დღიური-457 - უთარიღო
1. ის იდგა. საიდგან. აიდგა. გაიდგა.
2. ვიწევი. ვიწევი (ზევით). განამტკიცევი.
3. კითხულობდა. კითხულობდა. დიდგულობდა.
4. მე კი რა? მეკირა! გაეღირა. მე ქირა.
5. მერე მე რა? ეფემერა. მემღერა. შემოეფერა.
6. მოფერება. შემობერება. მიმოფერება.
7. ვეუბნები. გარეუბნები. ეფუფნები.
8. და თუ. კაკადუ. დუ, დუ, დუ!
9. მაინც და მაინც. კაინიც. რაიც.
10. გაემართა შორს (მე, შენ, ის). გაემართა (თეატრი). გაემართა (გაესწორება). რა ემართა?
11. თორემ მოგხვდება. შემოგხვდება. მოხდება. ამოხდება.
12. ის კი არა. ვერ იარა. მოიარა. შარა.
13. აი, ნახავ. გადინახავ. და დადაღავ.
14. ნახევი (ქაღ.). ნახევი (ნახე). ნაკარნახევი.
15. საქმეც ეგ არის. დაუდეგარის. ზეკარის. ბეგარის.
16. შუქფარი. ნუგბარი. განაუქმარი.
17. შეწევა (შიგნით). ეწევა (თამბ.). მოეწევა!
18. მაისი. ჭერამ-ყაისი. არარაისი.
19. გარგარი. ტან-ყარყარი. ხარხარი.
20. საღამო. შეუსაბამო. ლაგამო.
21. უაზ-მდე მიყვანა. სახლში მიყვანა. აქედან გამოიყვანა.
22. მოაზრო. მოაზრო (ბაღი. რთველს). შემოაძრო.
23. მოსწი ნავის. მოწინავის. მონანინავეს.
24. დაპირება (საქმეს დავპირდი). დაპირება (დავაპირე). ეპირდაპირება.
25. გდება. დაიმედება. ემეტება. მომეტება.
26. გაცემული (თანხა). გაცემული (ადამიანი). ზნეობრ. დაცემული.
27. მიცემს (გული). მიცემს (მას). გულს დაიცემს.
28. მიჰყო ხელი. ხელი. ცხელი.
29. ეგების. ეგების. ფეხქვეშ ეგება. ვინ მიეგება?
30. იქნები. გაიგნები. შეიქნები.
31. ცისკარი. ნადისკარი. მთის ქარი! საზიზღარი.
32. და გზების. გზების (გზნების). ლექსების.
33. მსუბუქი. ძუ-ბუქი. ყრუ ბუკი.
34. ჯავშნის. დაფშვნის. გაბჟნის.
35. ავტორი. ავიატორი. ავ-ტორი.
36. ბატონი. მადონის. იადონის.
37. გაწევას (სფეროსი). გაწევას (მტრისკენ). აწევას (ტვირთის).
38. კრავს. ჰკრავს (ხელს). ჰკრავს (ძნას). გადაჰკრავს (ღვინოს). დაუკრავს.
39. დუგმა. შუქმა. დაგა-დუგმა.
40. შეტევა. ეტევა. მიეტევა.
41. მიმდევარი. მდევარი. მთევარი.
42. მისამართი. აღმართი. დამმართი.
43. დათქმული. გადადგმული. შთანთქმული.
44. მირთმევა (ადრესის). მირთმევა (ჩაის). განირთმევა (განითხმება).
45. შეშლილი. შეშლილი მთაზე ჯოგი. გაგეშლილი.
46. ტილოცა. შემოილოცა. უყვავილოცა.
47. ჰგზავნის. მავნის. თავნის. ფავნის.
48. მიმართული. სართული. ქართული. გართული.
49. სახელწოდება. წოდება. ეცოდება. გოდება. გამოდება.
50. ანაბანის. საბანის. იასამანის. განაბანის.
51. კიდევა. არ გაითევა. მიმიტევა.
52. იელი (აზალია). ივერიელი. ცარიელი.
53. გატაცება (რომანით). გატაცება (ქალის). აღტაცება!
54. ბია. ია. ჰქვია.
55. [ჰაიტა]. რაითა. საითა. ჰაიდა!
56. ნარდი (სამ.). ნარდი (სათ.). ნარდი (ყვავ.).
57. კალია. გალია. გალლია.
58. ბამბაზი. ჯამბაზი. მუხამბაზი.
59. ნათელთვალა. შეთვალა. შეთვალა.
60. მახვილი. მახვილი. მომახვილი.
61. გამოთქმა. ამის გამოთქმა. გამოდგმა.
62. კილო. ჭილო. ლილო-ლილო.
63. კილოს უქცევს. სახლ-კარს უქცევს. [უვრცესს]. წყალს უქცევს.
64. ბაჟი. კაჟი. ნამი.
65. ფუთფუთა (Алекс. лист). წაიბუტბუტა. ფუტ-ფუტა. ფუთ-ფუთა.
66. ნდომა. უნდომა. რტომა.
67. ხეივანი შუაგი. შმაგი. ეშმაკი.
68. [სურვილი. წყურვილი. ბურვილი].
69. ითლება. შეწითლება. გამოითვლება.
70. რითმა. გულისთქმა. რითმა.
71. ხვითქი. ქვიტკირი. თვით-კი. გამოითქვი.
72. ვინ უწყის. რამდენი წუწკის. უძღისს.
73. უსახელო. სახელო. სასახელო. საყელო. სახელო (გადას).
74. ანბანის. განბანის. ბან-ბანის. მაღალი ბანის.
75. კრებული (წიგნი). კრებული (მწერალთა). დაფიქრებული (...).
76. გადარანდულა. ყარა ბანდულა. მირანდულა.
77. ომეგა, ალფა. ცალფა. დალბა. დალპა.
78. ომეგა. ზეგა. დეკა. ლეგა და სხ. მრ.
79. თავი და ბოლო. ხოლო. ლოლო.
80. ეს იყოს დაე. ანი და [ჰეი] ჰაე. გაე.
81. შევა. მშევა. რჩევა.
82. კოჭი. მბოჭი. სოჭი.
83. ნაკეთებს. აგედებს. მიმომახედებს.
84. ამორძალი. ბოძალი. ორ-ძალი.
85. მინაბარი. ზღაპარი. ნაფარი. ფიჩ.
86. მძევალი. მხევალი. ნახევალი.
87. ჰამბალი. დამბალი. დაბალი.
88. კურტანი. მურტალი. მეფურ-ტანით.
89. ბეღელი. შეუტეხელი. ხეხილი.
90. ნალია. ნალია. ნაალია.
91. მიმინდე. მიმინდე. სასიმინდე.
92. ანუ კვარი. სანუკვარი. ანუ გვარი.
93. დასრულდა. დასრულდა. წრესგადასულთა.
94. ბოლო მოეღო. ვერ გამოეღო. ვერც გამოეყო.
95. საწინდარე. გამოიარე. ინატრე - ნაც.
96. წყაროსი. ნაროსი. ავგაროზი.
97. მსურველი. სურნელი. საჭურველი.
98. ფიალი. ტრფიალი. ტრიალი.
99. ნანასი. ყანასი. ანანასი.
100. ხატზე გადაცემა. გატაცება. არ დაცემა.
იმერი. ვლადიმერი. იმფერი.
იმერეთი. მერე-მერეთი. მისიმღერეთი.
იმერული. უფერული. მერული.
იმერელი. მწერელი. აუწერელი. ზერელე.
იმერლები. მწერლები. ნათებერვლები.
იმერლობა. მწერლობა. მომღერლობა.
აღმოსავლეთი. ჭავლეთი. ნაფლეთი. თელეთი.
აჭარული. ღვარული. სიხარული.
გურული. თმა-დაბურული. შემოხურული.
ზემო იმერულს. მოციმციმე რუს. ქიმერულს.
ზემოთი (ზ. ი.). გემოთი. უედემოთი.
თიანეთი. მატიანეთი. მზიანეთი.
თუშური. თუ შური. შუშური. მუშური.
კახური. ნიახური. მსახური. ნახური.
რაჭა-ლეჩხუმი. შუმი. ჩუმი. ფეშხუმ-აბრეშუმი.
ლეჩხუმური. ყუმური. კუმური.
მეგრული. ხელებ-შეკრული. მზე-კრული.
მოხევური. მდევური. მხევური.
რაჭული. მიჯაჭვული. მრავალტანჯული.
ფშავური. კაიშაური. აურ-ზაური. მოგზაური.
ქართლური. მართლური. გადანათლური.
ქვემოურია. ლომოურია. მიურია.
ქიზიყური. მიიყურე. გადარიყული.
ჭიათურა. ძაღლი ბათურა. მზეა თუ რა?
ხაშური. საშური. ამონაჟური.
ხევსურული. სურვილი. ამოწურული.
ჯავახური. მსახური. გავახურე.
აფხაზური. ნაწური. კაცური. სატაცური.
სვანური. [სინანული]. სანანური. ყანური.
მყნობა. გრძნობა. ცნობა.
თესლის. ზე-სვლის. გესლის.
კომში. ომში. ლომში.
ნიადაგი. ნაწვავ-ნადაგი. ქადაგი. ფარდაგი. ქანდაკი. და-კი. ბადაგი.
ალუჩა. მუჭა-მუჭა. ქუჩა-ქუჩა. გადარუჯა.
სამოვრები. მცხოვრები. ძუძუმწოვრები.
სათიბი (ალპიური). ნატიფი. ქათიბი.
სამყურა. დამხურა. დამყურა. მიმსახურა.
ბეღელი. გაუტეხელი. მჩეხელი.
ნეკერჩხალი. მერცხალი. ნაკვერცხალი. ნაპერწკალი. ნაფ. წყალი და სხვ.
ქვევრი - ბევრი. მჭევრი - მტევრი. ბევრი - წევრი. ტევრი - მდევრი. მწევრი და სხვ.
ხორბალი. მოხალი. მაორფალი.
კოინდარი. პინდარი. საწინდარი. მინდორი. ნასიმინდარი.
ია-ია. ნიავია. სიავეა.
დამბლა. დაფლა. დაბლა. მოთაფლა.
ბეღლად. ეხლად. შეხლად.
ცას ზეთი. წვეთი. ჯოჯოხეთი.
ვარსკვლავა. კვლავა. ლავა. ჰავა.
ატომს. რატომც. თანატომს.
შმაგა. უეშმაკა. დაჰკა.
რეჰანი. გარეგანი. გარეკანი.
სამძიმი (ბალლასტი). ლენცოფა. გამცემი. გადამცემი.
ინა. მინა. ბინა.
ბამბუკი. ნაღარაბუკი. ქარბუქი. ჭაბუკი.
ბაობაბი. უნაბი. ქაფი - ძაფი.
ფოჩი. კოჭი. გოჭი.
ყურძნის. ფურცვნის. ფურცლის. უბრძნესს.
უჰაერო. წერო. რერო. ღერო. ჩერო.
უღერო. მოუგერო. მოუღერო. უხეირო.
მდოგვი. მოგვი. თმოგვი.
წნორი. სწორი. შორი.
61.
*
[საეკლესიო] გარეგნობა (დღესასწაული).
სადარბაზო დღე ქალების.
აღდგომის მეორე დღე.
ქალები.
მიდგა. იტკა. ითქა.
*
[გარეგნობა დღეს უეც.] სიზმარეთიდან მოვიდა თითქო,
გარეგნობა დღეს ის სვეტთან იდგა.
[მაგრამ ვინ იყო, ანუ საიდგან]
[დღესასწაულობა]
არავინ იცოდა
ვინ იყო იგი ანუ საიდგან.
Где-то на льдинах [огонь] огнище пылает,
Дым вздымается из пламени.
[Вдали] Видит Гренландия, вдали выплывает.
სექტემბერი. ავრორის მწველ ალერსს მოკლე...
*
სადღაც ყინულზე (58).
Где-то - (далеко) на льдинах огонь пылает,
Дым вздымается (вверх) из пламени.
Где-то, далеко видна (парит) Гренландия,
Похожая на чудовище.
На льдинах развевается знамя
Великого стремленья (цели),
Бушует ветер, ревет медведь,
А дреиф продолжается (идет).
Так выявитесь же (наружу) богатств
Обильные запасы;
На льдинах развевается знамя дрейфа,
Мужественное, легендарное (сказочное).
*
პირველი. გამწირველი. მწირველი. მომპირველი. მხილველი. მჭირველი. მჭვირველი. გასაკვირველი. სამზირველი.
ვახტანგ
ვახტანგ
ახტა,
დახტა,
მივიდა ბაღთან.
გადახტა.
ჩახტა.
კინაღამ წახდა.
მოუნდა შარვლის
ჩახდა..
[აქ წახდა!]
მაგრამ აქ
ვინ ასწერს, რაც თავს
გადახდა.
[მოუხდა ჯარიმის
გადახდა].
მებაღე მივარდა.
ჰყვიროდა:
- ეს ბაღი რა გახდა!
ვახტანგი ამბობდა:
[- რა წახდა]
- ვახ-ვახ-და.
შეიქნა გრიალი
[ფიშტოის]
ჩახმახთა,
შეიქნა წკრიალი
მათრახთა..
და ვახტანგს
მოუხდა -
ჯარიმის გადახდა.
სამი ახალგაზრდა
მთაწმინდაზე შეგვხვდა სამი 18-20 წლის ახალგაზრდა: სამივეს წინა კბილები ოქროისა ჰქონდათ...
- რა უნდა იყოს ეს?
- იჩხუბეს, ალბად. კბილები ჩაუმტვრიეს.
*
აჭარის მეორე ლაჟვარდი.
გალაკტიონ ტაბიძე: ბობოხიძე, ქუჩიშვილი, აბაშელი, აბულაძე.
*
პირველი თაობა: გალაკტიონ ტაბიძე, შანშიაშვილი, გრიშაშვილი, აბაშელი, ქუჩიშვილი, ჩხიკვაძე, თავაძე, ბაბილინა, [ცვარნამი] იასამანი.
მეორე თაობა: რობაქიძე, იაშვილი, ტ. ტაბიძე, ვ. გაფრინდაშვილი, ი. ყიფიანი, მიწიშვილი, აფხაიძე, გვეტაძე, კარმელი.
მესამე თაობა: გრ. ცეცხლაძე, ლ. მაჭავარიანი, მ. პატარიძე.
მეოთხე თაობა: საგანელი, გრანელი, ჩიქოვანი.
მეოთხე, მეხუთე მუხლამდე ატანილს.
„მთიელი რომ ბარში ჩამოვა“
სურების ტყიდან რომ ჩალვადარები ჩამოდიოდენ და ყავრები ჩამოჰქონდათ, გზაზე უცნაურად მიდიოდენ: მუხლებს ნამეტან ძალას ატანდენ და ძირს იხრებოდენ - თითქო დაიხრებოდენ, ისევ გაიმართებოდენ წელში. იხრებოდენ - გაიმართებოდენ. ასე დახრითა და გამართვით მიადგამდენ ნაბიჯებს. ასე შემდეგში მე მინახავან პინგვინები ან ღუზა ზღვაზე - ჩაიმალება - თავს ამოყოფს, გამოანათებს, გამოჩნდება, ისევ ჩაიყვინთება. სასაცილო სანახავები იყვნენ მთიელები ბარში. მაღალი მთების ბილიკებზე სიარულს შეჩვეულნი - ასე არხეინად ვეღარა გრძნობდენ თავს ბარში.
მახსოვს - სვანებზე რომ იერიში მიიტანეს ბავშებმა.
მახსოვს ვაჟას ლექსი - არწივი ყვავებში.
კოჯრის გზაზე
დადგა ენკენისთვე. ავრორას მწველსა და მხურვალე ალერსს მოკლებული ცარიელდება კოჯორი. დაიწყო ნისლიანი დღეები. ყვითელი ფოთლებისაგან განიძარცვნენ ხეები. „დროა-მეთქი“ - ჩემს თავს ვუთხარი, - [შენც] მეც ავიკრა გუდა-ნაბადი და გავსწიო ტფილისისკენა... რას ვუცდი აქა? ღრუბლებიდან თავსხმაა წვიმისა, ლამაზი ქალიშვილები სახლებში მიიმალნენ, როტონდა დაცალიერდა: მაშასადამე - ასე. წავიდეთ ჩქარა! თბილისში ათასი რამ გასართობია. ახლა იქ იტალიელ მომღერალ ქალებზე არა ნაკლებ მღერიან: შვანი, ვაფფეი.. მალე ტოლსტოის ქალის დებიუტი იქნება, გრგვინავს და აჯადოებს ყველას - ქორიძის ბანი. და კვნესის, არაკრაკებს ხმას ბულბული - მიხაილოვი. იქ, თბილისში, საგუბერნიო მელპომენის ტაძარი, ხუთი წლის განმავლობაში უცვლელად რომ იდგა, სავსებით გადასხვაფერებულია. ყველაფერი იქ ისეა მოწყობილი, როგორც უნდა იყოს. პიტოევს ჩვენთვის სურდა წარმოედგინა ოპერის უახლესი გმირები და იგი არც შემცდარა: კრესლოები, გალერეა, ბალკონი (ახალი მიმატებაა) ლოჟები, ბუფეტი, სულ გაჭედილია. უპროტექციოდ კი (ასე გადმომცა "მოსიე" პეტროვსკიმ), ებრაელის გაქნილობაც რომ გქონდეს, - ბილეთები არაა სალაროში. დიახ, იქ ეხლა სულ სხვანაირად ცხოვრობენ. აქ კი... ამ მოსაწყენ აგარაკზე, უმოქმედობაში, რამ უნდა გამაძლებინოს-მეთქი?
და აი, ჩავაწყვე რა ჩემოდანში ყოველივე, რაც მებადა, მეგობრებს დავუძახე. დავლიეთ გამოსამშვიდობებელი, სამას მანეთამდე ფული ჯიბეში ჩავიწყვე და გამოვემართე თბილისისაკენ. „მშვიდობით, ჩემო კოჯორო-მეთქი, - წყენით გავიფიქრე, - მშვიდობით, ტყეებო და მთებო, გნახავთ თუ არა კიდევ როდისმე?“
ეტლში ჩამთვლიმა: გზა კარგია - ცხენების სირბილიც თანაბარი, თანაზომიერი. მაგრად და ტკბილად ჩამძინებოდა. ამაზე უკეთესი რაღა უნდა ყოფილიყო?
მთვარე [ანათებდა] აშუქებდა მინდვრებს. გამოვცდი კიდეც ოქროყანას, და (ესეც შენი კავკასია) უცებ გაიელვა სულ სხვა რაღაც სინათლემ. გაისმა თოფის გასროლის ხმა. ტყვიამ გაისისინა [ჩვენს] ჩემს ახლო, და ახლო მუხის ტანზე ტკაცანი მოადინა.
ცხენები შედგნენ. რა უნდა იყოს-მეთქი - გავიფიქრე. გავიხედე: სამი უცნობი ვინტოვკებით ხელში, ჩემსკენ მორბის. გააფთრებულნი არიან, ეტყობათ. ბრწყინავენ მათი გრძელი ხანჯლები. გარეშემო კი სიცალიერეა: ტყე და კლდეები. უნებურმა შიშმა შემიპყრო.
გავიგონე - თათრულად ლაპარაკობდენ. მახსოვს, ვიღაცის ხელებმა მიიტაცეს ჩემოდანი. დამიწყეს ბოროტმოქმედებმა თავიდან ფეხებამდე ჩხრეკა... ხმას როგორ ამოვიღებდი, ისე მივეცი ნება მათ გაესუფთავებინათ ჩემი ჯიბე.
კიდევ გავიგონე... სხვა ცხენების თქარა-თქური შარა გზაზე. [დავინახე] ამის გაგონებაზე თავდამსხმელებმა, [წაიღეს] დაახვიეს რა ერთად ყველაფერი ჩემი, მითაქეს რა ერთი-ორი, დაეშვნენ დაღმართზე, გაიქცნენ.
ცოტა აკლდა, ავტირდი კაცი: რა უნდა მექნა? თავს დამესხნენ, ხმა არ ამომაღებინეს, გამძარცვეს, დედისშობილად დამტოვეს, ქუდიც კი აღარ დამიტოვეს.
მაშ ასე: მშვიდობით, მშვიდობით, ჩემო გულითადო ნატვრანო, ოცნებაო ოპერაზე, თბილისზე, პრიმადონას მშვენიერ თვალებზე, მშვენიერი ქალების სიცილზე და ალერსზე. ოცნება იგი, როგორც ზღაპარი, ისე გაჰქრა უკვალოდ.
უფულოდ, მძიმე ფიქრებით, თითქმის სრულიად შიშველი ძლივს მივღოღდი რომელიღაც გზის დუქნამდე... თავის თავს ფიცი მივეცი, დავწყევლე, არასდროს "სათუო" საქმეზე არ წავიდე. ღამით არასოდეს დავადგე კოჯრის გზას..
დილით ხელისუფლებას [არზა] თხოვნა მივართვი, ვითხოვდი ჩემს გაძარცვაში მონაწილეთა მონახვას. შემდეგ, ჩავარდნილმა გაჭირვებაში, საზოგადოებაში ძლივს ძლივობით, მოვახერხე აქა-იქ სესხად ასი მანეთის მოგროვება.. ისიც... კარგია, რომ მენდვნენ.
1885 წ.
ფარანი
შემოდგომის ღამეთა წყვდიადში აქა-იქ სჩანს [რიგი სინათლეთა] წყება მკრთალი სინათლეების, ეს ანათებენ ქუთაისის ძველი ფარნები.
შემოღებული ნახევარი საუკუნის წინად, მთელს რუსეთში, ვრცელი წითელი ალით მათში არ ბრწყინავს გაზი. ოთხ-კუთხი ხის ძელი, ღრმად [ჩასმული] ჩადგმული მიწაში, გვირგვინდება ოთხკუთხისავე შუშა-ჩასმული თუნუქით. ამ ძელზე მიიდგამს კიბეს კაცი, რომლის მოვალეობასაც შეადგენს, საღამოობით ფარნების ანთება.. აცოცდება იგი კიბეზე, გააღებს ფარანს, გაჰკრავს ასანთს და უკიდებს ფანარის ლამფას. [ალი] სინათლე ისე მკრთალია, რამდენიმე მეტრის სივრცეს თუ გასწვდება. [თუ ფარანი ჭვარტლიანია] ვინაიდან იგი ნავთით ინთება, ალი ხან აიწევს, ხან დაიწევს, ამიტომ ხშირად ჭვარტლიანდება ფარანი, მუშას უხდება მისი ხშირ-ხშირად გასუფთავება. მეფარნეს ყოველთვის თან დააქვს ხელით სანავთე და ყოველთვის იღლიაში ამოჩრილი აქვს კიბე.
ის მეფარნე ყოველთვის ჩიბუხს ეწევა, როგორც კი ჩამოვა ფარნიდან დაბლა. ქუთათურისთვის კი სულ ერთია, არაფერს სასაცილოს იგი მასში არ ხედავს, რომ ანათებს ეს ფანარი - ანაქრონიზმი... რომ არ არის გაზი... (მაგრამ მაინც საინტერესოა, როდის შემოვიდა რუსეთში გაზი?).
არავითარი რაიმე შემთხვევით არ ირღვევა ფანარის მყუდროება. მას შეუძლია ასე იბჟუტოს გათენებამდე... საღამოს 8-9 საათს შემდეგ არავინ მის ახლო არ გაიარს: მოსახლეობა უქიმერიონის - ყველა თავის სახლშია. ნავთს სახლშიდაც უფრთხილდებიან – რომ მეტი არ დაიხარჯოს, ამიტომ ყველა ადრე ძილს არჩევს.. სიჩუმე, ისეთი სიჩუმე ჩამოვარდება მთელს გორაზე, ფარნები ბჟუტავენ გათენებამდე; გათენებისას კი ისევ გამოჩნდება იგივე კაცი იღლიაში კიბით და აქრობს ფარნებს. საღამოთი ისევ აანთებს და ასე დაუსრულებლად...
ფარნებს შეუძლიათ დაინახონ მხოლოდ ბუჩქებში მიმალული ორი არსება: მეექვსე კლასელი გიმნაზიელი ჩუბინიძე [ან ჩიბურდანიძე] და მეოთხე კლასელი გიმნაზიელი ქალი, ჩაჩავა. შეყვარებულები, ბატონო! ისინი ჩურჩულებენ, მიუხედავად იმისა, რომ არავინა სჩანს. მათი პაემანის ადგილი, რატომღაც სწორედ ამ ფანარის ქვეშ ჩამავალი ხევია...
1885 + 50 = 1935.