი დგებისა.

33. გადმოდის... თავუჩინარი ჯარი.

34. ელია წმინდას დაქუჩდა.

35. ჯერე ჩვენ ვაჭმევთ სადილსა.
მემრ მოკლედ ხევსურთ ყმანიო.
მოგვივლენ ჯერე ღულითა
ჭრელაის შვილნი ამანი.

36. ხვალებმ მიიღო ჩქამიო.

37. გორ-შეღმ წამაე...
ზენ-უბნით ჩამოემართენ...

38. კაცი წამოვა სანესა,
წვერს გამაივლის კლდიანსა.

39. ნუ [მოხვალ] მახოლ, არ მოგცემ ზავსაო.
შვილდსა დავზინებ ახალგორ,
ხიდისყურ ვაქნევ ჩქამსაო.

40. ქავთარაულსა ვაჟებსა
დაცდილი ერტყა ხმალიო.

41. ხიზნის პატრონი.

42. ზურაბმ ხოყანა აიკრა,
ბევრს ვაჟს უტირა დედაო,
ბევრს ქალს გაუხსნა ფარაგი,
უკბინა ძუძუზედაო.
მეჩქარე დააგვიანა.
კაცს მისწევს ზედიზედაო.

43. ხევსურნ არაგვზე ჩადიან,
ყორან ჩახყეფდა ზედაო.

44. [ალექსო] ალუდი ალექსაური,
ზურაბ, რა ხერხად მოგექცა.

45. ამაგ სიმღერით მოთქვამო...
ამაგის მოზინიბული ზურაბ...

46. ზურაბო, ერისთვის შვილო,
სისხლისიმც დაგლევს წყალია.

47. რად არ გაუშვენ ველადა?
ამაშინ გამოჩნდებოდა.

48. ქმოსტში წვიმს. აქაც მოგვივა.

49. სახელის მოყვარული ას...
შინ საით აღარ მოგვივა.

50. ტიტულის კიდურ გახვრიტეს
მითხოელთ ქალებმ ცქერითა:
„როს გამოჩნდება, ნეტარა,
ბაბურაული ფრენითა?
ხირჩლავ, ნუმც გამასჩენილხარ
თავის ლურჯაის ცხენითა“.

51. აბდულა.
აბდულის ყარაულები
ქალაქის ხიდზე მდგარაო.
მანდით აყრილა აბდული,
დიღომჩი გადმომდგარაო.
ერეკლეს კაცსა ულალავს:
„ერეკლევ, ჩემო ნალაო,
გამამილალე სურსათი,
ჩემი ქალაქის ღალაო!“
ეგ რომ ერეკლემ გაიგო,
სიცილით გამაძღარაო:
„რა ქნა მა წითელ მელამა,
ტყავ კარზე მამიტანაო“.
გონსა მოვიდა მთიული,
ეგრ რო ი ღორის ფარაო,
ვაჟები თიანელები
ჩაიჭრეს კარავთანაო.
ჩაჭრეს, ჩაკაფეს კარავი,
ჩაყარეს ფარი-ფარაო.
ეუბნებოდეს ოსები:
„კარგი, მთიულო, კმარაო“.
გამოქცეული აბდული
სამშვილდეს ჩამამდგარაო.
წამაეგება დიაცი: -
„ბიჭო, რამ აგაჩქარაო?“
- „სუ დამიღუპა ჯარები,
მანდ რომ ერეკლე მდგარაო“.

52. თრუსოს ჩავიდეს ხევსურნი,
ჭეხა ჩაიღეს ცისაო.

53. შავარდენია მხრიანი (ატაბიონი).

54. დროშამ მაიღო ძგრიალი.

55. იჭერენ გამოსახედსა.
ლეკ რომენს მოოს მთასაო.

56. ხუთშაბათს თენებაზედა.

57. ირაკლის მოწოდებაზე
აჩქარდა ფშავლის შვილები,
ერთმანეთს არ უცდისაო,
არაგვზე ჩამოდიოდა,
გუნდია შევარდნისაო,
ეეგრე ჩამაამტვრიეს
ზვავმა რომ წვერი ტყისაო.
ქალაქ შევიდეს ხევსურნი...

58. არიქათ, ჩემო ხევსურნო,
თორ ქალაქ წამერთმისაო.

59. შიგადი გული რკინისა,
გარედი სალის კლდისაო.

60. გაგვიორგულდა ბატონი,
ჩვენზე აიღო ხელია.
ჩაფარმ რო ცხენი შაჰკაზმა,
ავჟანტა მისცა გრძელია.

61. დაფას და ზურნას დაჰკარი,
ლხინი გამართე გრძელია.
შეიბრალიდი არაგვი,
შეუძლებელი - თემია.

62. გაიგეს ლეკის შვილებმა:
მოდი, გავუშვათ თარეში.

63. აცათ, თქვე ლეკის შვილებო,
ხო გახსონს...

64. მოსთხარას ორივ თვალები,
მოხერხას ენის წვერია.

65. სალეკო შემაამტვრია,
ზვავმა რომ წვერი ტყისაო.

66. გადაჯდა თავის ფეხ-თეთრსა:
ახლა გაზომენ გზანია...

*
75 კაცი. 1.000 ოროველაზე.
ყველაზე ახალგაზრდა <...> წინად მოთავსებული იყო ათობით <... ...>.

Улица Церетели - Махвиладзе.
სამტრესტის მაღაზია №4 - ლადო ნაცვლიშვილი. წყალტუბო.

*
იქ მე ასე გეტყვი ზღაპარს
საოცნებოს, საკვირალსა,
გეტყვი, კარგო, ჩემი სული
შენს სულს როგორ დაემსგავსა.

* * *
I. ყორანს მეტისმეტად განვითარებული აქვს ყნოსვის გრძნობა.
II. განსაკუთრებით ლეშის სუნს იგრძნობს ძალიან შორიდან,
III. და მიეშურება პირდაპირი გზით, საიდანაც სუნი მოდის.
IV. ხდება: [როდეს.] ადამიანი სიკვდილის პირსაა, ცოცხალია, მაგრამ სხეულს ისეთი სუნი აქვს ლეშისა.
V. მაშინ ყორანი მოდის და დასტრიალებს ცოცხალ ადამიანს თავზე...
IX. ეს დიდი ტრაგედიაა.
„დღე დაიწურვის და საცაა დამიღამდება,
გაჰქრება ყორნის [ფრთის მოქნევით] ჩემი სანთელი“.
X. ყორანი - ედგარ პოსი.
VII. შავი ყორანი გამითხრის საფლავს
მდელოთა შორის ტიალის მინდვრის.
ნ. ბ.

VI. უკან მომჩხავის თვალბედითი შავი ყორანი.
ნ. ბ.
ყორანი ელექტრონი.
VIII. „შავს კლდესა შავი ყორანი
ჩავა და ჩაექანება -
ჩავა და ლეშით გაძღება,
ამოსვლა დაეზარება“.
ხალხური

*
[მაგრამ სანამ ცოცხალი ვარ,
სადაც უნდა ვიყო -
არის მხარე, სადაც გული ...]
     
მზე გავცვალო? მაგრამ ვისში?
        არა, არა, არა!
წყალტუბოდან ქუთაისში
        მიმავალო ქარო.

*
წყალტუბოდან ქუთაისში
მიმავალო ქარო,
თუ მაისის [ქუთაისმა] [მწვანე] ფერად ნისლში
გკითხონ, ვინა ხარო -

უპასუხე, რომ სუნთქვა ხარ...
არ უთხრა კი - ვისი -
ისეც იგრძნობს ქუთაისი,
ჩემი ქუთაისი.

არ მინახავს მისი არე,
გადის ოცი წელი.
ბევრი გზები მოვიარე,
კიდევ სხვა გზებს ველი.

*
წყალტუბო. მე-2 სანატორ. ექ. ფატი თავამაიშვილი.
Католический туп. №3, кв. Мегвинетухуцеси.
სტახანოველთა თათბირი. გამომუშავების.
Цалка. Акакий Анастасьевич Танасов.
3-10-30 - დემეტრაძე დავითი (გრიბოედოვის ქ.).
ჟღენტი ბ. - 3-04-88. ტატარიშვილი აკაკი - 3-27-74.
Закгиз. 3-33-26 - Каб. упр. канцелярии. 3-55-25 - Дворец Писат. Сахелгами (Кирова 7).
3-70-22 - Кабинет предст. 1 доб. каб. секретаря. 2 доб. ап. канцеляр.; 3-40-83 - отд. торг. доб. каб. заведыв.; 3-53-80 - Производственный сектор; 3-91-41 - Типорг. газ. (пр.); 3-58-75 - Маг. №1. Руст. 22.; 3-51-53 - Окуджава М. Ст.;
3-47-74 - მგებრიშვილი გიორგი.